مرة بن منقذ عبدی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | مرة بن منقذ عبدی |
| نسب/قبیله | عبدالقیس |
| خویشاوندان سرشناس | منقذ بن نعمان |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | شهادت علی اکبر(ع) |
| دیگر فعالیت‌ها | در جنگ جمل مدتی پرچم قبیله عبدالقیس را در دست داشت. |
مُرّة بن مُنْقِذ عَبدی، از یاران امام علی(ع) در جنگ جمل و از سپاه عمر بن سعد در واقعه کربلا که در منابع تاریخی به عنوان قاتل علی اکبر(ع) معرفی شده است. پس از ماجرای کربلا در محاصره یاران مختار دست راستش ضربه‌ای خورد که تا پایان عمر فلج بود. او از این محاصره نجات یافت و در بصره به مصعب بن زبیر پیوست.
نام و نسب
مرة از طایفه عبدالقیس بود.[۱] از او به مرة بن منقذ بن شجاع عبدی[۲]، مرة بن منقذ بن نعمان عبدی[۳] و مرة بن منقذ بن عبدالقیس[۴] یاد شده است.
پدرش، منقذ بن نعمان، در جنگ جمل در سپاه امام علی(ع) پرچم‌دار قبیله عبدالقیس بود. وی هنگامی پرچم این قبیله را به دست گرفت که جمعی از پرچمداران قبیله مانند قاسم بن مسلم، زید بن صوحان، و سیحان بن صوحان به شهادت رسیدند. او پرچم را به دست فرزندش مُرّة بن منقذ داد و تا پایان جنگ، پرچم این گروه در دست مرة بود.[۵]
واقعه عاشورا
مرة بن منقذ در واقعه کربلا از سپاهیان عمر بن سعد بود. وی در روز عاشورا نیزه‌ای بر حضرت علی اکبر زد و او از اسب به زمین افتاد.[۶] در منابع تاریخی از او به عنوان قاتل علی اکبر(ع) یاد شده است.[۷] هنگامی که علی اکبر رجزی با این مضمون که ما از شمر، عمر بن سعد و ابن زیاد به پیامبر سزاوارتریم، می‌خواند. مرة بن منقذ عبدی گفت:
- «بزرگترین گناهان عرب به گردن من باشد اگر بر من بگذرد و چنین کند، و پدرش را عزادار نکنم.»[۸]
در زیارت الشهداء مرة بن منقذ به عنوان قاتل علی اکبر(ع) لعن شده است.[۹]
پس از عاشورا
هنگامی که مختار به جستجوی قاتلان امام حسین(ع) پرداخت، عبدالله بن کامل را با گروهی مأمور دستگیری مرة بن منقذ کرد. ابن کامل خانه مره را محاصره کرد. مره سوار بر اسبش شد و به جنگ با افراد ابن کامل پرداخت. نیزه‌ای بر عبدالله شبامی، که از افراد ابن کامل بود زد و او را مجروح ساخت.[۱۰] ابن کامل شمشیری بر دست راستش زد که آن را شکست اما قطع نشد. مره توانست از محاصره نجات پیدا کند. او به بصره رفت و به مصعب بن زبیر پیوست.[۱۱] و تا آخر عمر دستش فلج بود.[۱۲]
پانویس
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۴۷۱؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۲۴۳.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۰۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۸۵.
- ↑ ابن خلدون، تاریخ، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۳۴.
- ↑ مقریزی، امتاع‌الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۳، ص۲۴۷؛ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۴، ص۵۲۲.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۶.
- ↑ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۸؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۴۷۶؛ نگاه کنید به: ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۷۴.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبین، دارالمعرفة، ص۱۱۵.
- ↑ ابن طاوس، اقبال‌الاعمال، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۷۴.
- ↑ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۶، ص۶۴.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۰۹؛ طبری، تاریخ، ۱۹۶۷م، ج۶، ص۶۴.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۲۴۳.
منابع
- ابن اثیر، علی بن ابی‌الکرم، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، تحقیق: خلیل شحادة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- ابن سعد هاشمی بصری، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
- ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة، تصحیح جواد قیومی اصفهانی، قم، مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
- ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، درالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- دینوری، احمد بن داود، الأخبارالطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- مقریزی، احمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق: محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.