هبوط: تفاوت میان نسخهها
imported>Shadpoor |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''هُبوط''' خروج [[آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] و سکونت آنها در زمین. برخی [[ | '''هُبوط''' خروج [[آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] و سکونت آنها در زمین است. برخی [[مفسران]] هبوط را نه به معنای مکانی آن و خروج از بهشت بلکه به هبوط مقامی معنا کردهاند و معتقدند [[خداوند]] مقام آدم و حوا را تنزل داد و از آن تعبیر به هبوط کرد عدهای نیز معتقدند هبوط به جهت [[عقاب|عقوبت]] حضرت آدم و حوا نبوده بلکه مصلحت بر این بوده که اینان به زمین آیند و با انجام [[تکلیف|تکالیفی]] که برعهده آنها آمد، به [[سعادت]] دست یابند. | ||
== | == مفهومشناسی == | ||
هبوط در لغت به معنای «پایین قرار گرفتن به صورت اجبار» است | هبوط را به خروج [[آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] و سکونت آنها در زمین تعبیر کردهاند.{{مدرک}} هبوط در لغت به معنای «پایین قرار گرفتن به صورت اجبار» است<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۸۳۲.</ref> | ||
و گاهی برای کوچک کردن مخاطب استفاده میشود همانند آنچه برای هبوط [[شیطان]] وجود دارد.<ref>سوره اعراف، آیه ۱۳.</ref> | |||
واژه هبوط برای تعظیم و بزرگداشت مخاطب نیز استفاده شده است؛<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ق، ج۷، ص۱۳۶.</ref> همانند آنچه برای [[حضرت نوح(ع)]] پس از پایان [[طوفان نوح|طوفان]] هنگام خروج از [[کشتی نوح|کشتی]] استفاده شد.<ref>سوره هود، آیه ۴۸. </ref> | |||
همچنین کلمه هبوط گاه در غیر معنای مذکور استفاده میشود.<ref>سوره بقره، آیه۶۱</ref> | همچنین کلمه هبوط گاه در غیر معنای مذکور استفاده میشود.<ref>سوره بقره، آیه۶۱</ref> | ||
خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
==بهشت آدم و حوا و شجره ممنوعه== | ==بهشت آدم و حوا و شجره ممنوعه== | ||
{{اصلی| بهشت آدم|شجره ممنوعه}} | {{اصلی| بهشت آدم|شجره ممنوعه}} | ||
در [[قرآن | در [[قرآن]] به مناسبت اشاره به آفرینش حضرت آدم و حوا، نخستین سکونتگاه این «زوج»، بهشت معرفی شده است. | ||
درباره اینکه این بهشت کجا بوده، اقوالی وجود دارد. [[فخر رازی]] سه نظر را همراه با دلایل آن آورده است که عبارتند از: «باغی در زمین»، «بهشتی آسمانی غیر بهشت موعود»، و «بهشت موعود».<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> | درباره اینکه این بهشت کجا بوده، اقوالی وجود دارد. [[فخر رازی]] سه نظر را همراه با دلایل آن آورده است که عبارتند از: «باغی در زمین»، «بهشتی آسمانی غیر بهشت موعود»، و «بهشت موعود».<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> | ||
آدم و حوا زمانی که در بهشت ساکن شدند به فرمان خدا از خوردن [[شجره ممنوعه|میوه شجره ممنوعه]] منع | آدم و حوا زمانی که در بهشت ساکن شدند به فرمان خدا از خوردن [[شجره ممنوعه|میوه شجره ممنوعه]] منع شدند؛ ولی با وسوسه شیطان آنرا خوردند. داستان میوه ممنوع سه مرتبه در قرآن آمده و درباره ماهیت [[میوه ممنوعه]] دیدگاههای مختلفی وجود دارد. | ||
داستان میوه ممنوع سه مرتبه در قرآن آمده و درباره ماهیت [[میوه ممنوعه]] دیدگاههای مختلفی وجود دارد. | |||
== | ==دلائل== | ||
برخی مفسران معتقدند هبوط به جهت عقوبت و مجازات [[حضرت آدم]] و [[حوا]] نبوده است. [[صدرالمتألهین]] و [[طبرسی]] معتقدند اخراج آدم و حوا از [[بهشت آدم|بهشت]] و هبوط به زمین، به جهت عقوبت نبوده است. زیرا ادلهای وجود دارد که براساس آنها [[پیامبران|انبیاء]] آنچه موجب عذاب و عقاب میشود را انجام نمیدهند. خداوند آنها را از بهشت اخراج | ===حکمت الهی=== | ||
برخی مفسران معتقدند هبوط به جهت عقوبت و مجازات [[حضرت آدم]] و [[حوا]] نبوده است. [[صدرالمتألهین]] و [[طبرسی]] معتقدند اخراج آدم و حوا از [[بهشت آدم|بهشت]] و هبوط به زمین، به جهت عقوبت نبوده است. زیرا ادلهای وجود دارد که براساس آنها [[پیامبران|انبیاء]] آنچه موجب عذاب و عقاب میشود را انجام نمیدهند. خداوند آنها را از بهشت اخراج کرد؛ زیرا حکمت الهی بر این بود که اینان هبوط به زمین داشته باشند و تکلیف و مشقت بر عهده آنها باشد تا در نهایت به [[سعادت]] برسند؛<ref>صدرالمتألهین، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۱۱۰؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۹۷.</ref> چنانچه [[خداوند]] در گفتگو با [[ملائکه]] در باب خلق آدم -قبل از آن که فرمان سجده بر آدم صادر شود و [[ابلیس]] با آن مخالفت کند- به این نکته اشاره میکند که میخواهد آدم را [[خلیفه الله|خلیفه]] خودش در زمین قرار دهد<ref>سوره بقره، آیه۳۰.</ref>. همچنین، ایجاد [[تکلیف]] برای آدم و حوا، آنها را در معرض [[ثواب]] و سعادت قرار داد و این هیچ همخوانی با مجازات بودن هبوط ندارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰، ج۳، ص۴۶۴.</ref> | |||
==هبوط مقامی== | ===هبوط مقامی=== | ||
برخی مفسران معتقدند هبوط و نزول آدم به معنی هبوط مکانی و جابهجایی از مکانی به مکان دیگر نیست. بلکه مقصود هبوط مقامی است. خداوند مقام آدم و حوا را به خاطر [[ترک اولی]] تنزل داد، و آندو را از نعمتهای بهشتی محروم ساخت و گرفتار رنجهای این جهان کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۲؛ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۱۳۹.</ref> | برخی مفسران معتقدند هبوط و نزول آدم به معنی هبوط مکانی و جابهجایی از مکانی به مکان دیگر نیست. بلکه مقصود هبوط مقامی است. خداوند مقام آدم و حوا را به خاطر [[ترک اولی]] تنزل داد، و آندو را از نعمتهای بهشتی محروم ساخت و گرفتار رنجهای این جهان کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۲؛ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۱۳۹.</ref> | ||
خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | ||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | ||
| شناسه = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | | جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | ||
| زیادهنویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد | | زیادهنویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد |
نسخهٔ ۲۴ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۵۳
هُبوط خروج آدم و حوا از بهشت و سکونت آنها در زمین است. برخی مفسران هبوط را نه به معنای مکانی آن و خروج از بهشت بلکه به هبوط مقامی معنا کردهاند و معتقدند خداوند مقام آدم و حوا را تنزل داد و از آن تعبیر به هبوط کرد عدهای نیز معتقدند هبوط به جهت عقوبت حضرت آدم و حوا نبوده بلکه مصلحت بر این بوده که اینان به زمین آیند و با انجام تکالیفی که برعهده آنها آمد، به سعادت دست یابند.
مفهومشناسی
هبوط را به خروج آدم و حوا از بهشت و سکونت آنها در زمین تعبیر کردهاند. هبوط در لغت به معنای «پایین قرار گرفتن به صورت اجبار» است[۱] و گاهی برای کوچک کردن مخاطب استفاده میشود همانند آنچه برای هبوط شیطان وجود دارد.[۲] واژه هبوط برای تعظیم و بزرگداشت مخاطب نیز استفاده شده است؛[۳] همانند آنچه برای حضرت نوح(ع) پس از پایان طوفان هنگام خروج از کشتی استفاده شد.[۴] همچنین کلمه هبوط گاه در غیر معنای مذکور استفاده میشود.[۵]
هبوط آدم و حوا
کلمه هبوط در اصطلاح به داستان خروج آدم و حوا از بهشت، اشاره دارد. قرآن خروج آدم و حوا از بهشت را چنین نقل میکند: «قالَ اهْبِطا مِنْها جَمیعا؛ [خدا] گفت: هر دو با هم از بهشت فرود آیید»؛[۶] آدم و حوا پس از هبوط از بهشت، در زمین ساکن شدند.
برخی مفسران معتقدند، وجود تکلیف و امر و نهی شرعی پس از هبوط بوده و تا قبل از آن، هیچ تکلیفی وجود نداشته است.[۷]
هبوط ابلیس
پیرامون ابلیس یک دستور خروج وجود دارد که پس از سجده نکردن بر آدم، به او ابلاغ شده است.[۸] همچنین یک دستور به هبوط وجود دارد که پس از فریب آدم و حوا در خوردن میوه ممنوعه، گفته شد: «قال فَاهْبِطْ مِنْها؛ (خداوند) گفت: از آن (مقام و مرتبهات) فرود آی».[۹] مفسران برای جمع بین دو دستور به خروج و هبوط و چگونگی اجازه ورود به بهشت پس از دستور به خروج، توجیهاتی را ذکر کردهاند.[۱۰]
بهشت آدم و حوا و شجره ممنوعه
در قرآن به مناسبت اشاره به آفرینش حضرت آدم و حوا، نخستین سکونتگاه این «زوج»، بهشت معرفی شده است. درباره اینکه این بهشت کجا بوده، اقوالی وجود دارد. فخر رازی سه نظر را همراه با دلایل آن آورده است که عبارتند از: «باغی در زمین»، «بهشتی آسمانی غیر بهشت موعود»، و «بهشت موعود».[۱۱]
آدم و حوا زمانی که در بهشت ساکن شدند به فرمان خدا از خوردن میوه شجره ممنوعه منع شدند؛ ولی با وسوسه شیطان آنرا خوردند. داستان میوه ممنوع سه مرتبه در قرآن آمده و درباره ماهیت میوه ممنوعه دیدگاههای مختلفی وجود دارد.
دلائل
حکمت الهی
برخی مفسران معتقدند هبوط به جهت عقوبت و مجازات حضرت آدم و حوا نبوده است. صدرالمتألهین و طبرسی معتقدند اخراج آدم و حوا از بهشت و هبوط به زمین، به جهت عقوبت نبوده است. زیرا ادلهای وجود دارد که براساس آنها انبیاء آنچه موجب عذاب و عقاب میشود را انجام نمیدهند. خداوند آنها را از بهشت اخراج کرد؛ زیرا حکمت الهی بر این بود که اینان هبوط به زمین داشته باشند و تکلیف و مشقت بر عهده آنها باشد تا در نهایت به سعادت برسند؛[۱۲] چنانچه خداوند در گفتگو با ملائکه در باب خلق آدم -قبل از آن که فرمان سجده بر آدم صادر شود و ابلیس با آن مخالفت کند- به این نکته اشاره میکند که میخواهد آدم را خلیفه خودش در زمین قرار دهد[۱۳]. همچنین، ایجاد تکلیف برای آدم و حوا، آنها را در معرض ثواب و سعادت قرار داد و این هیچ همخوانی با مجازات بودن هبوط ندارد.[۱۴]
هبوط مقامی
برخی مفسران معتقدند هبوط و نزول آدم به معنی هبوط مکانی و جابهجایی از مکانی به مکان دیگر نیست. بلکه مقصود هبوط مقامی است. خداوند مقام آدم و حوا را به خاطر ترک اولی تنزل داد، و آندو را از نعمتهای بهشتی محروم ساخت و گرفتار رنجهای این جهان کرد.[۱۵]
پانویس
منابع
- حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، دارالفکر، بیروت، بیتا.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق: خواجوی، محمد، انتشارات بیدار، قم، چاپ دوم، ۱۳۶۶ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، انتشارات اسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۸۳۲.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۱۳.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ق، ج۷، ص۱۳۶.
- ↑ سوره هود، آیه ۴۸.
- ↑ سوره بقره، آیه۶۱
- ↑ سوره طه، آیه ۱۲۳.
- ↑ حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، ج۱، ص۱۱۰.
- ↑ سوره حجر، آیه ۳۴.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۱۳.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص۴۶۳؛ قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۱، ص۲۵۸.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.
- ↑ صدرالمتألهین، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۱۱۰؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۹۷.
- ↑ سوره بقره، آیه۳۰.
- ↑ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰، ج۳، ص۴۶۴.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۲؛ نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۱۳۹.