ادب الطف (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | جواد شبر |
| موضوع | موسوعه اشعار حسینی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ده مجلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دار المرتضی |
| تاریخ نشر | ۱۴۰۹ق |
أدبُ الطَّف یا شُعَراءُ الحُسین منَ القَرن الاوّل الهجری حتّی القرن الرّابع عَشَر مجموعه‌ای در معرفی شاعران و شعرهای آنان است که از قرن نخستین تا چهاردهم در مدح یا رثاء امام حسین علیه‌السلام خصوصاً واقعه کربلا سروده‌اند. این مجموعه در ۱۰ جلد، نگاشته سید جواد شُبَّر حسینی نجفی، روحانی و نویسنده عرب است.
معرفی کتاب
طف نام سرزمین کربلا و نام کتاب به‌معنای ادبیات قیام امام حسین(ع) است.
مؤلف در این مجموعه پس از بیان مختصری از زندگی امام حسین(ع) و واقعه عاشورا به ترتیب تاریخی، شاعران و مرثیه‌سرایان قرن اول هجری قمری تا قرن چهاردهم هجری را معرفی و برخی اشعار آنها را بیان کرده است. در آغاز هر قرن نام شعرای آن قرن ذکر شده و در مواردی که شاعر در شعر یا مرثیه خود از افرادی نام برده، مؤلف به شرح حال آن افراد نیز میپردازد.
به گفته جواد شبر مؤلف این مجموعه، کتاب در واقع بیان کننده ادبیات، احساسات و عقاید شیعه در حادثه عاشوراست که در قالب شعر بروز کرده است.[۱]
مؤلف در مقدمه بیان می‌کند که در صدد این نبوده و نمی‌توانسته که همه اشعار حسینی را گردآوری کند، بلکه هدف ارائه نمونه‌هایی از شعر بوده است.[۲]
محمد جواد مغنیه بر این کتاب مقدمه‌ای نگاشته و در آن، شعر در رثای امام حسین را، شعر رمزی می‌داند که اشاره به مبارزه با ظلم و ستم در همه زمان‌ها و مکان‌ها دارد.[۳]
این کتاب به سال ۱۴۰۹ق توسط انتشارات دارالمرتضی در بیروت منتشر شد.
نگاهی به محتوا
نخستین شعر کتاب از عقبة بن عمرو السهمي شاعری از اواخر قرن اول است که در برابر قبر امام حسین(ع) سروده است
ترجمه: بر قبر حسین در كربلا گذر كردم و در سوگ جانسوز او باران اشک امانم نداد از آن پس هماره بر آن حضرت سوگوارى مى کنم و به خاطر شهادت غمبار او مىگريم، و ديدگانم در اين راه سخاوتمندانه اشک روان نثار می‌کنند.
پس از گريه بر آن رادمرد تاريخ بشر، بر ياران فداكار و عدالتخواه او می‌گريم؛ بر آن آزادمردانى که آرامگاه تاريخ ساز او را از هر سو در ميان گرفتهاند.
درود بر آن شهادتگاه هاى الهام بخش در کربلا، درود و سلام کسى که آنها را با شور و شعورى وصف ناپذير زيارت می‌کند.
نسيم صبا و بادهاى اندوه زده هر بامداد و شامگاه سلام گرم و پر اخلاص ما را بر آنها برساند؛ هماره کاروانهاى شيفتگان و عاشقان، زائر کوى او باشند و بوى عطرآگين و جان بخش كوى او هماره بر آنان وزيدن نمايد.
برخی این ابیات را نخستین سروده درباره امام حسین دانسته‌اند.[۵] آخرین شعر در کتاب ادب الطف از شیخ مهدی بن داود بن سلمان بن داود مشهور به شیخ مهدی حجار است.(درگذشت:۱۳۵۸ق) حجار عالمی فقيه و ادیبی شهیر و از شاگردان شیخ احمد کاشف الغطاء(درگذشت:۱۳۴۴ق) و میرزا حسین نائینی است.
تاریخ نگارش
تاریخ پایان کتاب ادب الطف مشخص نیست. البته پیشگفتار محمدجواد مَغنیة بر جلد نخست کتاب، در سال ۱۳۸۹ق (۱۳۴۷ش) نوشته شده و تاریخ مقدمه جلد هشتم،۸جمادی الثانی ۱۳۹۷ق (۱۳۵۵ش) است.[۷]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شبر، ادب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷.
- ↑ شبر، ادب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷.
- ↑ شبر، ادب الطف، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷.
- ↑ شبّر، ادب الطف، تاريخ النشر : ١٤٠٩ ق، ج۱، ص۵۲.
- ↑ مفید، امالی، ۱۴۱۳ق، ص۳۲۴؛ امین، اعیان الشیعه، تحقيق:حسن الأمين، ج۱، ص۶۱۷.
- ↑ شبر، ادب الطف،۱۴۰۹ ق، ج۱۰، ص۳۱۲.
- ↑ اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۸.
منابع
- اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین(به ضمیمه امام حسین در الذریعة)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰ش.
- شبر، جواد، ادب الطف او شعراء الحسین، بیروت، دارالمرتضی، ۱۴۰۹ق.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعه، تحقيق : حسن الأمين، نشر دار التعارف للمطبوعات بيروت، بی تا.
- مفید، محمد، الامالی، تحقیق و تصحیح: استاد ولى، حسين و غفارى على اكبر، ناشر: كنگره شيخ مفيد، قم ۱۴۱۱۳ق، چاپ اول.