قساوت قلب: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اخلاق-عمودی}}

== مفهوم‌شناسی ==

قساوت قلب به معنای رفتن نرمی، رحمت و خشوع از دل است<ref> ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۱۸۱.</ref> و در فارسی از آن تعبیر به سنگدلی می‌شود.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۹۱.</ref>در اصطلاح به دل‌هایی که نور هدایت در آن‌ها نفوذ نمی‌کند و در برابر آن تسلیم نمی‌شود، «قاسی القلب» گفته می‌شود.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۹۱.</ref> همچنین به دل‌هایی که با دیدین صحنه‌های دردناک و شنیدن سخنان رقت‌آور متاثر نمی‌شوند، قساوتمند گفته می‌شود.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۹۱.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] نیز قساوت قلب را به معنای پست و فاسدبودن قلب می‌داند.<ref> طبرسی، مجمع البیان، نشر فراهانی، ج۶، ص۲۴۷.</ref>[[حضرت عیسی(ع)]] سنگدلی را از شدیدترین نوع بیماری‌ها می‌داند.<ref> نوری، مستدرک الوسائل مستنبط المسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۶، ص۲۱۲.</ref> همچنین [[مرتضی مطهری|شهید مطهری]] معتقد است عقوبتی بالاتر از قساوت قلب وجود ندارد.<ref> شهيد مطهرى، مجموعه آثار،انتشارات صدرا، ج‏۱، ص۱۸۴</ref> در کتاب اخلاقی [[المحجة البیضاء]] در برخی از مباحث، از جمله شرح فضیلت گرسنگی،<ref> فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۲۰۸.</ref> مال حرام،<ref> فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۹۳.</ref> ادب باطن،<ref>فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۴۱۷.</ref> و توصیف دنیا<ref> فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۲۲.</ref> از قساوت قلب سخن به میان آمده است. همچنین در کتاب [[اصول کافی]] بابی به نام قساوت قلب وجود دارد.<ref> کلینی، اصول کافی، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۶۹.</ref>

همچنین [[فاطمه صغری]] دختر [[امام حسین(ع)]] در [[خطبه|خطبه‌ای]] که پس از شهادت پدرش در [[کوفه]] خوانده‌ است؛ مردم کوفه را گرفتار قساوت قلب معرفی کرده است.<ref> طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۵۱.</ref>

{{جعبه نقل قول| نقل‌قول = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اكرم(ص)]] فرمود:{{سخ}} در غیر از یاد خدا، زیاده‌گویی نكنید؛ زیرا زیاده‌گویی در غیر یاد خدا، موجب سنگدلی می شود و دورترین مردم از خدا، شخص سنگدل است.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>  [[شیخ طوسی]]، [[امالی]]، ۱۴۱۴ق، ص۳.</small>| تراز = چپ| عرض = ۳۳۰px| اندازه خط = ۱۷px| رنگ پس‌زمینه = #C9FFE5| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

به باور برخی [[ذکر]] گفتن بدون توجه نیز باعث قساوت قلب می‌شود.<ref> سوخته، ۱۳۸۳ش، ص۲۹۸.</ref>

== منابع ==

{{منابع}}

* ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الجیل (دارالسان العرب)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.

* ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، مشهد، آستان قدس، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.

* سوخته در سیر سالک عارف انصاری همدانی، هیات تحریریه موسسه فرهنگی مطالعاتی شمس الشموس، تهران، موسسه فرهنگی مطالعاتی شمس الشموس، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.

* شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تهران، انتشارات صدوق، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.

* شیخ طوسی، محمد بن حسن، امالی، قم، انتشارات دارالثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

* صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، قم، مؤسسه سیده‌معصومه، ۱۳۷۷ش.