آلات قمار
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
آلات قِمار ابزارهایی که کاربرد معمول آنها در قِمار است. در مباحث فقهی از ابزارهایی چون شطرنج، تخته نرد، پاسور و بیلیارد با عنوان ابزار قِمار یاد شده است. روایات از برخی وسایل بازی چون شطرنج و تخته نرد، به عنوان آلات قمار نام برده و از بازی با آنها نهی کرده‌اند. فقها بازی با آلات قمار را چه همراه با شرط‌بندی باشد و چه بدون آن، حرام می‌دانند. البته به گفته آنان، این ابزارها در صورتی که نزد مردم به عنوان ابزار ویژه قمار شناخته نشوند، به لحاظ فقهی نیز آلات قمار به شمار نخواهند آمد.
موضوع‌شناسی
به ابزارهایی که به طور معمول در قِمار به کار گرفته می‌شوند، آلات قمار می‌گویند.[۱] از شطرنج،[۲] تخته نرد،[۳] پاسور و بیلیارد با عنوان آلات قمار یاد می‌شود.[۴] فقها معتقدند در صورتی که این ابزارها نزد مردم به عنوان ابزار ویژه قمار، شناخته نشوند، به لحاظ فقهی نیز آلات قمار به شمار نمی‌آیند. [۵]
روایات
در روایات برخی وسایل بازی چون شطرنج و تخته نرد از آلات قِمار دانسته[۶] و از بازی با آنها نهی شده است.[۷] برای نمونه از حضرت علی(ع) نقل شده است که شطرنج و نرد قمار هستند.[۸]در معانی الأخبار هم به نقل از امام صادق(ع) آمده است که به شطرنج و تخته نرد، نزدیک نشوید.[۹]
برخی از آلات قِمار چون بیلیارد و پاسور، پیشینه درازی میان مسلمانان ندارد و بازی با آنها از مسائل مستحدثه به شمار می‌آید.[۱۰]
حکم فقهی
فقیهان معتقدند در صورتی که ابزارهای قمار نزد مردم به عنوان ابزار ویژه قمار، شناخته نشوند، آلات قمار به شمار نمی‌آیند و بازی با آنها بدون شرط‌بندی جایز است.[۱۱] البته آنها درباره شطرنج و تخته نرد اختلاف نظر دارند. برخی از آنها با استناد به روایاتی که از این دو بازی نهی کرده است، این دو بازی را حتی اگر ابزار قمار نباشد، حرام می‌دانند.[۱۲] به باور برخی دیگر، اگر شطرنج و تخته نرد، آلات قمار نباشند، بازی با آنها مانند دیگر ابزارهای قمار، بدون شرط‌بندی اشکالی ندارد.[۱۳]
فقها بازی با آلات قِمار را چه همراه با شرط‌بندی باشد و چه بدون آن، حرام می‌دانند. البته برخی از آنها در حرمت بازی با آلات قمار بدون شرط‌بندی، اشکال کرده‌اند.[۱۴] همچنین از دیدگاه فقها ساختن، هدیه‌دادن و هرگونه کسب درآمد با آلات قمار، مانند خرید و فروش و اجاره آنها، حرام است.[۱۵]
حکم فقهی دیگر آلات قمار، وجوب از بین بردن آنها است. طبق این حکم، کسی که به ابزار قمار دسترسی دارد، واجب است در صورت امکان آنها را از بین ببرد.[۱۶]
پانویس
- ↑ جمعی از مؤلفان، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۵۲.
- ↑ رجوع کنید به: شیخ انصاری، مکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ رجوع کنید به: شیخ انصاری، مکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ رجوع کنید به: مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۳۸.
- ↑ منتظری، رساله استفتائات، چاپ اول، ج۳، ص۳۱۴، ۳۱۵.
- ↑ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۷، ص۳۲۱، ۳۲۴، ۳۲۵، ۳۲۶.
- ↑ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۷، ص۳۲۰، ۳۲۴، ۳۲۵.
- ↑ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۷، ص۳۲۴.
- ↑ حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۷، ۳۲۰.
- ↑ جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت، ج۴۱، ص۱۶۲.
- ↑ منتظری، رساله استفتائات، چاپ اول، ج۳، ص۳۱۴، ۳۱۵.
- ↑ شیخ انصاری، مکاسب محرمه، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۳، ۳۷۴.
- ↑ منتظری، رساله استفتائات، چاپ اول، ج۳، ص۳۱۴ و ۳۱۵.
- ↑ جمعی از مؤلفان، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۵۳.
- ↑ جمعی از مؤلفان، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۵۳.
- ↑ جمعی از مؤلفان، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۵۳.
منابع
- انصاری، مرتضی، کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- جمعی از مؤلفان، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت، ۱۳۸۵ش.
- جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت، قم، مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت، چاپ اول، بی‌تا.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.
- منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات، قم، چاپ اول، بی‌تا.