آیه ۲۱ سوره روم خلقت همسرانی از جنس انسان برای آرامش در زندگی را از نشانه‌های خداوند می‌داند. این آیه هدف ازدواج را آرامش همسران برمی‌شمرد و گفته است خداوند بین همسران «مودت و رحمت» قرار داده است.
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره روم |
| شماره آیه | ۲۱ |
| جزء | ۲۱ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | اخلاقی |
| درباره | ازدواج |
| سایر | <AyatNavigator></AyatNavigator> |
| آیات مرتبط | آیه ۸۹ سوره اعراف |
در تفاسیر مودت به دوستی و رحمت به مهربانی معنا شده است. برخی نیز گفته‌اند مودت مخصوص دوران جوانی است و رحمت اختصاص به دوران کهنسالی دارد. بعضی از مفسران هم مودت را به جماع و رحمت را به فرزند تفسیر کرده‌اند.
دست‌یابی به آرامش در پرتو ازدواج
آیه ۲۱ سوره روم «آفرینش همسران برای ایجاد آرامش از جنس خود انسان» را از نشانه‌های خداوند ذکر می‌کند.[۱] قرآن در این آیه هدف ازدواج را سکون و آرامش قرار داده است.[۲] آرامش و سکون مورد اشاره آیه را ناشی از این می‌دانند که مرد و زن مکمل یکدیگر هستند، به طوری که هر یک بدون دیگری ناقص است.[۳] در تفسیر این آیه گفته شده روابط زن و شوهر فراتر از کامجویی جنسی است و به آرامش، سکون و دوستی همراه با دلسوزی و خیرخواهی نسبت به یکدیگر می‌رسند.[۴] مطابق این آیه همسران برای یکدیگر مایه آرامش جسم و روان شمرده شده‌اند.[۵]
وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِی ذٰلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ
و از نشانه‌های قدرت اوست که برایتان از جنس خودتان همسرانی آفرید. تا به ایشان آرامش یابید، و میان شما دوستی و مهربانی نهاد. در این عبرت‌هایی است برای مردمی که تفکر می‌کنند.»
آیه ۲۱ سوره روم
مودت و رحمت بین همسران
مکارم شیرازی مفسر قرآن، براساس این آیه گفته است: برای اینکه پیوند بین همسران نیاز به یک کشش قلبی و روحانی دارد، خداوند در میان همسران مودت و رحمت آفرید.[۶] وجود مودت و رحمت برای همسران که مایه آرامش زندگی آنها است، از مواهب بزرگ الهی[۷] و قوام‌دهنده زندگی زناشویی دانسته شده است.[۸] گفته شده مودت و رحمت مورد اشاره آیه، به سبب ازدواج ایجاد می‌شود در صورتی که پیش از آن چنین چیزی وجود نداشت.[۹]
مفسران برای مودت و رحمت در آیه ۲۱ سوره روم تفاسیر مختلفی بیان کرده‌اند از جمله:
- مودت، دوستی است و رحمت، مهربانی.[۱۰]
- مودت محبت است و رحمت شفقت و مهربانی.[۱۱]
- مودت، جماع است و رحمت فرزند.[۱۲]
- مودت مخصوص دوران جوانی است و رحمت در دوران کهنسالی.[۱۳]
- مودت غالباً جنبه متقابل دارد؛ اما رحمت یک جانبه و ایثارگرانه است.[۱۴]
- مودت به معنای محبتی است که اثرش در مقام عمل ظاهر باشد و رحمت به معنای نوعی تأثیر نفسانی است که از مشاهده محرومیت محرومی که کمالی را ندارد و محتاج به رفع نقص است، در دل پدید می‌آید.[۱۵]
پانویس
- ↑ کاشانی، منهج الصادقین، کتابفروشی اسلامیه، ج۷، ص۱۶۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش. ج۱۶، ص۳۹۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش. ج۱۶، ص۳۹۱.
- ↑ منتظری، اسلام دین فطرت، ۱۳۸۵ش، ص۵۰۵.
- ↑ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۷، ص۱۸۹؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش. ج۱۶، ص۳۹۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش. ج۱۶، ص۳۹۱.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش. ج۱۶، ص۳۹۱.
- ↑ کاشانی، منهج الصادقین، تهران، ج۷، ص۱۷۰.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۶۲.
- ↑ مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۶، ص۱۳۶؛ کاشفی، تفسیر حسینی (مواهب علیه)، کتابفروشی نور، ص۸۹۹ ؛ کاشانی، منهج الصادقین، تهران، ج۷، ص۱۷۰؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۶۲.
- ↑ کاشانی، منهج الصادقین، تهران، ج۷، ص۱۷۰؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۴۷۰.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۹۱؛ ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۳۰۹۰.
- ↑ کاشفی، تفسیر حسینی (مواهب علیه)، کتابفروشی نور، ص۸۹۹؛ میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۴۴۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۶، ص۳۹۳ و ۳۹۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۱۶۶.
منابع
- ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، ۱۴۱۹ق.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تصحیح ابوالقاسم گرجی، قم، حوزه علمیه قم، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش.
- کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
- کاشفی، حسین بن علی، تفسیر حسینی (مواهب علیه)، سراوان، کتابفروشی نور، بی‌تا.
- مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دار الکتاب الإسلامی، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۷۱ش.
- منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش.
- میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش.