مسجد ضرار: تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز حذف پیوند به بیرون‌ها و اصلاح تیترها |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز ویرایش صوری |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
به گزارش واقدی [[ابو لبابه انصاری|ابولُبابة بن عبدالمُنذر]] با تهیه چوب، منافقان را در ساختن مسجد ضرار یاری کرد. <ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۴۷</ref> | به گزارش واقدی [[ابو لبابه انصاری|ابولُبابة بن عبدالمُنذر]] با تهیه چوب، منافقان را در ساختن مسجد ضرار یاری کرد. <ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۴۷</ref> | ||
== | == انگیزه، هدف و ماجرای ساخت== | ||
بنابر آیه ۱۰۷ سوره توبه این مسجد با هدف تفرقه و اختلاف بین مؤمنان ساخته شده بود. همچنین | بنابر آیه ۱۰۷ سوره توبه این مسجد با هدف تفرقه و اختلاف بین مؤمنان ساخته شده بود. همچنین قرار بود تا پایگاهی برای فعالیت‌های ابوعامر و منافقان علیه پیامبر باشد.<ref>سوره توبه: ۱۰۷.</ref> اما بانیان آن ادعا می‌کردند که این مسجد را برای بیماران و گرفتارانی ساخته‌اند که امکان حضور در مسجد قبا را ندارند.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۱۰</ref> | ||
سازندگان مسجد گروهی از [[منافقان]] [[مدینه]] و از [[قبیله بنی غنم بن عوف]] | سازندگان مسجد گروهی از [[منافقان]] [[مدینه]] و از [[قبیله بنی غنم بن عوف]] بودند که تصمیم گرفتند مسجدی بنا کنند تا در [[نماز جماعت]] [[مسجد قبا]] حاضر نشوند انگیزه آنان از ساخت این مسجد [[حسادت]] به [[قبیله بنی عمرو بن عوف|قبیله بنی عمرو بن عَوف]] بود که در آغاز ورود پیامبر(ص) به مدینه، [[مسجد قبا]] را در این شهر بنا کرده بودند و پیامبر در آن نماز خوانده بود.<ref>ابن شبه، ج۱، ص۵۱ـ۵۲؛ بلاذری، ج۱، ص۳۲۹ـ۳۳۰؛ طوسی و طبرسی، ذیل توبه: ۱۰۷؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۳</ref> | ||
ابوعامر برای هواداران خود در [[مدینه]] پیغام فرستاد که به زودی با لشکری از سوی [[هرقل]]، امپراتور روم، به مدینه خواهد آمد و پیامبر(ص) و یارانش را بیرون خواهد کرد. او از هوادارانش در مدینه خواست، تا محلی را برای فعالیت‌های آیندۀ او آماده سازند و به جمع‌آوری سلاح و نیرو بپردازند.<ref>حلبی، ج۳، ص۲۰۳؛ حسنی، ص۶۳۸.</ref> | ابوعامر برای هواداران خود در [[مدینه]] پیغام فرستاد که به زودی با لشکری از سوی [[هرقل]]، امپراتور روم، به مدینه خواهد آمد و پیامبر(ص) و یارانش را بیرون خواهد کرد. او از هوادارانش در مدینه خواست، تا محلی را برای فعالیت‌های آیندۀ او آماده سازند و به جمع‌آوری سلاح و نیرو بپردازند.<ref>حلبی، ج۳، ص۲۰۳؛ حسنی، ص۶۳۸.</ref> | ||
==نزول آیه== | ==نزول آیه== | ||
پس از ساخت مسجد، بانیان آن نزد پیامبر رفتند و از پیامبر خواستند برای افتتاح این مسجد در آنجا نماز بخواند تا از برکت دعای پیامبر برخوردار گردند.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۱۰</ref> اما پیامبر، که عازم [[غزوه تبوک]] بود، درخواست آنان را به پس از بازگشت از سفر موکول کرد.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴.</ref> | انگیزه آنان از ساخت این مسجد [[حسادت]] به [[قبیله بنی عمرو بن عوف|قبیله بنی عمرو بن عَوف]] بود که در آغاز ورود پیامبر(ص) به مدینه، [[مسجد قبا]] را در این شهر بنا کرده بودند و پیامبر در آن نماز خوانده بود. | ||
پس از ساخت مسجد، بانیان آن نزد پیامبر رفتند و از پیامبر خواستند برای افتتاح این مسجد در آنجا نماز بخواند تا از برکت دعای پیامبر برخوردار گردند.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۱۰</ref> اما پیامبر، که عازم [[غزوه تبوک]] بود، درخواست آنان را به پس از بازگشت از سفر موکول کرد.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴.</ref> هنگامی‌که پیامبر از تبوک بازگشت و به جایی به نام ذی اَوان (یا آروان) نزدیک مدینه رسید، آیه ۱۰۷ [[سوره توبه]] در این باره نازل شد. | |||
{{متن قرآن|{{آیه|۹|۱۰۷}}|ترجمه=و آنهایی که مسجدی اختیار کردند که مایه زیان و کفر و پراکندگی میان مؤمنان است، و [نیز] کمینگاهی است برای کسی که قبلاً با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود، و سخت سوگند یاد می‌کنند که جز نیکی قصدی نداشتیم. و[لی ] خدا گواهی می‌دهد که آنان قطعاً دروغگو هستند. | {{متن قرآن|{{آیه|۹|۱۰۷}}|ترجمه=و آنهایی که مسجدی اختیار کردند که مایه زیان و کفر و پراکندگی میان مؤمنان است، و [نیز] کمینگاهی است برای کسی که قبلاً با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود، و سخت سوگند یاد می‌کنند که جز نیکی قصدی نداشتیم. و[لی ] خدا گواهی می‌دهد که آنان قطعاً دروغگو هستند. | ||
|سوره=۹|آیه=۱۰۷}} | |سوره=۹|آیه=۱۰۷}} | ||
نسخهٔ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۱۵
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۹۵ توسط کاربر:Shamsoddin برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
مسجد ضِرار، بنایی که منافقان در مدینه ساختند و به دستور پیامبر(ص) ویران شد.
بهانه سازندگان، عدم امکان حضور در مسجد قبا برای بیماران و گرفتاران در شب‌های بارانی و زمستانی و هوای سرد، به سبب دوری راه بود. پیامبر دستور داد این مسجد را – که طبق آیه ۱۰۷ سوره توبه، به ضرار معروف شد – ویران کنند و آتش بزنند. گفته می‌شود محرک اصلی ساخت این مسجد شخصی به نام ابوعامر بود.
موقعیت جغرافیایی
این مسجد در بخشی از خانه خِذام بن خالد که او را از منافقان دانسته‌اند[۱] و در محله قبیله بنی غنم بن عوف [۲] تأسیس شد. به گزارش دیگری در محله بنی سالم بن عوف (از تیره‌های قبیله اوس) تأسیس شد.[۳]
سازندگان
سازندگان مسجد ضرار ۱۵ نفر[۴] و بنا بر قولی ۱۲ تن بودند و امامت آنان را مُجَمِّع بن جاریه بر عهده داشت.[۵]
گفته‌اند محرک اصلی ساخت مسجد ضرار شخصی به نام ابوعامر از اشراف اَوس و پدر حنظله بوده است.[۶] وی در ایام جاهلیت به رهبانیت گراییده و به ابوعامر راهب معروف شده بود. او پس از اسلام، برخلاف قبیله خود، کفر پیشه کرد و با پیامبر(ص) مجادله نمود و روانه مکه شد و مشرکان را در جنگ با مسلمانان یاری می‌کرد. از این رو، پیامبر او را فاسق خواند. پس فتح مکه، به طائف و سپس به شام، رفت و مسیحی شد و در سال دهم هجرت در آنجا درگذشت. [۷]
به گزارش واقدی ابولُبابة بن عبدالمُنذر با تهیه چوب، منافقان را در ساختن مسجد ضرار یاری کرد. [۸]
انگیزه، هدف و ماجرای ساخت
بنابر آیه ۱۰۷ سوره توبه این مسجد با هدف تفرقه و اختلاف بین مؤمنان ساخته شده بود. همچنین قرار بود تا پایگاهی برای فعالیت‌های ابوعامر و منافقان علیه پیامبر باشد.[۹] اما بانیان آن ادعا می‌کردند که این مسجد را برای بیماران و گرفتارانی ساخته‌اند که امکان حضور در مسجد قبا را ندارند.[۱۰]
سازندگان مسجد گروهی از منافقان مدینه و از قبیله بنی غنم بن عوف بودند که تصمیم گرفتند مسجدی بنا کنند تا در نماز جماعت مسجد قبا حاضر نشوند انگیزه آنان از ساخت این مسجد حسادت به قبیله بنی عمرو بن عَوف بود که در آغاز ورود پیامبر(ص) به مدینه، مسجد قبا را در این شهر بنا کرده بودند و پیامبر در آن نماز خوانده بود.[۱۱]
ابوعامر برای هواداران خود در مدینه پیغام فرستاد که به زودی با لشکری از سوی هرقل، امپراتور روم، به مدینه خواهد آمد و پیامبر(ص) و یارانش را بیرون خواهد کرد. او از هوادارانش در مدینه خواست، تا محلی را برای فعالیت‌های آیندۀ او آماده سازند و به جمع‌آوری سلاح و نیرو بپردازند.[۱۲]
نزول آیه
انگیزه آنان از ساخت این مسجد حسادت به قبیله بنی عمرو بن عَوف بود که در آغاز ورود پیامبر(ص) به مدینه، مسجد قبا را در این شهر بنا کرده بودند و پیامبر در آن نماز خوانده بود. پس از ساخت مسجد، بانیان آن نزد پیامبر رفتند و از پیامبر خواستند برای افتتاح این مسجد در آنجا نماز بخواند تا از برکت دعای پیامبر برخوردار گردند.[۱۳] اما پیامبر، که عازم غزوه تبوک بود، درخواست آنان را به پس از بازگشت از سفر موکول کرد.[۱۴] هنگامی‌که پیامبر از تبوک بازگشت و به جایی به نام ذی اَوان (یا آروان) نزدیک مدینه رسید، آیه ۱۰۷ سوره توبه در این باره نازل شد. وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ ۚ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (ترجمه:و آنهایی که مسجدی اختیار کردند که مایه زیان و کفر و پراکندگی میان مؤمنان است، و [نیز] کمینگاهی است برای کسی که قبلاً با خدا و پیامبر او به جنگ برخاسته بود، و سخت سوگند یاد می‌کنند که جز نیکی قصدی نداشتیم. و[لی ] خدا گواهی می‌دهد که آنان قطعاً دروغگو هستند.)[۹–۱۰۷]
تخریب مسجد
پس از نزول آیه ۱۰۷ سوره توبه، پیامبر به مالک بن دُخْشُم و مَعْن بن عَدی (یا به برادر او عاصم بن عدی و به قولی دیگر، به گروهی از جمله وحشی، قاتل حمزه) امر فرمود تا این مسجد را ویران کنند و آتش بزنند و آنان نیز این بنا را با خاک یکسان کردند.[۱۵] مکان آن نیز، به دستور پیامبر، محل ریختن زباله و مردار شد.[۱۶]
به گزارش واقدی ابولُبابة بن عبدالمُنذر، با چوب‌های بر جای مانده از مسجد ضرار در کنار آن، خانه‌ای ساخت. گفته شده است که در آن خانه نه کسی به دنیا آمد، نه کبوتری نشست و نه مرغی آشیان کرد. [۱۷]
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- قرآن کریم.
- ابن سیدالناس، عیون الاثر فی فنون المغازی و الشمائل و السیر، چاپ محمد عید خطراوی و محی الدین متو، مدینه منوره ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
- ابن شبه نمیری، تاریخ المدینة المنورة، چاپ فهیم محمد شلتوت، افست قم ۱۴۱۰ق/۱۳۸۶ش.
- ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم.
- ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۹۳۶.
- ازهری، محمدبن احمد، تهذیب اللغة، قاهره، بی‌تا.
- بلاذری، احمدبن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوس عظم، دمشق ۱۹۹۷ـ۲۰۰۰.
- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت (افست قم ۱۳۶۸ش).
- حسنی، هاشم معروف، سیرة المصطفی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
- طبرسی.
- طبری، تاریخ (بیروت).
- طبری، جامع.
- طوسی.
- محمد غزالی، فقه السیرة، قاهره، بی‌تا.
- مسعودی، تنبیه.
- مالک موسوی، «قصة آیة: حذار من مساجد الضرار»، رسالة القرآن، شماره ۱۰، ربیع الثانی، جمادی الاولی و جمادی الثانیه ۱۴۱۳.
- واقدی، محمدبن عمر، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونس، قاهره ۱۹۶۶.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:دانشنامه جهان اسلام
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴
- ↑ ابن شبه، ج۱، ص۵۱ـ۵۲؛ بلاذری، ج۱، ص۳۲۹ـ۳۳۰؛ طوسی و طبرسی، ذیل توبه: ۱۰۷؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۳
- ↑ رجوع کنید به ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴؛ مسعودی، ص۲۷۲
- ↑ واقدی، ج۳، ص۱۰۴۷،
- ↑ رجوع کنید به ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴؛ ابن سیدالناس، ج۲، ص۳۰۰.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۱۰۴۶، ۱۰۴۹، ۱۰۷۳؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۳
- ↑ واقدی، ج۱، ص۲۰۵ـ۲۰۶، ج۲، ص۴۴۱؛ ابن هشام، ج۲، ص۲۳۴ـ۲۳۵؛ بلاذری، ج۱، ص۳۳۰؛ طبری، تاریخ، ج۳، ص۱۴۰
- ↑ واقدی، ج۳، ص۱۰۴۷
- ↑ سوره توبه: ۱۰۷.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۱۰
- ↑ ابن شبه، ج۱، ص۵۱ـ۵۲؛ بلاذری، ج۱، ص۳۲۹ـ۳۳۰؛ طوسی و طبرسی، ذیل توبه: ۱۰۷؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۳
- ↑ حلبی، ج۳، ص۲۰۳؛ حسنی، ص۶۳۸.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۱۰
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۷۴.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۱۰۴۶؛ ابن هشام، ج۴، ص۱۷۳ـ۱۷۴؛ طبرسی، ذیل توبه: ۱۰۷؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۲ـ۲۰۳
- ↑ طبرسی، ذیل توبه: ۱۰۷؛ حلبی، ج۳، ص۲۰۳
- ↑ واقدی، ج۳، ص۱۰۴۷