زندگانی امام صادق جعفر بن محمد (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید جعفر شهیدی |
| موضوع | امام صادق(ع) |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دفتر نشر فرهنگ اسلامی |
زندگانی امام صادق جعفر بن محمد(ع) کتابی است در مورد زندگی و زمانه امام صادق(ع) از سیدجعفر شهیدی. همچنین نویسنده، سخنانی از امام، حکایت‌هایی از رفتار وی، برخی از اشعار منسوب و نیز پاره‌ای از اشعار سروده‌شده در مدح وی را یاد کرده است.
درباره مؤلف
سید جعفر شهیدی (۱۲۹۷-۱۳۸۶ش) نویسنده، مترجم، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، فقه، تاریخ اسلام، دانش‌آموخته حوزه علمیه و استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بود. [۱]
انگیزه تألیف
به گفته جعفر شهیدی، او نگارش این اثر را در مرداد سال ۱۳۶۲ش به درخواست یکی از دوستان خویش آغاز کرد که از او خواسته بود جزوه‌ای درباره زندگانی امام ششم را بنویسد.[۲]
محتوا
این کتاب شامل ۱۵ فصل است با مباحث ذیل:
- فصل نخست: نام، نسب، القاب امام صادق(ع) و چرایی شهرت وی به «صادق»، ولادت، حاکمان عصر او، مادر او، فرزندان او، اسماعیلیان، سخنان دانشمندان غیر شیعی درباره او. این فصل از صفحه ۳ تا ۱۰ کتاب را دربرگرفته است.
- شرائط سیاسی زمان امام، آشفتگی‌ها و ناخرسندی‌ها در حوزه اسلام و علت آن، سختگیری امویان بر مسلمانان غیرعرب، قیام‌های ضددولتی، دو دستگی در میان عرب‌ها و اثر آن، و سرانجام مهدویت در صحنه سیاست از مباحث فصل دوم است که از صفحه ۱۱ تا ۱۸ را دربرگرفته‌اند.
- مختار و دعوت مردم به محمد حنفیه و شناساندن او به عنوان مهدی،موالی و گردآمدن آنان بر مختار، [یادداشت ۱] و گردآمدن آنان بر مختار، سید حمیری و شعر او درباره محمد حنفیه، عباسیان و مقدمات نهضت آنان از مباحث فصل سوم است که در صفحات ۱۹ تا ۲۴ آمده است.
- زید بن علی، سبب قیام او، رفتن وی به شام و عراق، بیعت مردم عراق با زید، آمادگی وی برای قیام، نصیحت وی به وسیله خویشاوندان و بعضی شیعیانش، درگیری زید با سپاهیان حاکم عراق، شهادت زید و بر‌دار کردن جنازه او؛ چرایی قیام‌نکردن امام صادق(ع) و پرداختن به نشر علم، یحیی پسر زید، دربند شدن و رهایی او از زندان، آمدن او به ایران، وعده یاری دادن ایرانیان به او، ترک کردن او و شهادت یحیی، مباحث فصل چهارم است که در صفحات ۲۵ تا ۴۰ آمده است.
- محمد نفس زکیه و دعوی مهدیگری، گردآمدن بزرگان بنی هاشم و بیعت کردن با محمد، نپذیرفتن امام صادق(ع) بیعت او را و خبر دادن از کشته شدن او خلافت عباسیان، دستگیری محمد و خانواده او به وسیله منصور و شهادت او، مباحث این فصل است که در صفحات ۴۱ تا ۴۶ آمده است.
- علت رونق گرفتن بحث‌های کلامی در منطقه شرق اسلامی، بحث قضا و قدر و پیدایش آن، امام صادق و رأی او در قضا و قدر، معارضه زندیقان با امام، ابوشاکر دیصانی، ابن ابی العوجاء، و بحث کلامی مردی شامی با امام(ع) مباحث این فصل در صفحات ۴۷ تا ۵۷ است.
- فقه و مشکلات آن در عصر رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و نیز دوره خلفا، سختگیری حاکمان اموی بر فرزندان و شیعیان علی، جعل روایتها به سود حاکمان، انتشار فقه در روزگار امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، نظر دانشمندان و اهل سنت درباره فقاهت امام صادق(ع)، رفتار و گفتار ابوحنیفه با وی، و شمار شاگردان امام صادق(ع) از مباحث فصل هفتم (صفحات ۵۹-۶۶) است.
- فصل هشتم شامل این مباحث است: زاهدنمایان عصر امام، سفیان ثوری و مباحثه او با امام، گروهی از زاهدنمایان و بحث‌های آنان (صص ۶۷-۷۱).
- ستم‌های عباسیان، دستور امام به مماشات با حاکمان مصر، معارضه امام در موارد لازم با حاکمان، منصور عباسی و فریفتن علویان به مال، خبر دادن امام از آنچه میان منصور و مأمور او رفته بود، تصمیم منصور به شهید ساختن امام و پشیمان شدن او، مباحث فصل نهم (صص ۷۳-۸۳) است.
- شهادت امام(ع)، زهر خوراندن منصور او را، گریستن منصور از خبر شهادت امام، سخنان امام هنگام رحلت، وصیت امام به فرزندش موسی، مباحث فصل دهم (۸۵-۸۸) است.
- فصل یازدهم شامل برخی از گفته‌ها، رفتار و حکایتهای نقل شده از امام صادق(ع) است که در صفحات ۸۹-۹۹ آمده است.
- فصل دوازدهم (صص ۱۰۱-۱۱۳) شامل سفارش‌هایی به نماز، حج، روزه، زکات، مطابقت رفتار با کردار، صدقه، عاقبت بینی، جلب دوستی، و موضوعات دیگر است.
- فصل سیزدهم شعرهای منسوب به امام است که در صفحات ۱۱۵ تا ۱۱۸ گرد آمده است.
- فصل چهاردهم (۱۱۹-۱۲۳)، برخی از اشعار عربی سروده شده در مدح امام است که از جمله آنها سید حمیری است.
- فصل پانزدهم (۱۲۵-۱۲۸) برخی از اشعار فارسی سروده شده در مدح امام تا قرن نهم هجری قمری است که از جمله آنها خواجو (درگذشته ۷۵۳ق)، ابن یمین (درگذشته ۷۶۹ق) است.[۳]
نویسنده در فرازهای آغازین کتاب به مناسبت ملقب شدن امام جعفر بن محمد به صادق، وصف کردن امامی که منصوب از سوی خدا و منصوص از سوی امامان پیشین است به صادق را مانند وصف کردن خورشید به روشنی دانسته است و به این مناسبت چند بیتی را از مثنوی مولوی نقل کرده است:
پایان بخش کتاب نیز از اشعاری از عماد الدین سید علی نسیمی حروفی درباره امام صادق(ع)است:
اسلام را
نشر
این کتاب بارها توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تجدید چاپ شده، به‌طوری که سال ۱۳۷۷ش نخستین چاپ آن و در سال ۱۳۹۲ش به یازدهمین چاپ رسیده است.[۶]
پانویس
- ↑ «زندگینامه سید جعفر شهیدی»، سایت علماء و عرفا.
- ↑ شهیدی، زندگانی امام صادق جعفر بن محمد، ۱۳۸۴ش، ص۱و۲.
- ↑ شهیدی، زندگانی امام صادق جعفر بن محمد، ۱۳۸۴ش، ص۱۳۳-۱۳۶.
- ↑ شهیدی، زندگانی امام صادق(ع)،ص۳.
- ↑ شهیدی، زندگانی امام صادق(ع)، ص۱۲۷.
- ↑ زندگانی امام صادق "جعفربن‌محمد(ع)"/ جعفر شهیدی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
منابع
- شهیدی، سیدجعفر، زندگانی امام صادق جعفر بن محمد(ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۴ش.
- «زندگینامه سید جعفر شهیدی»، سایت علماء و عرفا.
- زندگانی امام صادق "جعفربن‌محمد(ع)"/ جعفر شهیدی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «یادداشت» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="یادداشت"/> یافت نشد.