صالح از فرزندان سام بن نوح و پیامبر قوم ثمود بود. قرآن از او پس از نوح و هود یاد می‌کند. صالح سومین پیغمبر عربی است که در سوره‌های مختلف قرآن از او یاد شده، اما در تورات، نامی از او به میان نیامده است. گفته‌اند، صالح، ۲۸۰ سال عمر کرد و مدفن او، در قبرستان وادی‌السلام در نجف است. بنابر نقل منابع تاریخی، صالح، در حدود ۱۶ سالگی به پیامبری مبعوث شد و تا سن ۱۲۰ سالگی قومش را به توحید دعوت کرد؛ اما آنها به دعوت او توجهی نداشتند و ناقه او (شتری که صالح به عنوان معجزه از دل کوه بیرون آورده بود) را کشتند.
| پیامبر قوم ثمود | |
 مرقد منسوب به صالح و هود در وادی السلام نجف | |
| نام در قرآن | صالح |
|---|---|
| تکرار نام در قرآن | ۹ بار |
| محل دفن | نجف، قبرستان وادی‌السلام |
| نسب | از نوادگان حضرت نوح |
| قوم | قوم ثمود |
| پس از | حضرت هود |
| دین | یکتاپرستی |
| معجزات | شتری که از دل کوه بیرون آمد. |
| داستان قرآنی | ناقه صالح |
| حوادث | نابودی قوم ثمود |
| پیامبران | |
| نوح • ابراهیم • موسی • عیسی • محمد سایر پیامبران | |
زندگی‌نامه
صالح، از پیامبران عرب،[۱] و از فرزندان سام بن نوح، سومین پیغمبری که مردم را دعوت به توحید کرد.[۲] او پیامبر قوم ثمود بود.[۳] آنها در شمال مدینه ساکن و قبل از صالح، بت‌پرست بودند.[۴]
در قرآن، ۹ بار به نام صالح از جمله در سوره‌های اعراف، هود و چند سوره دیگر اشاره و او را پس از نوح و هود ذکر کرده است.[۵] اما در تورات موجود، نامی از این پیامبر به میان نیامده است.[۶]
صالح، ۲۸۰ سال عمر کرد و مدفن او، در قبرستان وادی السلام در نجف است.[۷]
قوم ثمود و رسالت صالح
صالح، در حدود ۱۶ سالگی به پیامبری مبعوث شد. نقل شده است، تا سن ۱۲۰ سالگی قومش را به توحید دعوت می‌کرد اما آنها به دعوت او توجهی نمی‌کنند. صالح به آنان می‌گوید من یک درخواست از خدایان شما می‌کنم و شما هم یک درخواست از خدای من داشته باشید تا حق روشن شود.[۸] صالح درخواستش را از بت‌ها مطرح می‌کند ولی پاسخی نمی‌گیرد و در مقابل، بت‌‌پرستان به صالح می‌گویند از خدایت درخواست کن شتری را از دل کوه بیرون آورد که این اتفاق می‌افتد. قرآن، صالح را پیامبر قوم ثمود معرفی می‌کند که به دلیل پیروی نکردن از او عذاب شدند.[۹] صالح قوم ثمود پس از قوم عاد و از عرب‌های یمن بودند.[۱۰] به نقل برخی تفاسیر، قوم ثمود، حدود هفتاد بت برای پرستش ساخته بودند.[۱۱]
ناقه صالح
شتری که به عنوان معجزه حضرت صالح از دل کوه بیرون آمد. بنا بر آیات قرآن، صالح از قومش خواسته بود که شتر را نکشند؛ اما آنها شتر را کشتند و خداوند قوم ثمود را به دلیل نافرمانی عذاب کرد.[۱۲] بنا بر آیات قرآن، خداوند آب آن منطقه را تقسیم کرد، یک روز برای نوشیدن شتر و روز دیگر برای مردم[۱۳] ناقه در روز خود برای نوشیدن آب می‌آمد و در پایان روز می‌رفت، و قوم در روزی که آب سهم ناقه بود، از شیر او استفاده می‌کردند.[۱۴]
پانویس
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ج۳، ص۹۴.
- ↑ قطب راوندی، قصص الانبیاء، مکتبة العلامة المجلسی، ص۲۷۹.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۷۳ و ۷۴.
- ↑ بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۳.
- ↑ بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۱۸.
- ↑ بوترابی، «صالح»، ص۲۵۴.
- ↑ جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.
- ↑ سوره هود، آیه ۶۱ و ۶۷.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۸۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۹۳؛ فیض کاشانی، تفسیر صافی، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۱۳.
- ↑ جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.
- ↑ سوره قمر، آیه ۲۸.
- ↑ طوسی، التبیان، دار الاحیاء، ج۹، ص۴۵۴.
منابع
- بوترابی، خدیجه، «صالح»، در دایرة المعارف تشیع، جلد ۱۰، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.
- جزایری، سید نعمت الله، داستان پیامبران، تهران، انتشارات هاد، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر صافی، قم، الهادی، ۱۴۱۶ق.
- قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله، قصص الانبیاء علیهم السلام، تحقیق: حلی، عبد الحلیم، قم، مکتبة العلامة المجلسی، بی‌تا.