حرز امام جواد(ع)

حرز امام جواد(ع)

متن حرز امام جواد(ع)
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	حرز برای سالم ماندن از بلاها و ناخوشی‌ها
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام جواد(ع)
راوی	حکیمه دختر امام جواد از ام فضل دختر مأمون
منابع شیعی	مهج الدعوات • الامان من اخطار الاسفار و الازمان اثر سید بن طاووس
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

حِرْز امام جواد(ع) دعایی است که امام جواد(ع) برای سالم ماندن از بلاها و ناخوشی‌ها با آداب خاصی برای مأمون نوشت. این حرز نزد شیعیان مشهور، بلکه مشهورترین حرز شمرده‌ شده است. عالمان شیعه همچون آیت‌الله بهجت در موارد متعددی به خواندن و همراه داشتن این حرز سفارش کرده‌اند.
حرز امام جواد ضمن ماجرایی از حکیمه دختر امام جواد از اُم فضل دختر مأمون نقل و در کتاب‌های مُهَجُ الدَعَوات و الاَمان هر دو اثرِ سید بن طاووس ذکر شده است. همچنین در کتاب‌هایی چون بحار الانوار، عوالم العلوم و المعارف و مکاتیب الائمه(ع) به نقل از مهج الدعوات آمده است.
علی بن عیسی اربلی در کتاب کشف الغمة اصل ماجرایی را که حرز ضمن آن نقل شده، ساختگی دانسته است؛ اما برخی سند این حرز را صحیح و معتبر شمرده‌اند.
در متن روایت حرز آمده است که این حرز روی پوست آهوی خاص نوشته، در جعبه نقره‌ای قرار داده و پس از خواندن نماز مخصوصی، به بازوی راست بسته شود.
در متن حرز خواص و آثار متعددی برای حرز بیان شده است؛ از جمله: در امان ماندن از شرور و بلاها و از هر چیزی که انسان می‌ترسد، دفع چشم‌زخم و سِحر و جادو، حفظ از فریب، دشمنی، فقر، گرسنگی و وسوسه.
حرز دیگری نیز از امام جواد(ع) نقل شده که به حرز صغیر یا کوتاه معروف است و کلمات آغازین آن «يَا نُورُ يَا بُرْهَانُ يَا مُبِينُ يَا مُنِير» است.

شهرت و جایگاه حرز

به گفته شیخ عباس قمی، حرز امام جواد نزد شیعه مشهور است. گفته شده در میان حرز‌ها و دعاهای مأثور از اهل‌بیت(ع) برای دفع بلاهای زمینی و آسمانی، حرز امام جواد(ع)، مشهورترین و معتبرترین حرز به شمار می‌رود. در برخی منابع آمده که به همراه داشتن حرز امام جواد در میان شیعیان و ایرانیان چنان متداول و مشهور شده که در فارسی «حرز جواد کسی بودن» یا «حرز جواد خود کردن» به معنای پیوسته همراه با او بودن، مَثَل شده است.

نقل شده مأمون تا زمانی که حرز امام جواد(ع) را به همراه داشت، در جنگ با دشمنانش پیروز می‌شد و آسیبی نمی‌دید؛ از جمله با اهل روم جنگ کرد و بر آنان پیروز شد و غنائم بسیاری نیز به دست آورد.

گفته شده عالمان شیعه به خواندن و همراه داشتن این حرز سفارش کرده‌اند. آیت‌الله بهجت بارها به همراه داشتن این حرز برای در امان ماندن از بلاها و بیماری‌ها، دفع چشم‌زخم، باطل شدن سحر، درمان خواب‌های پریشان و دفع آزار شیاطین و جن‌ها سفارش کرده‌اند. از آیت‌الله بهاءالدینی نقل شده است که گفت دیدم فردی با سنگی بر سر فرد دیگری زد؛ ولی چون آن فرد حرز امام جواد به همراه داشت، اتفاقی برایش نیفتاد و آسیبی ندید.

ماجرای حرز

حرز امام جواد(ع)، دعایی است که امام جواد(ع) برای سالم ماندن از بلاها و ناخوشی‌ها با آداب خاصی برای مأمون عباسی نوشته است. این حرز ضمن ماجرایی که حَکِیمَه دختر امام جواد از ام فضل دختر مأمون و همسر امام جواد نقل کرده، آمده است. طبق این نقل، حکیمه پس از شهادت امام جواد(ع) برای عرض تسلیت نزد ام فضل رفته بود که از ویژگی‌های اخلاقی امام جواد سخن به میان آمد و ا‌م فضل داستان شگفتی برای حکیمه خاتون تعریف کرد. روزی زنی نزد ام فضل آمد و خود را همسر امام جواد(ع) معرفی کرد. ام فضل عصبانی شد و برای شکایت نزد پدرش رفت. مأمون که مست بود، از شنیدن این خبر بسیار خشمگین شد و شمشیر به دست سراغ امام رفت و او را با ضربات شمشیر قطعه قطعه کرد. فردای آن روز، هنگامی که مأمون از حالت مستی بیرون آمد، ام فضل قضیه کشتن امام را به مأمون گفت و مأمون از این سخن متحیر و بیهوش شد. مأمون برای اطمینان از این خبر خادم خود، یاسر، را نزد امام جواد فرستاد. یاسر با بشارت، خبر سلامتی امام را برای مأمون آورد. مأمون خادم خود را به همراه ۲۰ هزار دینار و اسبش به عنوان پیشکش به سوی امام فرستاد. امام به یاسر فرمود آیا میان ما و مأمون عهدی بود که با شمشیر به من حمله کند؟ آیا او نمی‌داند که من یاری‌رسان و حافظی دارم که میان من و او مانع می‌شود. یاسر برای مأمون بخشش طلب کرد و پس از آن، امام به همراه یاسر و دیگر مردم نزد مأمون رفتند. مأمون امام را نزد خود نشاند و به صحبت با یکدیگر مشغول شدند. سپس امام به مأمون فرمود من از شر این مردم بر تو ایمن نیستم. نزد من دعایی است که با آن خود را محافظت کن و از شرور و بلاها و ناخوشی‌ها درامان باش. با این دعا اگر با سپاه روم و تُرک مواجه شوی و تمام مردم زمین بر علیه تو گردهم آیند، به اذن خدا نمی‌توانند بر تو پیروز شده و غلبه کنند. مأمون دعا را از امام درخواست کرد. مأمون صبح روز بعد، یاسر، خادم خود را نزد امام جواد(ع) فرستاد. امام به دست خط حرز را بر پوست آهویی نوشت و به یاسر داد تا به مأمون برساند.

منابع و اعتبار حرز

حرز امام جواد را سید بن طاووس در کتاب مُهَج الدَّعَوات و الاَمان مِنْ اَخْطار الاَسْفار و الاَزْمان از اَبونَصْر هَمْدانی از حَکِیمَه دختر امام جواد نقل کرده است. ابن طاووس در کتاب الامان، این حرز را از کتاب «مُنْیَةِ الدَّاعِی وَ غُنْیَةِ الْوَاعِی» اثر شیخ علی بن عبدالصمد تمیمی نقل کرده ولی در کتاب مهج الدعوات نام کتاب را نبرده و صرفاً نام علی بن عبدالصمد را ذکر کرده است. این حرز را علامه مجلسی در بحار الانوار در باب حرزهای پیامبر(ص) و ائمه(ع) و عبدالله بحرانی اصفهانی، محدث و متکلم امامیه (درگذشت ۱۱۴۸ق) در کتاب عوالم العلوم و المعارف و علی احمدی میانجی در مکاتیب الائمه(ع)، همگی از مهج الدعوات نقل کرده‌اند.

قسمتی از حرز امام جواد(ع) که به صورت اشکال و حروف رمزی است.

ماجرای حرز به عنوان معجزه‌ای از امام جواد(ع) در الخرائج و الجرائح اثر قًطب‌الدین راوَنْدی (درگذشت ۵۷۳ق)، کتاب عیون المعجزات‏ اثر حسین بن عبدالوهاب، از محدثان قرن پنجم هجری، مدینة معاجز الائمه الاثنی عشر اثر سید هاشم بحرانی و کتاب مُنْتَهَی الآمال اثر شیخ عباس قمی نیز نقل شده؛ ولی متن حرز ذکر نشده است.

علی بن عیسی اِرْبِلی (درگذشت ۶۹۲ یا ۶۹۳ق) در کتاب کشف الغمة اصل ماجرا را بدون اشاره به حرز نقل کرده و آن را به دلایلی ساختگی دانسته است. از نظر اربلی، امام جواد(ع)‌ در مدینه ساکن بود؛ اما مأمون در مدینه نبود تا دخترش به او شکایت کند. از سوی دیگر، امام در بغداد از دنیا رفت و همسرش نیز همراه او بود؛ اما خواهرش در مدینه بود. پس چطور همسر امام را ملاقات کرده است؟ علامه مجلسی با اشاره به نقدهای اربلی،‌ همه آنها را قابل دانسته و گفته است با این اشکالات و صرف استبعاد، نمی‌توان خبر مشهوری را که در همه کتاب‌ها نقل شده، رد کرد.

برخی سند این حرز را صحیح و معتبر شمرده‌اند؛ اما برخی با بررسی سندی و متنی حرز، سند را ضعیف و متن آن را ساختگی دانسته و انتساب آن به امام جواد(ع) را رد کرده‌اند.

آداب و شرایط

سید بن طاووس نقل کرده که امام جواد(ع) متن حرز را روی پوست آهویی از سرزمین تِهامَه نوشت و به خادمِ مأمون سفارش کرد که به مأمون بگوید که برای این دعا، جعبه‌ای از نقره بسازد و کلماتی که در آخر حرز بیان کرده، بر روی آن بنویسد. در ادامه آمده است که هرگاه مأمون خواست آن را بر بازوی خود ببندد،‌ وضوی کامل گرفته، چهار رکعت نماز بخواند؛ در هر رکعت پس از حمد، هفت مرتبه هر یک از آیة الکرسی، آیه شَهِدَالله (آیه ۱۸ سوره آل‌عمران)، سوره شمس، ضحی، لیل و توحید بخواند. هنگامی که نماز تمام شد، در سختی‌ها و مشکلات آن حرز را بر بازوی راست خود ببندد. بر همین اساس، برخی عالمان سفارش کرده‌اند که حرز بر روی پوست آهوی مخصوص نوشته و بر بازوی دست راست بسته شود. از آیت‌الله بهجت نقل شده که خاصیت این حرز در صورت بستن به بازو است.

از جمله شرایط دیگر حرز در متن روایت، این است که ماه در برج عقرب نباشد. به گفته شیخ عباس قمی، هنگام بستن حرز به بازو نباید ماه در برج عقرب باشد؛ اما برخی این شرط را جزو شرایط زمان نوشتن حرز برشمرده‌اند. رو به قبله بودن و استفاده از قلم و جوهر و کاغذ ساخته دست مسلمانان، از دیگر آداب و شرایط این حرز شمرده شده است.

فواید و آثار

با توجه به متن حرز، آثاری برای این حرز بیان کرده‌اند؛ آنها عبارت‌اند از:

• درامان ماندن از شرور، بلاها،‌ مشکلات و ناخوشی‌ها
• در امان ماندن از هر چیزی که می‌ترسد
• دور شدن نگاه و زبان سوء دشمن
• دفع شرور و ستم و ضررهای مردم و حاکمان، شیاطین و جنیان و غولان،
• دفع چشم‌زخم،
• دفع سحر و جادو،
• حفظ از فریب و دشمنی و حیله
• حفاظت از جراحت و فساد و غرق شدن، هلاکت و شکست خوردن
• حفظ آبرو
• حفظ از قتل و انتقام
• حفظ از بیماری و ناخوشی و آزار و اذیت
• حفظ از فقر و گرسنگی و عطش
• حفظ از وسوسه
• حفظ از نقصان در دین و معیشیت در زندگی.

این حرز برای دفع حسادت، رفع اختلاف زن و شوهر و درمان ترس نیز توصیه شده است.

متن

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‏ إِلَى آخِرِهَا- أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ‏ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْوَاحِدُ الْمَلِكُ [الدَّيَّانُ‏] يَوْمَ الدِّينِ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ بِلَا مُغَالَبَةٍ وَ تُعْطِي مَنْ تَشَاءُ بِلَا مَنٍّ وَ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ وَ تَحْكُمُ مَا تُرِيدُ وَ تُدَاوِلُ الْأَيَّامَ بَيْنَ النَّاسِ‏ وَ تُرَكِّبُهُمْ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ

به نام خداى بخشنده مهربان سپاس خدایی را كه پروردگار عالم‌هاست، تا آخر سوره حمد. «آیا ندیده‌ای که خدا آنچه را در زمین است به نفع شما رام گردانید و کشتی‌ها در دریا به فرمان او روانند و آسمان را نگاه می‌دارد تا [مبادا] بر زمین فرو افتد مگر به اذن خودش. در حقیقت خداوند نسبت به مردم سخت رئوف و مهربان است». خدایا تو یگانه‌ای و مالک روز جزایی، هر آنچه خواهى انجام می‌دهی بدون مغلوب شدن از كسى و به کسی که بخواهی بدون منّت می‌بخشی و هر آنچه خواهى انجام می‌دهی و آن چه را كه اراده کنی، حکم می‌کنی و‏ روزگار را میان مردم می‌گردانی و آنان را بر احوال و حوادث گوناگون می‌‏نشانى.

أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْمَجْدِ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ السَّرَائِرِ السَّابِقِ الْفَائِقِ الْحَسَنِ الْجَمِيلِ النَّضِيرِ رَبِّ الْمَلَائِكَةِ الثَّمَانِيَةِ وَ الْعَرْشِ الَّذِي لَا يَتَحَرَّكُ وَ أَسْأَلُكَ بِالْعَيْنِ الَّتِي لَا تَنَامُ وَ بِالْحَيَاةِ الَّتِي لَا تَمُوتُ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي لَا يُطْفَأُ وَ بِالاسْمِ الْأَكْبَرِ الْأَكْبَرِ الْأَكْبَرِ وَ بِالاسْمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الَّذِي هُوَ مُحِيطٌ بِمَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ بِالاسْمِ الَّذِي أَشْرَقَتْ بِهِ الشَّمْسُ وَ أَضَاءَ بِهِ الْقَمَرُ وَ سُجِّرَتْ بِهِ الْبُحُورُ وَ نُصِبَتْ بِهِ الْجِبَالُ وَ بِالاسْمِ الَّذِي قَامَ بِهِ الْعَرْشُ وَ الْكُرْسِيُّ وَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْعَرْشِ وَ بِالاسْمِ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْعَظَمَةِ وَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْعَظَمَةِ وَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْبَهَاءِ وَ بِاسْمِكَ الْمَكْتُوبِ عَلَى سُرَادِقِ الْقُدْرَةِ وَ بِاسْمِكَ الْعَزِيزِ وَ بِأَسْمَائِكَ الْمُقَدَّسَاتِ الْمُكَرَّمَاتِ الْمَخْزُونَاتِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَك‏.

درخواست می‌کنم از تو به حق اسمت كه بر سراپرده بزرگی و شرافت نوشته شده است،‌ و درخواست می‌کنم از تو به حق اسمت كه بر سراپرده اسرار برتر و غالب و بلند مرتبه و نيكو و بسيار زیبا و با طراوت، نوشته شده است همان که پروردگار فرشتگان هشت‌گانه و عرشى است كه حركت نمی‌‏كند. و درخواست می‌کنم از تو به حق چشمى كه به خواب نمی‌رود و به حق زندگى كه نمی‌‏ميرد، و به نور رویت كه خاموش نمی‌‏گردد و به اسمی كه بزرگ‏تر است از همه بزرگ‏تر و بزرگ‏تر، و به اسم اعظمت اعظمت اعظمت که به حقیقت و ملکوت آسمان‌ها و زمين احاطه دارد، و به حق اسمى كه خورشید به آن روشن و نورانی گشت و ماه پرتوافشان گردید، درياها پر و لبریز و كوه‌ها برافراشته شدند، و به حق اسمى كه به سبب آن عرش و كرسى استوار گشتند و استقرار یافتند، و به حق اسمی كه بر سراپرده عرش نوشته شده، و به حق اسمی كه بر سراپرده بزرگى و عظمت نوشته شده، و به حق اسمی كه بر سراپرده عظمت نوشته شده، و به حق اسمت كه بر سراپرده شکوه و زیبایی نوشته شده، و به حق اسمت كه بر سراپرده قدرت نوشته شده، و به حق اسمت كه غلبه ‏كننده است و به اسم‌هاى مقدس، بزرگوار و نهفته در گنجینه علم غیبت.

وَ أَسْأَلُكَ مِنْ خَيْرِكَ خَيْراً مِمَّا أَرْجُو وَ أَعُوذُ بِعِزَّتِكَ وَ قُدْرَتِكَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ وَ أَحْذَرُ وَ مَا لَا أَحْذَرُ يَا صَاحِبَ مُحَمَّدٍ يَوْمَ حُنَيْنٍ وَ يَا صَاحِبَ عَلِيٍّ يَوْمَ صِفِّينَ أَنْتَ يَا رَبِ‏ مُبِيرُ الْجَبَّارِينَ وَ قَاصِمُ الْمُتَكَبِّرِين‏.

و درخواست می‌کنم از نيكوئى تو بهتر از آن چه اميد دارم و پناه می‌‏برم به عزت و قدرتت از شر چيزى كه می‌‏ترسم و پرهیز می‌کنم از آن و از چيزى كه نمی‌‏ترسم از آن. اى مددكار محمّد در روز جنگ حنين و اى همراه على در روز جنگ صفّين. تو اى پروردگار من، هلاك‏ كننده زورگویان و شكننده متکبّران.

أَسْأَلُكَ بِحَقِّ طه وَ يس وَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ وَ الْفُرْقَانِ الْحَكِيمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَشُدَّ بِهِ عَضُدَ صَاحِبِ هَذَا الْعَقْدِ وَ أَدْرَأُ بِكَ فِي نَحْرِ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ وَ كُلِّ شَيْطَانٍ مَرِيدٍ وَ عَدُوٍّ شَدِيدٍ وَ عَدُوٍّ مُنْكَرِ الْأَخْلَاقِ وَ اجْعَلْهُ مِمَّنْ أَسْلَمَ إِلَيْكَ نَفْسَهُ وَ فَوَّضَ إِلَيْكَ أَمْرَهُ وَ أَلْجَأَ إِلَيْكَ ظَهْرَهُ.

از تو می‌خواهم به حقّ طه و ياسين و به حقّ قرآن بزرگ و به حقّ فرقان حکیم که درورد و رحمت فرستى بر محمّد و آل محمّد و به سبب این بازوبند، بازوى صاحب آن را محكم و استوار گردانى. و به وسیله تو هر متکبّر و منحرف از راه حق و هر شیطان سرکش و هر دشمن بی‌رحم و هر دشمن زشت‌خو را دفع می‌‏کنم. و صاحب دعا را از كسانى قرار ده كه خود را تسلیم تو و امورش را به تو واگذار کرده و تو را پشت و پناه خود قرار داده است.

اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَسْمَاءِ الَّتِي ذَكَرْتُهَا وَ قَرَأْتُهَا وَ أَنْتَ أَعْرَفُ بِحَقِّهَا مِنِّی وَ أَسْأَلُكَ يَا ذَا الْمَنِّ الْعَظِيمِ وَ الْجُودِ الْكَرِيمِ وَلِيَّ الدَّعَوَاتِ الْمُسْتَجَابَاتِ وَ الْكَلِمَاتِ التَّامَّاتِ وَ الْأَسْمَاءِ النَّافِذَاتِ وَ أَسْأَلُكَ يَا نُورَ النَّهَارِ وَ يَا نُورَ اللَّيْلِ وَ يَا نُورَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ نُورَ النُّورِ وَ نُوراً يُضِي‏ءُ بِهِ كُلُّ نُورٍ يَا عَالِمَ الْخَفِيَّاتِ كُلِّهَا فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ وَ الْجِبَالِ وَ أَسْأَلُكَ يَا مَنْ لَا يَفْنَى وَ لَا يَبِيدُ وَ لَا يَزُولُ وَ لَا لَهُ شَيْ‏ءٌ مَوْصُوفٌ وَ لَا إِلَيْهِ حَدٌّ مَنْسُوبٌ وَ لَا مَعَهُ إِلَهٌ وَ لَا إِلَهَ سِوَاهُ وَ لَا لَهُ فِي مُلْكِهِ شَرِيكٌ وَ لَا تُضَافُ الْعِزَّةُ إِلَّا إِلَيْهِ لَمْ يَزَلْ بِالْعُلُومِ عَالِماً وَ عَلَى الْعُلُومِ وَاقِفاً وَ لِلْأُمُورِ نَاظِماً وَ بِالْكَيْنُونِيَّةِ عَالِماً وَ لِلتَّدْبِيرِ مُحْكِماً وَ بِالْخَلْقِ بَصِيراً وَ بِالْأُمُورِ خَبِيراً.

بار خدايا به حقّ اين نام‌ها كه آن‏ها را بر زبان آوردم و خواندم و تو به حق آن‏ها از من داناترى. و در خواست می‌کنم از تو اى صاحب نعمت بزرگ و اى صاحب بخشش كريم، اى صاحب دعاهاى‏ مستجاب و كلمات تام و کامل و نام‌هاى نافذ و مؤثر. و از تو می‌خواهم اى روشنى‌بخش روز و اى روشن‌کننده شب و اى نور آسمان و زمين، و اى روشنى ده نور، و اى نورى كه هر نور و روشنایی به سبب او پرتوافشانی می‌کند، اى داناى امور پنهان در بيابان و در دريا و در زمين و در آسمان و در كوه‌ها.

و از تو درخواست می‌کنم اى كسى كه فانى نمی‌‏شود و هلاك نمی‌‏گردد و زوال نمی‌پذیرد، و براى او چيزى كه به وصف درآيد نیست، و به حدی محدود نیست، و نه خدائى با اوست و نه خدائى غير او هست، و نه در سلطنت و پادشاهى‌اش شریکی دارد، و نسبت داده نمی‌‏شود عزّت مگر به او. همواره به همه علم‌ها داناست و بر همه دانش‌ها مطّلع است و سازمانده دهنده‌ی همه امور است و به هستىِ همه چيز داناست و تقدير چيزها را محكم و استوار گردانيده و به آفرینندگان بينا و به همه امور آگاه است.

أَنْتَ الَّذِي خَشَعَتْ لَكَ الْأَصْوَاتُ وَ ضَلَّتْ فِيكَ الْأَحْلَامُ وَ ضَاقَتْ دُونَكَ الْأَسْبَابُ وَ مَلَأَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ نُورُكَ وَ وَجِلَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ مِنْكَ وَ هَرَبَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ إِلَيْكَ وَ تَوَكَّلَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ عَلَيْكَ وَ أَنْتَ الرَّفِيعُ فِي جَلَالِكَ وَ أَنْتَ الْبَهِيُّ فِي جَمَالِكَ وَ أَنْتَ الْعَظِيمُ فِي قُدْرَتِكَ وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يُدْرِكُكَ شَيْ‏ءٌ وَ أَنْتَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ الْعَظِيمُ مُجِيبُ الدَّعَوَاتِ قَاضِي الْحَاجَاتِ مُفَرِّجُ الْكُرُبَاتِ وَلِيُّ النِّعَمَات‏.

تو آن چنانى كه آوازها و صداها برایت نرم و آهسته‌اند و عقل‌ها و اندیشه در تو سرگردانند، اسباب نزد تو در تنگنا و مضیقه‌اند، نور تو هر چیزی را پر کرده و همه چیز از تو ترسان و هر چیزی به سوی تو گریزان است، هر چیزی بر تو توکل و اعتماد کرده، تو در جلال و بزرگی‌ات بلندمرتبه‌ای و در زیبایی و جمالت باشکوهی و در قدرت و توانایی‌ات بزرگی. تو چنانی که چیزی تو را درک نمی‌کند، تو بلندمرتبه و بزرگ و باعظمتی، تو اجابت‏ كننده دعاها، برآورنده حاجات، برطرف‌كننده اندوه‌ها و صاحب نعمت‌هایی.

يَا مَنْ هُوَ فِي عُلُوِّهِ دَانٍ وَ فِي دُنُوِّهِ عَالٍ وَ فِي إِشْرَاقِهِ مُنِيرٌ وَ فِي سُلْطَانِهِ قَوِيٌّ وَ فِي مُلْكِهِ عَزِيزٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ احْرُسْ صَاحِبَ هَذَا الْعَقْدِ وَ هَذَا الْحِرْزِ وَ هَذَا الْكِتَابِ بِعَيْنِكَ الَّتِي لَا تَنَامُ وَ اكْنُفْهُ بِرُكْنِكَ الَّذِي لَا يُرَامُ وَ ارْحَمْهُ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ فَإِنَّهُ مَرْزُوقُكَ- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ لَا صَاحِبَةَ لَهُ وَ لَا وَلَدَ بِسْمِ اللَّهِ قَوِيِّ الشَّأْنِ عَظِيمِ الْبُرْهَانِ شَدِيدِ السُّلْطَان‏ مَا شَاءَ اللَّهُ كَانَ وَ مَا لَمْ يَشَأْ لَمْ يَكُن‏.

اى آنکه در اوج بلندای خویش به آفریده‌ها نزدیک است و در کمال نزدیکی به آنان فراتر از همگان است و در روشنی‌اش پرتوافشان و در پادشاهی‌اش نیرومند و در مملكتش غالب است، بر محمد و آل محمّد درود و رحمت فرست و صاحب اين دعاى بسته شده را و اين حرز را و اين نوشته را با دیده‌ی بی‌خواب خویش محافظت کن و در حمایت ستون و پایگاه سستی‌ناپذیرت قرار بده و به حق قدرتت بر او، او را مورد رحمت قرار بده که همانا او روزی‌خور توست. به نام خداى بخشنده مهربان به نام الله و به ذات خدایی كه نه همراه و نه فرزندى دارد، به نام خدائى كه شأنش قوی، برهانش عظیم و پادشاهى‌اش سخت و شدید است. هر آنچه خدا خواست، شد و هر چيزى كه نخواهد، ناشدنی است.

أَشْهَدُ أَنَّ نُوحاً رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلُ اللَّهِ وَ أَنَّ مُوسَى كَلِيمُ اللَّهِ وَ نَجِيُّهُ وَ أَنَّ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ كَلِمَتُهُ وَ رُوحُهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ خَاتَمُ النَّبِيِّينَ لَا نَبِيَّ بَعْدَه‏.

گواهی می‌‏دهم كه نوح رسول و فرستاده خدا، ابراهيم خلیل‌الله (دوست خدا)، موسى کلیم‌الله (هم‌صحبت با خدا) و محرم راز اوست و عيسى پسر مريم، درود و صلوات خدا بر او و بر تمام پیامبران، كلمه و روح خداست و محمّد که رحمت خدا بر او و بر خداندانش باد، خاتم پيامبران است و بعد از او پیامبری نيست‏.

وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ السَّاعَةِ الَّتِي يُؤْتَى فِيهَا بِإِبْلِيسَ اللَّعِينِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ يَقُولُ اللَّعِينُ فِي تِلْكَ السَّاعَةِ وَ اللَّهِ مَا أَنَا إِلَّا مُهَيِّجُ مَرَدَةٍ- اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْقاهِرُ وَ هُوَ الْغَالِبُ لَهُ الْقُدْرَةُ السَّابِقَةُ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِير.

و درخواست می‌کنم از تو به حقّ آن ساعتى كه در روز قيامت شیطان ملعون آورده می‌‏شود و آن ملعون در آن ساعت می‌‏گويد: سوگند به خدا كه من جز برانگيزنده ياغيان و سركشان نبودم. خدا نور آسمان‌ها و زمين است و اوست مسلط و چیره و غالب بر هر چیز، توانائى كامل براى اوست و حکیم آگاه‏ اوست.

اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَسْمَاءِ كُلِّهَا وَ صِفَاتِهَا وَ صُوَرِهَا وَ هِيَ ... سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْعَرْشَ وَ الْكُرْسِيَّ وَ اسْتَوَى عَلَيْهِ أَسْأَلُكَ أَنْ تَصْرِفَ عَنْ صَاحِبِ كِتَابِي هَذَا كُلَّ سُوءٍ وَ مَحْذُورٍ فَهُوَ عَبْدُكَ وَ ابْنُ عَبْدِكَ وَ ابْنُ أَمَتِك‏ وَ أَنْتَ مَوْلَاه‏.

خداوندا از تو می‌خواهم به حقّ همه اين نام‌ها و صورت و صفت‌هاىشان که عبارتند از: ... پاک و منزّه است خدائى كه عرش و كرسى را آفرید و بر آن مستولی و حاکم شد، از تو درخواست می‌کنم هر بدى را و خطری را از صاحب نوشته من دور نمائى که او بنده تو و فرزند بنده و کنیز توست و تو آقا و مولای اویی.

فَقِهِ اللَّهُمَّ يَا رَبِّ الْأَسْوَاءَ كُلَّهَا وَ اقْمَعْ عَنْهُ أَبْصَارَ الظَّالِمِينَ وَ أَلْسِنَةَ الْمُعَانِدِينَ وَ الْمُرِيدِينَ لَهُ السُّوءَ وَ الضُّرَّ وَ ادْفَعْ عَنْهُ كُلَّ مَحْذُورٍ وَ مَخُوفٍ وَ أَيُّ عَبْدٍ مِنْ عَبِيدِكَ أَوْ أَمَةٍ مِنْ إِمَائِكَ أَوْ سُلْطَانٍ مَارِدٍ أَوْ شَيْطَانٍ أَوْ شَيْطَانَةٍ أَوْ جِنِّيٍّ أَوْ جِنِّيَّةٍ أَوْ غُولٍ أَوْ غُولَةٍ أَرَادَ صَاحِبَ كِتَابِي هَذَا بِظُلْمٍ أَوْ ضُرٍّ أَوْ مَكْرٍ أَوْ مَكْرُوهٍ أَوْ كَيْدٍ أَوْ خَدِيعَةٍ أَوْ نِكَايَةٍ أَوْ سِعَايَةٍ أَوْ فَسَادٍ أَوْ غَرَقٍ أَوِ اصْطِلَامٍ أَوْ عَطَبٍ أَوْ مُغَالَبَةٍ أَوْ غَدْرٍ أَوْ قَهْرٍ أَوْ هَتْكِ سِتْرٍ أَوِ اقْتِدَارٍ أَوْ آفَةٍ أَوْ عَاهَةٍ أَوْ قَتْلٍ أَوْ حَرَقٍ أَوِ انْتِقَامٍ أَوْ قَطْعٍ أَوْ سِحْرٍ أَوْ مَسْخٍ أَوْ مَرَضٍ أَوْ سُقْمٍ أَوْ بَرَصٍ أَوْ جُذَامٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ آفَةٍ أَوْ فَاقَةٍ أَوْ سَغَبٍ أَوْ عَطَشٍ أَوْ وَسْوَسَةٍ أَوْ نَقْصٍ فِي دِينٍ أَوْ مَعِيشَةٍ.

پس ای خدا! اى پروردگار! او را از همه بدی‌ها حفظ کن و دیده ستمكاران و زبان‌هاى دشمنان و کسانی که نسبت به او قصد بدی و زیان دارند، از او منصرف گردان و هر خطر و امر وحشتناک و ترسناکی را از او دفع کن و هر بنده‌‏اى از بندگانت يا كنيزى از كنيزانت يا پادشاه سرکش يا شيطان مرد يا زن، جن مرد يا زن، غول مرد یا زن، كه صاحب نوشته من را به ستم كردن يا ضرر رسانيدن‏ يا مکر و حیله يا ناخوشى يا حقه و حيله، يا جراحتى يا بدگویی يا فسادى يا غرق کردن [يا سوختنى‏] يا از بيخ بركندنى يا هلاكتى يا مغلوب‏ شدنى يا مكرى يا غلبه‌‏اى يا پرده‌دری يا زورگویی يا بلائى يا آفتى يا كشتنى يا سوختنى‏ يا انتقام يا قطع كردن يا سحر نمودن يا مسخ‏ شدن يا بيمارى يا آزارى يا پيسى يا خوره‌‏اى يا فقر و تنگدستی يا آفتى‏ يا گرسنگى يا تشنگى يا وسوسه يا كمى در دين يا در زندگانى‏ اراده کند.

فَاكْفِنِيهِ بِمَا شِئْتَ وَ كَيْفَ شِئْتَ وَ أَنَّى شِئْتَ- إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِيراً وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ- وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ.

پس كفايت نما او را به هر وسیله و نحوه‌ای و از هر راهی كه خواهی. بدرستى كه تو بر هر چيز قادر و توانایی. و درود و رحمت خدا بر سید و سرور ما محمّد و بر همه خاندان او درودی فراوان. نیرو و توانى نیست مگر از جانب خداى بلندمرتبه و بزرگ و همه حمد و ستایش از آنِ خداست كه پروردگار جهانیان است.

فَأَمَّا مَا يُنْقَشُ عَلَى هَذِهِ الْقَصَبَةِ مِنْ فِضَّةٍ غَيْرِ مَغْشُوشَةٍ يَا مَشْهُوراً فِي السَّمَوَاتِ يَا مَشْهُوراً فِي الْأَرَضِينَ يَا مَشْهُوراً فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ جَهَدَتِ الْجَبَابِرَةُ وَ الْمُلُوكُ عَلَى إِطْفَاءِ نُورِكَ وَ إِخْمَادِ ذِكْرِكَ فَأَبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَكَ وَ يَبُوحَ بِذِكْرِكَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ.

و امّا آن دعائى كه بر جعبه نقره‌‏اى كه از نقره خالص ساخته شده، بايد نقش و حک شود، اين است: اى آن كه در آسمان‌ها بلندآوازه و سرشناسی، اى آن كه در زمين‏‌ها شمهوری، اى آن كه در دنيا و در آخرت سرشناسی، گردن‌کشان و پادشاهان بر خاموش کردن نور تو و کتمان كردن ذكر تو تلاش کرده‌اند. اما خداوند امتناع نمود مگر از آن كه نورت را تمام كند و ذكر تو را آشکار سازد، هر چند مشرکان را خوش نیاید.

حرز صغیر امام جواد

حرز دیگری از امام جواد(ع) نقل شده که به حرز صغیر یا کوتاه معروف است. در مقابل، حرز مفصّل را حرز کبیر گویند. عبارت حرز صغیر چنین است: «يَا نُورُ يَا بُرْهَانُ يَا مُبِينُ يَا مُنِيرُ يَا رَبِّ! اكْفِنِي الشُّرُورَ وَ آفَاتِ الدُّهُورِ وَ أَسْأَلُكَ النَّجَاةَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّور؛ اى روشن‏ كننده، اى دليل، اى محكم كار، [اى ظاهركننده حكمت‏]، اى صاحب روشنى، اى پروردگار من! مرا كفايت کن از شررها و از آفت‌‏هاى زمانه‏‌ها و از تو می‌خواهم در روزى كه در صور دميده می‌‏شود مرا نجات دهی!». این دعا در منابع دیگری به امام هادی(ع) نسبت داده شده است.

تک‌نگاری

• حرز جواد علیه السلام نوشته رضی‌الدین محمد شوشتری، از عالمان قرن يازدهم و دوازدهم قمری، در بیان آداب حرز امام جواد(ع).

جستارهای وابسته

• حرز یمانی