سید جعفر مرتضی عاملی

سید جعفر مرتضی عاملی

شناسنامه
نام کامل	سید جعفر مرتضی عاملی
لقب	علامه
زادروز	۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق
شهر تولد	عیتا الجبل
کشور تولد	لبنان
تاریخ درگذشت	۲۷ صفر ۱۴۴۱ق (۴ آبان ۱۳۹۸ش)
آرامگاه	جبل عامل
خویشاوند سرشناس	سید مرتضی مرتضی (برادر)
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید	شبیری زنجانی، مرتضی حائری و میرزا هاشم آملی
شاگردان	رسول جعفریان
تألیفات	الصحیح من سیرة النبی الأعظم صلی الله علیه وآله وسلم، الصحیح من سیرة الامام علی،مأساة الزهرا علیها السلام، الحیاة السیاسیة للامام الرضا علیه السلام
وبگاه رسمی	http://www.al-ameli.com/edara/index.php

سید جعفر مرتضی عاملی (۱۳۶۴-۱۴۴۱ق) عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار و از عالمان لبنان و حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف. وی کتاب‌هایی در زمینه سیره اهل‌بیت(ع) تألیف کرده است؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم، الصحیح من سیرة الامام علی و مأساة الزهراء از جمله آثار اوست.

معرفی و جایگاه

دریافت جایزه کتاب سال ۱۳۹۶ش. از دست رییس جمهور وقت، برای الصحیح من سیرة الامام علی(ع)

سید جعفر مرتضی عاملی در ۲۵ صفر سال ۱۳۶۴ق در روستای عیتا الجبل، در ۱۱۰ کیلومتری بیروت به دنیا آمد. نسب خاندان پدری‌اش به «الحسین ذوالدَّمعه»، فرزند زید، فرزند امام سجاد(ع) می‌رسد.

او در سال ۱۳۹۶ش جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در بخش سیره معصومان برای نگارش کتاب الصحیح من سیرة الامام علی دریافت کرد. رسول جعفریان درباره جایگاه او معتقد است که نگارش تاریخ در قم معمول نبود تا اینکه سید جعفر مرتضی عاملی دانش تاریخ را در قم زنده کرد.

سید جعفر مرتضی در ۴ آبان سال ۱۳۹۸ش مطابق با ۲۷ صفر سال ۱۴۴۱ق در بیروت درگذشت و در زادگاهش واقع در جبل‌عامل دفن شد. به مناسبت درگذشت او مجالس بزرگداشتی در قم و تهران برگزار شد. همچنین در ۲۵ دی ۱۳۹۸ش آیین نکوداشتی از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برای او برگزار شد.

سید جعفر مرتضی، برادر سید مرتضی مرتضی عاملی، عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت است.

تحصیلات

سید جعفر مرتضی تحصیلات خود را به‌صورت غیررسمی نزد پدرش که معلم بود، آغاز و در ۱۳۸۲ق برای تحصیل علوم دینی به نجف سفر کرد. در آنجا مدرسه بروجردی و جامعة النجف الدینیة را برای اقامت برگزید و به تحصیل علوم دینی مشغول شد. در سال ۱۳۸۸ق به قم مهاجرت نمود. در حوزه علمیه قم، ابتدا باقیمانده دروس سطح را نزد میرمحمدی آموخت. سپس در درس اساتیدی چون سید موسی شبیری زنجانی، سید علی فانی، مرتضی حائری یزدی و میرزا هاشم آملی حاضر شد و همزمان به تحقیق و پژوهش درباره مسائل تاریخی و عقیدتی شیعه پرداخت. مرتضی عاملی در ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م پس از ۲۵ سال اقامت در قم، به لبنان بازگشت و تا آخر عمر در لبنان باقی ‌ماند.

فعالیت‌های علمی و اجتماعی

از فعالیت‌های مهم جعفر مرتضی در سال‌های اقامت در قم، می‌توان به پژوهش در زمینه‌های مختلف تاریخ و عقاید شیعه، راه‌اندازی «مُنتَدا» یا «مدرسه علمیه جبل عاملی‌ها» و تدریس برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس اشاره کرد. وی در همین سال‌ها از تدریس، ارائه مشاوره‌های تحقیقاتی و ایجاد شرایط مناسب برای تحصیل طلاب لبنانی نیز غافل نبود. مرتضی طی ۲۵ سال سکونت در شهر قم ضمن حمایت و تربیت طلاب لبنانی در صورت ضرورت به حمایت ایدئولوژی انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی در حکومت از سیره اهل بیت تدوین نمود.

عاملی از اواخر سال ۱۳۷۲ش/۱۹۹۳م در لبنان ساکن شد و تلاش‌های علمی، پژوهشی و تربیتی خود را در ضاحیه بیروت که آن زمان در اشغال اسرائیل بود ادامه داد. او در این سال‌ها علاوه بر پژوهش در زمینه تاریخ و تأسیس مرکزی تحقیقاتی در بیروت، به برگزاری جلسات مختلف برای جوانان شیعه لبنانی همت گماشت و از این راه، نسلی از فعالان مذهبی در میان شیعیان لبنان به وجود آورد. یکی دیگر از اقدامات او در مسیر آموزش مبانی اعتقادی، تأسیس مدرسه علمیه در ۱۳۷۷ش در بیروت است. دفاع از امامت و ولایت و تلاش مستمر در پاسخگویی به شبهات اعتقادی، از اقدامات وی در سال‌های اقامت در لبنان است.

شیوه سیره‌نگاری و نگارش کتاب

سید جعفر مرتضی درباره ضروت بررسی ابعاد زندگی امام علی(ع):
به عقیده من باید مسلمانان بفهمند که امام علی (ع) ذخیره مهم زندگی آنهاست که از آن غافل شده‌اند.حضرت علی(ع) به عنوان یک معصوم و انسان کامل در همه عرصه‌های زندگی حضور داشتند و صاحب ایده؛ چه در حکومت نبوی و چه دوره‌های بعد بودند؛ به همین دلیل تأثیرگذاری حضرت امیر(ع) در تاریخ اسلام بسیار مهم است و لازم است تا همه ابعاد زندگی حضرت به صورت دقیق و تحلیلی بررسی شود.

*منبع: سید جعفر مرتضی در سی و پنجمین دوره مراسم دریافت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی https://www.qudsonline.ir/news/587969/

سید جعفر مرتضی یکی از مورخان شیعه در گرایش تاریخ صدر اسلام و یکی از عوامل اصلی احیای تاریخ در حوزه‌های علمیه است. آثار تاریخی او چندین ویژگی دارد:

• رویکرد اجتهادی در تحقیق تاریخ؛
• استفاده از تاریخ برای دفاع از مبانی کلامی شیعه و نقد مبانی کلامی اهل سنت؛
• تَتَبُّع و جستجوی گسترده
• ارزیابی دقیق
• ریشه‌یابی هوشمندانه از حوادث
• مشخص کردن صریح جعل و تحریف
• افشای چهره‌های فریبکار در نگارش متون تاریخی
• آشنایی گسترده و عمیق با منابع تاریخی
• روانی قلم و سبک دسته‌بندی مطالب در کتاب‌هایش
• نوشته‌های او، توسط ویراستاران ویرایش نشده و قلم کتاب، قلم خود وی است.

آثار

مقالهٔ اصلی: فهرست آثار سید جعفر مرتضی عاملی

کتاب‌های سید جعفر مرتضی درباره تاریخ اسلام و تشیع و سیره‌نگاری اهل‌بیت(ع) بوده و آثار او در تاریخ و اعتقادات شیعه قلم زده شده است. نسخه دیجیتال تألیفات او با عنوان مجموعه آثار سید جعفر مرتضی در ۹ دی ۱۳۹۲ش در مرکز تحقیقات کامپیوتری نور عرضه شده است. مهم‌ترین اثر جعفر مرتضی مجموعه ۳۵ جلدی الصحیح من سیرة النبی الاعظم با موضوع سیره پیامبر اکرم(ص) و مجموعه ۵۳ جلدی الصحیح من سیرة الامام علی با موضوع سیره امام علی(ع) در تاریخ اسلام است.