سید جواد قمی
| فقیه و عالم شیعه | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | سید محمدتقی جواد قمی |
| تاریخ تولد | ۱۲۴۰ق |
| تاریخ وفات | ۳ صفر ۱۳۰۳ق |
| محل دفن | قبرستان شیخان |
| شهر وفات | قم |
| خویشاوندان سرشناس | میرزای قمی (پدربزرگ) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمدباقر شفتی • شیخ محمدحسن نجفی • شیخ مرتضی انصاری |
| شاگردان | میرزا زین‌العابدین • سید عبدالحسین قمی |
| محل تحصیل | قم • اصفهان • نجف |
| تألیفات | مقالید الاحکام • الدّرة الباهره فی الأحکام حاشیه بر قوانین الاصول • ینابیع الحکم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | حل و فصل نزاع‌های مردم • مبارزه با فرقه‌های بابیه و بهاییت |
سید جواد قمی (۱۲۴۰-۱۳۰۳ق) با نام اصلی سید محمدتقی مشهور به جواد، از عالمان و فقیهان شیعه در قرن سیزدهم قمری در قم.[۱] او نوه دختری میرزای قمی و پدرش میرزا علیرضا طاهری قمی، از عالمان قم و نوه ملا محمدطاهر قمی بود.[۲] سید جواد قمی در سال ۱۲۴۰ق در قم به‌دنیا آمد و تحصیلات علوم دینی را در سه حوزه قم، اصفهان و نجف نزد استادانی چون شیخ محمد کزازی قمی در قم، سید محمدباقر شفتی و شیخ محمدتقی رازی در اصفهان و شیخ محمدحسن نجفی صاحب‌جواهر و شیخ مرتضی انصاری در نجف گذراند.[۳] تألیفات او عبارتند از:
- مَقالیدُ الاَحکام؛ که یک دوره کامل فقه است و گفته شده تألیف آن را در نجف آغاز کرد و در روز غدیر ۱۲۹۹ق در قم به پایان برد.[۴] ملا محمد کزازی در قم بر آن تقریظ نوشته است.[۵]
- الدُّرّةُ الباهرة فی الاَحکام؛ که نسخه اصلی آن در کتابخانه مدرسه حجتیه قم موجود است.
- العترة الطاهرة؛ در دو جلد،
- حاشیه بر قوانین الاصول که نسخه اصلی آن در کتابخانه «جامعه‌ام القری» در مدینه موجود است.
- ینابیعُ الحِکَم، درباره توحید، نبوت، اثبات کفر اهل الحاد و بدعت در احادیث
- کتاب الرجال.[۶]
سید جواد قمی پس از وفات استادش صاحب جواهر، در سال ۱۲۶۶ق به قم بازگشت و مرجع علمی و مذهبی مردم شد. از فعالیت‌های او رفع دعاوی و حلّ نزاع‌ها بود و مبارزه با فرقه‌های بابیه، شیخیه و بهاییت که در عصر حیاتش در اوج فعالیت بودند.[۷] فرزندانش میرزا زین‌العابدین و سید عبدالحسین قمی ازجمله شاگردان او بوده‌اند.[۸]
خاندان پیشوایی در قم از فرزندان و اعقاب سید جواد قمی هستند[۹] و میرزا علیرضا پیشوایی (درگذشت: ۱۳۶۷ق) سومین فرزند قمی و نماینده مردم قم در دوره سوم و پنجم قانون‌گذاری در مجلس شورای ملی در عصر مشروطه بوده است.[۱۰]
محمدحسن خان اعتمادالسلطنه از رجال دوره قاجار:
سید جواد قمی، مجتهدی مُسَلّم و مروّجی مبسوطُ الیَد بود و در نهی از منکر و منع اهل فجور، قلبی قوی داشت و در حفظ حدود شرعیه از هیچ نکته‌ای فرو نمی‌گذاشت.[۱۱] |
سید جواد قمی پس از بازگشت سید صادق روحانی قمی از نجف، او را تأیید کرد، [۱۲] با او مباحثه خصوصی قرار داد و از او استفاده برد. قمی همچنین وصیت کرد که پس از مرگم، مُهرم را تحویل سید صادق بدهید و نماز بر جنازه‌ام را او بخواند.[۱۳]
قمی در ۳ صفر ۱۳۰۳ق درگذشت در کنار پدرش در قبرستان شیخان قم، دفن شد.[۱۴] فرزندش میرزا زین‌العابدین، او را مردی زاهد و باوَرَع توصیف کرده که اهل تهجد و بکاء بود و در قنوت نماز وتر در نافله شب، دعای ابوحمزه ثمالی را می‌خواند.[۱۵]
پانویس
- ↑ قریشی کرین، قم از ابتدای دوره قاجاریه تا مشروطه، ۱۳۸۹ش، ص۲۳۰.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۵۸.
- ↑ قریشی کرین، قم از ابتدای دوره قاجاریه تا مشروطه، ۱۳۸۹ش، ص۲۳۰.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۶۳.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۴.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۶۳و۶۴.
- ↑ قریشی کرین، قم از ابتدای دوره قاجاریه تا مشروطه، ۱۳۸۹ش، ص۲۳۱.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۶۰.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۵۸.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۵.
- ↑ اعتماد السلطنه، المآثر و الآثار، ص۱۵۳.
- ↑ آشنایی با مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج سید صادق قمی، پایگاه اطلاع‌رسانی سید محمدصادق روحانی.
- ↑ ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۱، ص۶۱و۶۲.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۴.
- ↑ زمانی‌نژاد، شناختنامه حضرت فاطمه معصومه(س) و شهر قم، ۱۳۸۴ش، ص۲۰۲.
منابع
- آشنایی با مرحوم آیت‌الله‌العظمی حاج سید صادق قمی، پایگاه اطلاع‌رسانی سید محمدصادق روحانی.
- اعتماد السلطنه، محمدحسن خان، المآثر و الآثار، تهران، کتابخانه سنایی.
- جواهرکلام، عبدالحسین، تربت پاکان قم، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
- زمانی‌نژاد، علی‌اکبر، شناختنامه حضرت فاطمه معصومه(س) و شهر قم، قم، زائر، ۱۳۸۴ش.
- قریشی کرین، حسن، قم از ابتدای دوره قاجاریه تا مشروطه، قم، زائر، ۱۳۸۹ش.
- گروهی از نویسندگان، ستارگان حرم، قم، زائر، ۱۳۷۷ش.