مناقب آل ابی‌طالب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Saeedzamani بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Saeedzamani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مَناقِبُ آلِ أبی طالب''' مشهور به المناقب، کتابی عربی درباره اوصاف نیکو و فضایل [[معصومان(ع)]]، نوشته [[ابن شهر آشوب]] (متوفای [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) از عالمان شیعه در قرن ششم قمری است. چاپ‌های کنونی در چهار جلد تنظیم شده، و با زندگی و فضائل رسول خدا(ص) شروع شده و به [[امام حسن عسکری(ع)]] ختم می‌شود. اما نسخه چاپ شده مشتمل بر همه کتاب نیست چرا باب مربوط به صحابه پیامبر که مولف در مقدمه به آن اشاره نموده و همچنین بخشی مربوط به [[امام عصر(عج)]] که | '''مَناقِبُ آلِ أبی طالب''' مشهور به المناقب، کتابی عربی درباره اوصاف نیکو و فضایل [[معصومان(ع)]]، نوشته [[ابن شهر آشوب]] (متوفای [[سال ۵۸۸ هجری قمری|۵۸۸ق]]) از عالمان شیعه در قرن ششم قمری است. چاپ‌های کنونی در چهار جلد تنظیم شده، و با زندگی و فضائل رسول خدا(ص) شروع شده و به [[امام حسن عسکری(ع)]] ختم می‌شود. اما نسخه چاپ شده مشتمل بر همه کتاب نیست چرا که باب مربوط به صحابه پیامبر که مولف در مقدمه به آن اشاره نموده و همچنین بخشی مربوط به [[امام عصر(عج)]] که مولف در اثر دیگرش به آن ارجاع داده در کتاب نیست. | ||
المناقب از آثار معتبر شیعی است و بسیاری از علمای [[شیعه]] و [[اهل تسنن|سنی]] به این کتاب اعتماد و [[روایات]] آن را نقل کرده‌اند. | المناقب از آثار معتبر شیعی است و بسیاری از علمای [[شیعه]] و [[اهل تسنن|سنی]] به این کتاب اعتماد و [[روایات]] آن را نقل کرده‌اند. | ||
نسخهٔ ۲۰ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۹
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابن شهرآشوب (متوفای ۵۸۸ ق) |
| تاریخ نگارش | قرن ششم |
| موضوع | اهل بیت، فضائل و مناقب، معجزات و کرامات |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | المکتبة الحیدریة |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۶ ق |
مَناقِبُ آلِ أبی طالب مشهور به المناقب، کتابی عربی درباره اوصاف نیکو و فضایل معصومان(ع)، نوشته ابن شهر آشوب (متوفای ۵۸۸ق) از عالمان شیعه در قرن ششم قمری است. چاپ‌های کنونی در چهار جلد تنظیم شده، و با زندگی و فضائل رسول خدا(ص) شروع شده و به امام حسن عسکری(ع) ختم می‌شود. اما نسخه چاپ شده مشتمل بر همه کتاب نیست چرا که باب مربوط به صحابه پیامبر که مولف در مقدمه به آن اشاره نموده و همچنین بخشی مربوط به امام عصر(عج) که مولف در اثر دیگرش به آن ارجاع داده در کتاب نیست.
المناقب از آثار معتبر شیعی است و بسیاری از علمای شیعه و سنی به این کتاب اعتماد و روایات آن را نقل کرده‌اند.
درباره مؤلف
محمد بن علی بن شهر آشوب سَرَوی مازندرانی (۴۸۸-۵۸۸ق) معروف به ابن شهر آشوب و ملقب به «رشیدالدین» و «عزّالدین» [فقیه، محدث و عالم شیعی در قرن ششم هجری است. او در ساری به دنیا آمد و برای ادامه تحصیل به بغداد رفت. ابن شهر آشوب صاحب تألیفات بسیاری نظیر مناقب آل ابی طالب و معالم العلماء است.
موضوع کتاب
مؤلف در این کتاب از مناقب و فضایل پیامبر اکرم(ص)، ائمه اطهار(ع) و صحابه سخن گفته است. کتاب‌هایی که با عنوان مناقب، درباره اهل بیت نگاشته شده، همگی در بیان منزلت، فضائل، معجزات و کرامات آنان است.[۱]
انگیزه نگارش
وی درباره انگیزه خود از نوشتن این کتاب می‌نویسد:
- چون کفر دشمنان امیرالمؤمنین (ع) علیه‌السلام را دیدم و شیعه و سنی را در مسئله ولایت آن حضرت پر اختلاف یافتم و این درحالی بود که بسیاری از مردم یا از حب خاندان پاک پیامبر (علیهم السلام) سرباز زده و یا اگر محب آنها هستند از اظهار آن محبت بیم دارند، پس از خواب غفلت بیدار شدم و این امر لطفی بود تا حقیقت را از لابلای اختلافات موجود و روایات مختلف نمایان سازم؛ آنگاه راویانی را یافتم که احادیث نبوی را تغییر داده و تحریف کرده و به ساختن فضیلت‌های جعلی برای دیگران رو آورده بودند. آنان احادیث را تکّه‌تکّه کرده و قسمت‌هایی از آن را نقل کرده‌اند که حقایق را گم و اهل اسلام را از حقیقت الهی ولایت گمراه سازند؛ از طرفی این افراد راویان و ناقلان مناقب اهل بیت (علیهم السلام) را به اتهام غلو یا انحراف مورد طعن قرار داده‌اند. بنابر این و بنابر عوامل و اسباب فراوان دیگر، بر آن شدم که مناقب اهل بیت پیغمبر اسلام را به طور دقیق و مستند در یک مجموعه گردآوری کنم.[۲]
اعتبار کتاب
کتاب المناقب را می‌توان از کتب معتبری دانست که اهل علم را به تحسین واداشته است و در حدی از اعتبار قرار دارد که علمای شیعه و سنی به آن اعتماد کرده و روایات آن را بدون هیچ دغدغه‌ای نقل می‌کنند.[۳]
محتوا
این کتاب در چهار جلد تنظیم شده است:
- جلد اوّل به احوال پیامبر(ص) از جمله بشارت به نبوت، ولادت، بعثت، جنگ‌ها و... پرداخته است.
- جلد دوّم شامل مقامات، فضائل و کرامات امام علی(ع) ، قضاوت‌های آن حضرت، ظلم‌ها و مصیبت‌های وارده بر اهل بیت(ع) است که به ترتیب زمانی ذکر شده است.
- جلد سوّم با احادیث پیامبر در جانشینی حضرت علی(ع) آغاز و فضائل معنوی، شجاعت‌های آن حضرت و مقام او در قیامت را در چند فصل بیان کرده و نکاتی مانند مساوات ایشان با همه انبیاء(ع) و زندگی‌نامه و احوال آن حضرت به دنبال آن آمده است و بعد از حضرت علی(ع) به فضائل و زندگی نامه حضرت زهرا (س) و در پایان به بحث امامت فرزندان حضرت زهرا (س) پرداخته است.
- جلد چهارم احوال و فضائل و زندگی نامه بقیه ائمه(ع) تا امام یازدهم و با پایان یافتن فصول مربوط به امام حسن عسکری(ع) کتاب نیز به پایان می‌رسد.
ابواب
نام برخی از ابواب المناقب بدین شرح است:
- باب ذکر سیدنا رسول الله(ص)
- باب الإمامة
- باب فی إمامة الأئمّة الإثنی عشر
- باب درجات امیر المؤمنین(ع)
- باب ما تفرّد من مناقبه
- باب ذکره عند الخالق و عند المخلوقین
- باب قضایا امیر المؤمنین(ع)
- باب النصوص علی امامته
- باب تعریف باطنه
- باب مختصر من مغازیه
- باب ما یتعلق بالآخرة من مناقبه
- باب النکت و اللطائف
- باب فی احواله
- باب مناقب فاطمة الزهرا (س)
- باب إمامة السبطین.[۴]
مؤلف، سپس ابواب امامت هر یک از ائمه علیهم السلام از امام حسن مجتبی(ع) تا امام حسن عسکری(ع) را آورده و برای هر یک از آنها یک باب جداگانه ایجاد کرده است. سپس هر باب را در چندین فصل مرتب کرده است.
ویژگی‌ها
- ابن شهر آشوب قصد داشت همه آنچه را که درباره مناقب خاندان نبی اکرم(ص) وارد شده جمع کند، در حالی که بسیاری از مسائل و احادیث موجود در منابع کهن در این کتاب موجود نیست.
- برخی از مطالب مناقب ابن شهر آشوب، گاه منحصر به نقل مؤلف بوده و در جای دیگری یافت نمی‌شود.
- مولف گاهی پس از نقل روایات، شواهدی از اشعاری که مضامین آن روایات در آنها آمده است آورده و به تعبیر خود در مقدمه کتاب مطالب را با نقل این اشعار زینت داده است.[۵]
ناقص بودن مناقب چاپ شده
شواهد نشان می دهد که کتاب مناقب بیش از آن چیزی بوده است که اکنون چاپ شده است چرا که خود ابن شهر آشوب در مقدمه می‌گوید که بابی را در مورد اصحاب پیامبر و تابعین نوشته است[۶]، ولی در کتاب حاضر موجود نیست. همچنین مطابق با گفته شیخ آقا بزرگ تهرانی، ابن شهر آشوب در معالم العلماء در بیان وجه لقب شیخ مفید به این کتاب ارجاع داده است و آن اکنون در این کتاب نیست و بایستی در احوال حضرت حجت باشد که شیخ مفید را به این لقب نامیده است.[۷]
پژوهش‌های پیرامون کتاب
حسین بن جبیر، شاگرد ابن شهر آشوب، کتاب مناقب را تلخیص کرده و نخب المناقب لآل ابی طالب نام نهاده است.[۸] کتابی با عنوان نهج الایمان هم توسط علی بن یوسف بن جبیر (از نوادگان حسین بن جبیر) معروف به سبط بن جبیر در تلخیص المناقب نگاشته شده است.[۹] اثر دیگر ابن شهر آشوب، مثالب النواصب را می‌توان تکمیل‌کننده کتاب مناقب دانست.[۱۰]
چاپ
این کتاب نخست در ۱۳۱۳ق در بمبئی چاپ[۱۱] و پس از آن به کرات در ایران، عراق و لبنان چاپ شده است.
پانویس
منابع
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعةالی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ق.
- ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
- کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه ای علوم اسلامی نور.
پیوند به بیرون
فضائل اهل البیت علیهم‌السلام | ||
|---|---|---|
| قرآن |  | |
| روایات | ||
| وقایع | ||
| کتاب‌ها | مناقب • الثاقب فی المناقب • خصائص الأئمة • الیقین • نوادر المعجزات • اثبات الهداة • تأویل الآیات الظاهرة • الرسالة العلویة • الدر النظیم • عیون المعجزات • فضائل الخمسة • الکلمة الغراء • المناقب و المثالب • ریاض الابرار • فضائل اهل بیت • الهدایة الکبری • مدینة المعاجز • الخرائج و الجرائح • تنزیه الانبیاء • نور الابصار • نظم درر السمطین • فرائد السمطین • تذکرة الخواص • جواهر العقدین • الانوار الباهرة • مناقب آل محمد • مطالب السؤول • اتحاف السائل • المعیار و الموازنة • احیاء المیت • معارج الوصول • نخب المناقب • الفصول العلیة • غایة المرام فی فضائل علی | |
| مرتبط | ||
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۶ق، مقدمه کتاب.
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۶ق، فهرست کتاب.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ص۱۳
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ص۱۳
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۱۸.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۸۸.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۴۱۱.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۱۵، ص۹۵.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۲۲، ص۳۱۸.