اَلْمَزارُ الْکَبیر کتابی به زبان عربی تألیف محمد بن جعفر مشهدی (متوفای ۶۱۰ق) که در بر دارنده انواع و اقسام زیارت است و در مشاهد مشرّفه معصومین(ع) قرائت می‌شود. المزار، هشت بخش دارد که هر کدام دارای ابوابی است. این اثر، یکی از قدیمی‌ترین منابع اسلامی درباره زیارت، آداب و ادعیه اماکن مقدسه و برخی ماه‌های قمری به‌شمار می‌رود. بسیاری از عالمان بزرگ شیعه به این کتاب اعتماد کرده و روایات، زیارات، اعمال و ادعیه آن را در کتاب‌های خود آورده‌اند.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمد بن جعفر مشهدی (متوفای ۶۱۰ق) |
| موضوع | دعا |
| سبک | روایی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | موسسه نشر اسلامی |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۸ش |
درباره مؤلف
ابوعبداللّه محمد بن جعفر بن علی مشهدی حائری معروف به ابن مشهدی، از عالمان شیعی است که بیشتر عالمان دین بر کتاب «المزار الکبیر» وی اعتماد کرده و بدان استناد جسته‌اند. وی از مشایخ بزرگ حدیث است که نامش در بسیاری از اجازات دیده می‌شود، هر چند اطلاع چندانی در مورد شخصیت وی در دست نیست. او در قرن ششم هجری می‌زیسته است.[۱]
انگیزه تالیف
مؤلف این کتاب را به درخواست فردی به نام ابوالقاسم هبةالله بن سلمان نگاشته [۲]و در آن، زیارات و اعمال مسجد کوفه، اعمال ماه‌های رجب، شعبان، رمضان و ادعیه وارده در این ماهها، اعمال مختص هر شب و روز و دعاهای ایام هفته و تعقیبات نمازهای یومیه و برخی ادعیه دیگر را ذکر کرده است. مؤلف در برخی از زیارت و ادعیه، سند روایت خود به امام معصوم را هم یادآور می‌شود.[۳]
ساختار
کتاب در هشت بخش که هر کدام مشتمل بر ابوابی است، تنظیم گشته که عبارتند از:
- بخش اول: در فضیلت زیارت اهل بیت.
- بخش دوم: در زیارت پیامبر اکرم(ص)، ائمه بقیع و فاطمه زهرا(س).
- بخش سوم: در فضیلت کوفه و مساجد آن و زیارت امیرالمؤمنین(ع)).
- بخش چهارم: در فضیلت زیارت ابا عبدالله الحسین و ماه‌های شعبان و ذیحجه.
- بخش پنجم: در زیارات سایر ائمه اطهار(ع).
- بخش ششم: در ثواب حج، زیارت از جانب دیگران و زیارت اهل قبور.
- بخش هفتم: در اعمال ماه رمضان و شب و روز عید فطر.
- بخش هشتم: در زیارات ائمه(ع).
در پایان هم فهرست تفصیلی کتاب آمده است.[۴]
اعتبار
کتاب مزار ابن مشهدی از قدیمی‌ترین کتب است که عالمان بزرگی نظیر سید بن طاووس در مصباح الزائر، عبدالکریم بن طاووس در فرحة الغری، مجلسی در بحار و دیگران بر آن اعتماد کرده‌اند. علامه مجلسی آن را «المزار الکبیر» نامیده [۵] و گفته از کیفیت اِسناد روایاتش فهمیده می‌شود که کتاب معتبری است. [۶] در میان متأخران از علمای شیعه، آیت‌الله خویی اعتبار کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی را نمی‌پذیرد و وی را شخصی مجهول‌الهویه می‌داند،[۷] اما بیشتر عالمان او را توثیق و تایید کرده و اعتبار کتاب المزار الکبیر را پذیرفته‌اند؛ از جمله محدث نوری (در مستدرک الوسائل)، علامه مجلسی (در بحارالانوار)، شیخ عباس قمی،[۸] شیخ حر عاملی،[۹] شهید اول[۱۰]، سید محسن امین[۱۱] و آقا بزرگ تهرانی.[۱۲]
نسخه‌ها و چاپ
- نسخه موجود در کتابخانه آل کاشف الغطاء در نجف
- نسخه موجود در کتابخانه میرزا محمد علی اردوبادی در نجف.[۱۳]
- در ایران فقط یک نسخه از المزار ابن مشهدی در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی موجود است. کتابی که امروزه به‌عنوان «المزار» ابن مشهدی در کتابخانه مرعشی نجفی نگهداری می‌شود، مربوط به دوران صفوی است. چاپ فعلی کتاب، از روی این نسخه صورت گرفته است.[۱۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ابن المشهدی، مقدمه کتاب المزار.
- ↑ ابن المشهدی، المزار الکبیر،۱۴۱۹ق، ص۲۷.
- ↑ ابن المشهدی، المزار الکبیر،۱۳۷۸ش، ص۱۸.
- ↑ ابن المشهدی، فهرست کتاب المزار، ۱۴۱۹ق.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۸؛ امین، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، ج۹، ص۲۰۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۳۵؛ابن المشهدی، المزار الکبیر، ص۱۸.
- ↑ ... أنه لم يظهر اعتبار هذا الكتاب في نفسه، فإن محمد بن المشهدی لم يظهر حاله، بل لم يعلم شخصه و إن أصر المحدث النوری على ... الخوئی، معجم رجال الحديث،الناشر : مؤسسة الخوئي الإسلامية ج۱، ص۵۱. پایگاه کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۴۲۹ق،ج۱، ص۴۶۶.
- ↑ شهید اول، المزار، مقدمه، ص۶.
- ↑ شهید اول، المزار، مقدمه، ص۶.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۲.
- ↑ تهرانی، الذریعه،۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۳۲۴.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۲۰، ص۳۲۴.
- ↑ بررسی اعتبار کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی.
منابع
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، قیوم، ۱۴۱۹ق.
- مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۳۷۸ش.
- قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، تهران، بی‌تا.
- شهید اول، محمد بن مکی، المزار، محقق / مصحح: موحد ابطحی اصفهانی، محمد باقر، قم، مدرسه امام مهدی علیه‌السلام، ۱۴۱۰ق.
پیوند به بیرون
- صالح آبادی، محمدحسین، معرفی کتاب المزار الکبیر، مجله فقه اهل بیت تابستان ۱۳۸۶ - شماره ۵۰.
- مشاهده متن المزار الکبیر