کاربر ناشناس
شجره ممنوعه: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش جزئی
جز (←ماهیت درخت ممنوع: ویکی‌سازی) |
imported>M.r.seifi (ویرایش جزئی) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
'''برداشت ظاهری''' | '''برداشت ظاهری''' | ||
برخی مفسران با | برخی مفسران با توجه به برخی روایات، معنای ظاهری درخت را در نظر گرفته‌اند. درباره نوع درخت ممنوعه نظرات متعددی ارائه شده است که عبارتند از: خوشه گندم،<ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۸۳؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۶۹؛ طبری، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۳۰؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۲۰.</ref> درخت انگور،<ref>طبری، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۳۲؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۲۰؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۵.</ref> انجیر،<ref>طبری، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۳۳؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۲۰؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۵.</ref> نخل،<ref>سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۵۳.</ref> ترنج (از مرکبات)،<ref>سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ۱۹۸۳م، ج۱، ص۵۳.</ref> کافور<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۲۰.</ref> و عناب.<ref>حسن بن علی العسکری (ع)، التفسیر المنسوب إلی الإمام ابی محمد الحسن بن علی العسکری (ع)، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۹۰.</ref> | ||
'''تأویل درخت ممنوع''' | '''تأویل درخت ممنوع''' | ||
#'''درخت حسد:''' برخی روایات درخت ممنوعه را [[حسد]] دانسته‌اند<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، المکتبة العلمیة الإسلامیة، ج۲، ص۹؛ صدوق، معانی الأخبار، ۱۳۶۱ش، ص۱۲۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref> و بر این باورند پس از سجده [[فرشته|فرشتگان]] بر [[حضرت آدم علیه السلام|آدم]]، او با خود گفت «آیا خداوند بشری بهتر از من آفریده است؟» خدا او را به مقام افرادی از فرزندانش یعنی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]]، [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|حسین(ع)]] که از او برتر بودند آشنا کرد. خدا آدم را از [[حسادت]] به مقام آنان برحذر داشت، اما با [[وسوسه]] [[شیطان|شیطان]] حالت حسادت در او ایجاد شد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref> معنای غیر ظاهری از درخت در جای دیگری از قرآن نیز همانند این دیدگاه آمده است<ref>اسراء، آیه ۶۰.</ref> مانند [[شجره ملعونه]] که منظور آن [[شرک|مشرکان]] و [[طاغوت|طاغوت]] بوده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۷۲.</ref> | #'''درخت حسد:''' برخی روایات درخت ممنوعه را [[حسد]] دانسته‌اند<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، المکتبة العلمیة الإسلامیة، ج۲، ص۹؛ صدوق، معانی الأخبار، ۱۳۶۱ش، ص۱۲۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۶۴.</ref> و بر این باورند پس از سجده [[فرشته|فرشتگان]] بر [[حضرت آدم علیه السلام|آدم]]، او با خود گفت «آیا خداوند بشری بهتر از من آفریده است؟» خدا او را به مقام افرادی از فرزندانش یعنی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]]، [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|حسین(ع)]] که از او برتر بودند آشنا کرد. خدا آدم را از [[حسادت]] به مقام آنان برحذر داشت، اما با [[وسوسه]] [[شیطان|شیطان]] حالت حسادت در او ایجاد شد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref> معنای غیر ظاهری از درخت در جای دیگری از قرآن نیز همانند این دیدگاه آمده است<ref>اسراء، آیه ۶۰.</ref> مانند [[شجره ملعونه]] که منظور آن [[شرک|مشرکان]] و [[طاغوت|طاغوت]] بوده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۲، ص۱۷۲.</ref> | ||
#'''درخت علم و ولایت:''' برخی مفسران با استناد به روایات بر این باورند منظور از درخت ممنوع، [[علم غیب|علم]] یا [[ولایت|ولایت محمد و آل‌محمد]] است. ماجرای درخت ممنوع بر اساس این روایات | #'''درخت علم و ولایت:''' برخی مفسران با استناد به روایات بر این باورند منظور از درخت ممنوع، [[علم غیب|علم]] یا [[ولایت|ولایت محمد و آل‌محمد]] است. ماجرای درخت ممنوع بر اساس این روایات این گونه نقل شده است که خداوند به آدم مقام ولایت [[اصحاب کساء|پنج تن آل‌عبا]] را نشان داد و گفت آنان از تو و همه مخلوقات برترند، اگر آنان نبودند نه تو را خلق می‌کردم و نه بهشت، [[جهنم]]، آسمان و زمين را. سپس خدا آدم را از غبطه خوردن بر مقام پنج تن برحذر داشت، اما آدم در دل آرزوی جایگاه آنان را کرد و شیطان او را وسوسه کرد که با خوردن میوه درخت ممنوع، زندگی جاودانه‌ای پیدا خواهد کرد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، ج۱، ص۱۴۴؛ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۴۳.</ref> | ||
*'''شجره ممنوعه در تورات''' | *'''شجره ممنوعه در تورات''' | ||
در [[تورات]] از تعبیر معنوی برای شجره ممنوع استفاده شده است و درخت ممنوع را دو درخت دانسته است: درخت علم و درخت زندگی. تورات با نگاهی متفاوت از قرآن، حضرت آدم را فردی نشان داده که پیش از خوردن میوه درختِ ممنوعِ علم، هیچ دانشى نداشت و حتى برهنگى خود را تشخیص | در [[تورات]] از تعبیر معنوی برای شجره ممنوع استفاده شده است و درخت ممنوع را دو درخت دانسته است: درخت علم و درخت زندگی. تورات با نگاهی متفاوت از قرآن، حضرت آدم را فردی نشان داده است که پیش از خوردن میوه درختِ ممنوعِ علم، هیچ دانشى نداشت و حتى برهنگى خود را تشخیص نمى‌داد و زمانی که میوه دانش را خورد خداوند برای آنکه میوه درخت زندگی را نخورد و از زندگی جاودانه (بی‌پایان) برخوردار نشود او را از [[بهشت آدم|بهشت]] اخراج کرد.<ref>کتاب مقدس تورات، ١٣٦٤ش، سفر پیداش، فصل دوّم، شماره۱۷ و فصل سوم، شماره۲۳.</ref> | ||
==گناه حضرت آدم== | ==گناه حضرت آدم== | ||
در [[ادیان ابراهیمی]] پیش از [[اسلام]] و بر اساس روایت [[کتاب مقدس]] از ماجرای درخت ممنوعه، حضرت آدم مرتکب بزرگترین [[گناه]] شده و قصد داشت با خوردن میوه زندگی، مانند خداوند زندگی جاودانه | در [[ادیان ابراهیمی]] پیش از [[اسلام]] و بر اساس روایت [[کتاب مقدس]] از ماجرای درخت ممنوعه، حضرت آدم مرتکب بزرگترین [[گناه]] شده و قصد داشت با خوردن میوه زندگی، مانند خداوند زندگی جاودانه داشته باشد که این نوعی ضدّيت و جنگ با خدا است.<ref>ملایوسفی/ معماری، گناه نخستین از دیدگاه اسلام و مسیحیت، تهران، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش، ص۱۰۱-۱۲۶.</ref> | ||
اما در اسلام به دلیل اعتقاد به [[عصمت]] [[پیامبران]] از هرگونه گناه، خوردن میوه ممنوعه از جنس گناه نبوده است. بر همین اساس درباره نوع گناه حضرت آدم چند دیدگاه مطرح شده است که عبارتند از: | اما در اسلام به دلیل اعتقاد به [[عصمت]] [[پیامبران]] از هرگونه گناه، خوردن میوه ممنوعه از جنس گناه نبوده است. بر همین اساس درباره نوع گناه حضرت آدم چند دیدگاه مطرح شده است که عبارتند از: | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
بر اساس آیات قرآن، پس از آنکه آدم و حوا از درخت ممنوعه استفاده کردند، از [[بهشت]] اخراج شدند. درباره بهشتی که آدم و حوا در آن زندگی می‌کردند سه دیدگاه وجود دارد: | بر اساس آیات قرآن، پس از آنکه آدم و حوا از درخت ممنوعه استفاده کردند، از [[بهشت]] اخراج شدند. درباره بهشتی که آدم و حوا در آن زندگی می‌کردند سه دیدگاه وجود دارد: | ||
*'''بهشت زمینی:''' برخی بر این باورند بهشتی که آدم و حوا در آن زندگی می‌کردند یکی از باغ‌های پردرخت و سرسبز زمینی بوده است. دلیل زمینی بودن بهشت آدم آن است که در بهشت آخرتی انسان‌ها به سبب ممنوع بودن ورود شیطان به آن دچار [[وسوسه]] نمی‌شوند و مرتکب خطا نمی‌گردند. همچنین انسان‌هایی که وارد بهشت می‌شوند [[خلود|جاودانه]] (همیشه) در آن زندگی خواهند کرد و از آن بیرون نمی‌آیند در حالی که آدم در بهشتی که زندگی می‌کرد وسوسه شد و از آن اخراج شد. در برخی روایات نیز به آخرتی نبودن بهشت آدم اشاره شده است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> | *'''بهشت زمینی:''' برخی بر این باورند بهشتی که آدم و حوا در آن زندگی می‌کردند یکی از باغ‌های پردرخت و سرسبز زمینی بوده است. دلیل زمینی بودن بهشت آدم آن است که در بهشت آخرتی انسان‌ها به سبب ممنوع بودن ورود شیطان به آن دچار [[وسوسه]] نمی‌شوند و مرتکب خطا نمی‌گردند. همچنین انسان‌هایی که وارد بهشت می‌شوند [[خلود|جاودانه]] (همیشه) در آن زندگی خواهند کرد و از آن بیرون نمی‌آیند در حالی که آدم در بهشتی که زندگی می‌کرد وسوسه شد و از آن اخراج شد. در برخی روایات نیز به آخرتی نبودن بهشت آدم اشاره شده است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref> | ||
*'''بهشت موعود:''' بر اساس برخی روایات، [[بهشت آدم]] همان بهشت اخروی بوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۴۳.</ref> برخی نیز با استناد به [[خطبه]] نخست [[امام علی]] در [[نهج البلاغه]] اینگونه استدلال می‌کنند: امام علی (ع) فرموده است: «خدا به آدم وعده داد او را به بهشت برگرداند.»<ref>شریف الرضی، نهج البلاغه، ۱۴۱۳ق، خطبه اول، ص۱۰.</ref> از ظاهر این تعبیر بر می‌آید که برگرداندن آدم به بهشت یعنی جایی که او نخست در آن زندگی می‌کرد و از | *'''بهشت موعود:''' بر اساس برخی روایات، [[بهشت آدم]] همان بهشت اخروی بوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۴۳.</ref> برخی نیز با استناد به [[خطبه]] نخست [[امام علی]] در [[نهج البلاغه]] اینگونه استدلال می‌کنند: امام علی (ع) فرموده است: «خدا به آدم وعده داد او را به بهشت برگرداند.»<ref>شریف الرضی، نهج البلاغه، ۱۴۱۳ق، خطبه اول، ص۱۰.</ref> از ظاهر این تعبیر بر می‌آید که برگرداندن آدم به بهشت یعنی جایی که او نخست در آن زندگی می‌کرد و از طرفی، مکانی که آدم در آینده خواهد رفت بهشت قیامت است. از این رو بهشتی که آدم در آن زندگی می‌کرد بهشت آخرت بوده است.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa112# بهشتی که آدم در آن سکونت داشت کدام بهشت است؟ پایگاه اینترنتی اسلام کوئست. تاریخ ثبت: ۱۳۹۳/۰۶/۰۹، تاریخ بازدید: ۱۳۹۵/۱۰/۲۲.]</ref> | ||
*'''بهشت برزخی:''' بر اساس نظریه سوم بهشت آدم نه بهشت موعود بود و نه بهشت | *'''بهشت برزخی:''' بر اساس نظریه سوم بهشت آدم نه بهشت موعود بود و نه بهشت زمینی، بلکه بهشت [[برزخ|برزخی]] است میان دنیا و آخرت. در این بهشت هم برخی از ویژگی بهشت موعود نظیر شادابی دایمی، نبود رنج گرسنگی، تشنگی، سرما و گرما وجود دارد و هم برخی خصوصیات بهشت زمینی مانند مصون نبودن از شیطان و وسوسه‌های او. این دیدگاه تلفیقی از نظریه اول و دوم است.<ref> طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۳۲.</ref> | ||
==سرگذشت آدم و حوا== | ==سرگذشت آدم و حوا== | ||
بر اساس آیات قرآن پس از آنکه آدم و حوا به اشتباه خود پی‌بردند [[توبه]] کردند و از خدا خواستند آنان را ببخشد. خداوند توبه آنان را پذیرفت<ref>بقره، آیه۳۷.</ref> اما خطای آنان موجب شد تا دستور خارج شدن آنان از بهشت صادر شود و آنان به فرمان خدا در زمین قرار گرفتند و زندگی جدیدی را آغاز کردند. خداوند آدم را جانشین (خلیفه) خود در زمین قرار داد<ref>بقره، آیه ۳۰.</ref> و مقام نبوت را به او عطا کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۱۲۷.</ref> | بر اساس آیات قرآن پس از آنکه آدم و حوا به اشتباه خود پی‌بردند [[توبه]] کردند و از خدا خواستند آنان را ببخشد. خداوند توبه آنان را پذیرفت<ref>سوره بقره، آیه۳۷.</ref> اما خطای آنان موجب شد تا دستور خارج شدن آنان از بهشت صادر شود و آنان به فرمان خدا در زمین قرار گرفتند و زندگی جدیدی را آغاز کردند. خداوند آدم را جانشین (خلیفه) خود در زمین قرار داد<ref>سوره بقره، آیه ۳۰.</ref> و مقام نبوت را به او عطا کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۱۲۷.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||