روح‌الله (لقب)
روح‌الله از القاب حضرت عیسی(ع) است که به صورت صریح در احادیث متعدد[۱] و زیارت‌نامه‌های شیعیان با تعابیری چون «السَّلَامُ عَلَى عِيسَى رُوحِ اللَّهِ»[۲] به آن اشاره شده است. روح‌الله به معنای دارنده روح خدایی است. در آیه ۱۷۱ سوره نساء نیز البته بدون صراحت، به این لقب عیسی(ع) اشاره شده است: «إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَی مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ؛ مسیح فقط فرستاده خدا و کلمه اوست و روحی است از ناحیه او که به حضرت مریم(س) القا فرمود.»
در خصوص علت ملقب‌شدن عیسی به «روح‌الله» چند وجه ذکر کرده‌اند: به امر خدا به وجود آمده، نه از نطفه،[۳] احیای مردم در دین به واسطه او،[۴] زنده‌کردن مردگان،[۵] و مایه رحمت بر بندگان بودن (روح به معنای رحمت).[۶]
اضافه «روح» به «خدا»، به‌اصطلاح، «اضافه تشریفی» است؛ یعنی یک روح گران‌قدر و پرشرافت که سزاوار است «روح خدا» نامیده شود. «روح‌الله» بیانگر این واقعیت است که انسان بُعدی مادی دارد، ولی از نظر معنوی و روحانی، حامل روح اِلهی است.[۷]
روح‌الله به‌عنوان نام افراد نیز به کار برده می‌شود. از مشهورترین افراد به این نام، امام خمینی، بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی است.
پانویس
- ↑ به عنوان نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۰۶، ح۱؛ صفار قمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۱۸
- ↑ به عنوان نمونه نگاه کنید به مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۹۷؛ ابن طاووس، مصباح الزائر، ۱۴۱۷ق، ص۱۴۶.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع (فارسی)، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۲۱؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص ۳۵۹.
- ↑ طبرسی، تفسیر مجمع البیان (فارسی)، چاپ اول، ج۴، ص۵۶.
- ↑ مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۴، ص۲۵۶.
- ↑ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص ۳۵۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج ۱۷، ص۱۲۷ - ۱۲۸.
منابع
- قرآن کریم.
- سید بن طاووس، سید علی بن موسی، مصباح الزائر، تحقیق: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- صفار قمی، أبو جعفر محمّد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد، تحقیق: محسن کوچه باغی التبریزی، قم، مکتبة آیةاللّه المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع (فارسی)، ترجمه: احمد امیری شادمهری، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان (فارسی)، ترجمه: حسین نوری و محمد مفتح، تهران، فراهانی، چاپ اول.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد حبیب قصیر العاملی، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفّاری، تهران، دار الکتب الإسلامیّة، چاپ پنجم، ۱۳۶۳ش.
- مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق: جواد قیومی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.