سخن‌گفتن عیسی در گهواره، تکلم اعجازگونه عیسی(ع) در ایام شیرخوارگی برای رفع اتهام زنا از مادرش، حضرت مریم(س)، و اعلام مقام نبوت در مقابل عالمان یهود.[۱] قرآن در سه آیه ۴۶ آل‌عمران، ۱۱۰ مائده و ۲۹ مریم به سخن‌گفتن عیسی در گهواره اشاره دارد.[۲] به گفته نویسندگان تفسیر نمونه و دو تن از محققان، بسیاری از مفسرانْ منظور از مَهْد را گهواره یا دورانی دانسته‌اند که طفل بیشتر در آغوش مادر است.[۳] در مقابل محمدهادی معرفت در کتاب التمهید معتقد است که مریم(س) چند سال بعد از ولادت عیسی به شهر بازگشت و منظور از مهد، سنین خردسالی عیسی است.[۴] همچنین سید احمدخان هندی، مفسر قرآن، معتقد است تکلم عیسی در اوایل نوجوانی او بوده، نه دوران نوزادی‌اش.[۵]
ابوالفتوح رازی، مفسر و محدث شیعه قرن ششم هجری، با استناد به حدیثی از پیامبر اسلام معتقد است عیسی یکی از پنج نفری است که در دوران شیرخوارگی سخن گفته است.[۶] جعفر سبحانی و ابراهیم امینی، از عالمان شیعه، این سخنان عیسی(ع) را دلیلی بر امکان وجود عقل و درایت لازم برای امامت در سنین خردسالی برداشت کرده‌اند.[۷]
بنابر آیه ۳۰ تا ۳۴ سوره مریم، عیسی در این سخنان، خود را بنده خدا، پیامبر الهی و دارای کتاب آسمانی و مایه برکت معرفی می‌کند. همچنین او بیان می‌کند که فردی زورگو و تیره‌بخت نیست و از ناحیه الهی به نماز، زکات و محبت به مادرش توصیه شده است. طبق آیات قرآن این سخنان او با سه سلامی که به خود می‌دهد تمام می‌شود: سلام بر من روزی که متولد شدم، روزی که مرگم فرا خواهد رسید و روزی که در جهان دیگر دوباره زنده خواهم شد.[۸]
برخی مفسران این سخنان عیسی را معجزه او، عده‌ای ارهاص و برخی دیگر کرامتی از حضرت مریم(س) دانسته‌اند.[۹] محمدهادی معرفت، مفسر شیعه، اصلِ تکلم را خالی از هر گونه وجه اعجاز دانسته است؛ چرا که به باور او، سخن گفتن عیسی(ع) در سنینی رخ داد که غالباً کودکان در آن سخن می‌گویند. به‌گفته معرفت، نوع تکلم عیسی با وزانت و تعقل خاصی که در آن بود بر همگان ثابت کرد که تولد او معجزه‌وار و مادرش از تهمت زنا مبرا است.[۱۰]
فخررازی، مفسر و محدث اهل‌سنت در سده ششم هجری، در کتاب تفسیر کبیر معتقد است این واقعه صرفاً امری اعجازگونه است. او با تفاوت قائل شدن میان رخ‌دادن معجزه از پیامبر و واقع شدن امر اعجازگونه بر او، بر این باور است که اموری چون ولادت عیسی بدون پدر و تکلم عیسی در مهد با معجزاتی مانند زنده‌کردن مردگان که مستقلاً از عیسی(ع) صادر شده، متفاوت است.[۱۱]
پانویس
- ↑ صادقی تهرانی، «شرح سخنان عیسی مسیح در گهواره»، پایگاه اطلاع‌رسانی محمد صادقی تهرانی.
- ↑ قرآن کریم.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۵۲؛ منصوری و شورگشتی، «بررسی دیدگاه‌های تفسیری مفسران درباره آیات تکلم حضرت عیسی علیه‌السلام در مهد»، ص۲۰۹-۲۱۰.
- ↑ منصوری و شورگشتی، «بررسی دیدگاه‌های تفسیری مفسران درباره آیات تکلم حضرت عیسی علیه‌السلام در مهد»، ص۲۱۰.
- ↑ کاظمی، «نقدی بر اندیشه‌های سید احمدخان هندی پیرامون اعجاز»، ص۱۳۸.
- ↑ رازی، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۷۸.
- ↑ سبحانی، «امامت در کودکی؟»، ص۴۶؛ امینی، «آیا کودک پنج ساله امام می‌شود؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی ابراهیم امینی.
- ↑ مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۳۰۷.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۵۳۴.
- ↑ منصوری و شورگشتی، «بررسی دیدگاه‌های تفسیری مفسران درباره آیات تکلم حضرت عیسی علیه‌السلام در مهد»، ص۲۱۲.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۲۸۰.
منابع
- قرآن کریم.
- امینی، ابراهیم، «آیا کودک پنج ساله امام می‌شود؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی ابراهیم امینی، تاریخ بازدید: ۲۹خرداد۱۴۰۳ش.
- رازی، ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- سبحانی، جعفر، «امامت در کودکی؟»، مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره ۶۴۰، شهریور ۱۳۹۳ش.
- «شرح سخنان عیسی مسیح در گهواره»، پایگاه اطلاع‌رسانی محمد صادقی تهرانی، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، لبنان، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- کاظمی، شهاب، «نقدی بر اندیشه‌های سید احمدخان هندی پیرامون اعجاز»، فصلنامه بینات، شماره ۲۶، سال هفتم، ۱۳۷۹ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
- منصوری، محمدهادی، و حمیده شورگشتی، «بررسی دیدگاه‌های تفسیری مفسران درباره آیات تکلم حضرت عیسی علیه‌السلام در مهد»، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۴۴، زمستان ۱۳۹۹ش.