حمید بن مسلم ازدی

مقاله متوسط
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از حمید بن مسلم)
حمید بن مسلم
مشخصات فردی
نام کاملحُمَید بن مسلم ازدی
محل زندگیکوفه
نسب/قبیلهقبیله ازد
نقش در واقعه کربلا
اقداماتمنصرف کردن شمر از به شهادت رساندن امام سجاد(ع)
نقش‌های برجستهگزارشگر وقایع کربلا
دیگر فعالیت‌هاشرکت در قیام توابین


حُمَید بن مُسلم اَزْدی، از گزارشگران واقعه کربلا که در روز عاشورا از لشکر عمر بن سعد بود و شمر بن ذی الجوشن را از به شهادت رساندن امام سجاد(ع) منصرف کرد و در آتش زدن خیمه‌ها با او به مجادله پرداخت. به دستور عمر بن سعد او به همراه خولی سر امام حسین(ع) را نزد ابن زیاد بردند.

حمید بن مسلم، پس از واقعه کربلا در قیام توابین شرکت کرد. او پس از شکست توابین تلاش می‌کرد خود را به مختار نزدیک کند اما احتمالاً وقتی دید عزم مختار برای کشتن قاتلان امام حسین(ع) جدی است، از وی فاصله گرفت. یاران مختار او را تعقیب کردند، اما به وی دست نیافتند.

واقعه عاشورا

حمید بن مسلم، از لشکریان عمر بن سعد و از راویان حاضر در واقعه کربلا است. حمید روایت کرده که در روز عاشورا هنگامی که شمر بن ذی الجوشن خواست خیمه‌های امام را آتش بزند، با او به مجادله پرداخت.[۱] همچنین حمید نقل کرده که پس از شهادت امام حسین(ع)، شمر را از به شهادت رساندن امام سجاد(ع) منصرف کرد.[۲]

او به همراه خولی به دستور عمر بن سعد سر امام حسین(ع) را نزد ابن زیاد بردند.[۳] حمید بن مسلم با عمر بن سعد[۴] و ابراهیم بن مالک اشتر[۵] رابطه دوستی داشته است. پس از واقعه عاشورا ابن سعد او را فرستاد تا خبر پیروزی و سلامتی‌اش را به خانواده‌اش برساند.[۶] شیخ طوسی، حمید بن مسلم کوفی را در شمار اصحاب امام سجاد(ع) آورده است.[۷]

گزارشگری واقعه

حمید بن مسلم، بسیاری از حوادث واقعه کربلا را گزارش کرده است. ابومخنف با واسطۀ افرادی مانند سلیمان بن ابی راشد[۸] و صقعب بن زبیر[۹] وقایع کربلا را از وی گزارش کرده است. روایات سلیمان، از حرکت شمر بن ذی الجوشن به سمت کربلا آغاز می‌شود و با شهادت عبدالله بن عفیف پایان می‌یابد.[۱۰] طبری نیز بیشتر وقایع حادثه کربلا را به نقل ابومخنف از وی گزارش کرده است. از او گزارش‌هایی از نبرد توابین[۱۱] و قیام مختار نیز نقل شده است.

گزارش‌ها

برخی گزارش‌های حمید بن مسلم از واقعه کربلا عبارتند از:

قیام توابین

پس از واقعه عاشورا با سلیمان بن صرد به عین الورده رفت و در قیام توابین شرکت کرد.[۲۷] او از گزارشگران قیام توابین نیز بوده است.[۲۸]

قیام مختار

هنگامی که مختار در زندان ابن زیاد بود، حمید بن مسلم با او دیدار و سخنانی از وی نقل کرده است.[۲۹] پیش از قیام مختار، از باب رابطه دوستی که با ابراهیم بن مالک اشتر داشت، او را در دیدار با مختار همراهی می‌کرد.[۳۰]

در قیام مختار، توسط سائب بن مالک اشعری تحت تعقیب قرار گرفت. او با عبدالله و عبدالرحمن پسران اصلخب نزد قبیله عبدالقیس[۳۱] فرار کردند. آن دو برادر دستگیر شدند ولی حمید بن مسلم نجات یافت.[۳۲] او خود این جریان را گزارش کرده است.[۳۳]خود او در این زمینه شعری سروده است که ترجمه آن چنین است:

دیدی که چگونه از آن وحشت نجات یافتم در حالی که هیچ امیدی به نجات نداشتم[۳۴]

پانویس

  1. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۲۹؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۸؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۳.
  2. ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۷۹؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۴؛ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۸.
  3. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۵؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۸۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۰۶؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۸۴؛ سید بن طاوس، لهوف، ص۱۴۲؛ طبرسی، اعلام الوری، ص۲۵۱؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۳.
  4. ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۶۰.
  5. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۸.
  6. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۶؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۰.
  7. ↑ طوسی، رجال، ص۱۱۲.
  8. ↑ طبری، ج۵، ص۴۱۲، ۴۱۴، ۴۲۹، ۴۳۸، ۴۴۶، ۴۴۷، ۴۵۱، ۴۵۳، ۴۵۶، ۴۵۷.
  9. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۸؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۹،۴۵۲.
  10. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳.
  11. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۵۴، ۶۵۵-۵۸۴، ۵۹۷، ۵۹۸، ۶۰۰-۶۰۷.
  12. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۱۴.
  13. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۱۲.
  14. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۱۲.
  15. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۹.
  16. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۴۶؛ مجلسی، ج۴۵، ص۴۴.
  17. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳،۲۴۴-۲۴۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۴۷-۴۴۸؛ ابن نما، مثیرالاحزان، ص۶۹-۷۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ص۲۴۵؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۰۷: اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۹۳.
  18. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۱، ۴۵۲-۴۵۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ص۲۵۰؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۱
  19. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۴، ۴۳۸.
  20. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۳۸.
  21. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۵.
  22. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۲۵۹؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۶؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۰.
  23. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۰؛ طبری، ج۵، ص۴۵۶.
  24. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۸؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۴؛ ابن نما، مثیرالحزان، ص۹۰.
  25. ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۹۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۸.
  26. ↑ ابومخنف، وقعة الطف، ص۳۳؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۹-۴۵۸.
  27. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۹۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۶۱.
  28. ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵۵۴، ۶۵۵-۵۸۴، ۵۹۷، ۵۹۸، ۶۰۰-۶۰۷.
  29. ↑ طبری، ج۵، ص۵۸۱؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۵۰.
  30. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۸.
  31. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۸.
  32. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۴۰۹.
  33. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۸.
  34. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۴۰۹.


منابع

  • ابومخنف کوفی، وقعة الطف، جامعه مدرسین، چاپ سوم، قم، ۱۴۱۷ق.
  • ابن اثیر، علی محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
  • ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
  • ابن نما حلی، مثیرالأحزان، انتشارات مدرسه امام مهدی (عج)، قم، ۱۴۰۶ق.
  • اصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، مقاتل‌الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، دارالمعرفة، بیروت، بی‌تا.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف(ج۳)، البلاذری، تحقیق: محمد باقر المحمودی، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
  • بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
  • دینوری، احمد بن داود، الأخبارالطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال‌الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
  • رازی (ابن مسکویه)، تجارب‌الأمم، تحقیق: ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹ش.
  • سید طاوس، علی بن موسی، اللهوف، انتشارات جهان، تهران، ۱۳۴۸ش.
  • طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری،‌دار الکتب الاسلامیة، تهران.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
  • طوسی، رجال الشیخ الطوسی، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۵ق.
  • مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
  • مسعودی، علی بن حسین، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، قم،‌دار الهجرة، چ دوم، ۱۴۰۹ق.
  • مفید، الإرشاد، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ق.


برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=حمید_بن_مسلم_ازدی&oldid=1178674»