محدثه (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکت‌ها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اشتباه نشود|محدث}} | |||
[[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]] | [[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]] | ||
نسخهٔ ۲۳ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۴۶
مُحَدَّثه از القاب حضرت فاطمه(س) و به‌معنای کسی است که فرشتگان با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره زنان دیگری همچون مریم(س) و ساره نیز به‌کار رفته است.
محدَّث‌بودن امامان و حضرت فاطمه(س) از عقاید شیعیان دانسته شده است؛ برخی با عدم درک درست از این باور، به شیعیان نسبت می‌دهند که قائل به نبوت امامان هستند. به‌گفته محققان، امکان هم‌صحبتی با ملائکه برای غیرپیامبران، مورد اتفاق شیعیان و اهل‌سنت است هرچند که نسبت به مصادیق آن اختلاف‌نظر دارند.
با توجه به روایات، تسلیت، اخبار آینده و اخبار مؤمنان از جمله مضامین مورد صحبت ملائکه با حضرت زهرا(س) بوده است.
محدَّثه، لقب کیست؟
در روایات شیعی، لقب محدَّثه برای حضرت زهرا(س) بیان شده[۱] و یکی از اسماء نُه‌گانه او به حساب آمده است.[۲] علاوه بر آن، روایات مربوط به مصحف فاطمه نیز به گونه‌های مختلف به محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته[۳] و در زیارتنامه حضرت نیز از او با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.[۴]
برخی محتوای صحبت ملائکه با حضرت فاطمه را در پنج مورد خلاصه کرده‌اند: تسلیت و تعزیت، خبر از پیامبر(ص) و جایگاه وی در بهشت، اخبار حوادث آینده، خبار فرمانروایان و اخبار مؤمنان و کافران.[۵]
مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، برای حضرت مریم(س)، مادر حضرت موسی(ع) و ساره نیز به‌کار رفته است.[۶]
معنای محدثه
مُحَدَّثه، به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود[۷] به گفته علامه امینی، نویسنده الغدیر اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که پیامبر نیست اما فرشتگان با او سخن می‌گویند.[۸] برخی محدِّثه که به معنای سخن گوینده است را نیز از القاب حضرت فاطمه(س) دانسته‌اند. به این دلیل فاطمه زمانی که رحم مادرش بوده با او سخن گفته است.[۹]
امام صادق(ع):
«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند:ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است.ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.»
شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..
امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیاء
علامه امینی، اعتقاد به محدَّث‌بودن حضرت زهرا(س) و امامان معصوم(ع) را از عقاید شیعیان دانسته است. به گفته او باور به امکان سخن‌گفتن ملائکه با غیرپیامبران مورد اتفاق و مورد قبول شیعه و سنی است.[۱۰] وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان برخلاف اهل‌سنت، عمر بن خطاب را محدَّث نمی‌دانند.[۱۱]
عبدالله قصیمی، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصراع بین الاسلام و الوثنیة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول مقام نبوت برای امامان و حضرت فاطمه(س) کرده است البته علامه امینی به این اتهام پاسخ داده است.[۱۲]
همچنین برخی برای اثبات اینکه افرادی غیر از پیامبران با ملائکه هم صحبت شود به آیاتی از قبیل آیه ۴۲ سوره آل عمران، آیات ۷۱–۷۳ سوره هود و آیه ۷ سوره قصص استناد کرده‌اند که در این آیات، به سخن‌گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.[۱۳]
پانویس
- ↑ شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.
- ↑ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.
- ↑ نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، بی‌تا، ص۳۱۷.
- ↑ رحمان ستایش، «گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)»، ص۲۵–۲۶.
- ↑ مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۸–۷۰.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۸.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.
منابع
- رحمان ستایش، محمدکاظم، گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)، حدیث پژوهی، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.
- رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ترجمه سید حسن افتخارزاده، تهران، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، ۱۳۸۱ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الأمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، نجف، مکتبه الحیدریه، ۱۳۸۶ق.
- صفار قمی، محمد بن حسن بن فروخ، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، تصحیح و تعلیق: میرزامحسن کوچه باغی تبریزی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
- طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، مؤسسه البعثه، ۱۴۱۳ق.
- علامه امینی، عبد الحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، ۱۴۱۶ق.
- قمی، عباس، مفاتیح الجنان، قم، نشر اسوه، بی‌تا.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- مهدوی راد، محمدعلی، «مصحف فاطمه»، در دانشنامه فاطمی(س)، ج۳، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۳ش.