رسالة فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمدتقی شوشتری |
| موضوع | تاریخ |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | جامعه مدرسین |
| تاریخ نشر | ۱۴۲۳ق |
رسالةٌ فی تَواریخِ النّبیِّ وَ الْآل؛ کتابی مختصر به زبان عربی، در شرح احوال چهارده معصوم تألیف محمد تقی شوشتری (متوفای ۱۳۷۴ش) شوشتری در این این رساله قصد تفصیل نداشته و همه مباحث خویش را ذیل فصول نُه‌گانه مطرح نموده است. نکته قابل توجه در این اثر، اشاره مؤلف به فرزندان ممدوح و مذموم ائمه است.
درباره مؤلف
محمد تقی شوشتری (۱۲۸۱ش. نجف ۱۳۷۴ش. شوشتر) فرزند شیخ محمد کاظم معروف به علامه شوشتری و محقق شوشتری از علمای شیعه امامیه در قرن چهاردهم هجری شمسی است. وی از نوادگان شیخ جعفر شوشتری صاحب الخصائص الحسینیه است. از مشهورترین آثار او کتاب‌های قاموس الرجال را می‌توان نام برد.
روش تألیف و محتوای کتاب
شوشتری در این کتاب بنا بر نقل گزارش‌های تفصیلی، نقل حوادث زندگی و سیره ائمه نداشته؛ بلکه فقط در صدد بیان زمان حوادث، نام خانواده و منسوبین ایشان بوده است. مؤلف هنگام بیان تاریخ‌ها و نام افراد، به تفصیل از منابع خود که مصادر تاریخ و حدیث شیعه و اهل سنت هستند، یاد کرده و در پاورقی نیز به صفحات آن‌ها اشاره شده است.
محقق شوشتری در فصل آخر به عنوان تبرک و تیمن، به نقل روایاتی از اخلاق نیکوی معصومان پرداخته و درباره هر یک از آنان به دو خبر اکتفا کرده است.
وی تمامی اقوال را آورده و گاه به نقد و بررسی آن‌ها نیز پرداخته است.[۱]
ویژگی‌ها
گفته شده که جامعیت از مزایای این اثر است و دیگر آثار مشابه در موضوع احوال شخصی و تاریخ موالید و وفیات و نام بستگان معصومین، به این جامعیت نیست. ویژگی دیگر این اثر اشاره به ممدوح یا مذموم بودن امامزادگان است.
شوشتری در فصل مربوط به فرزندان ممدوح(یا شایسته) ائمه، از کسانی چون: ابوالفضل العباس و فرزندان او، محمد بن حنفیه، جعفر بن علی(ع)، قاسم و ابوبکر و عبدالله پسران امام مجتبی(ع)، حسین بن علی صاحب قیام فخّ، علی اکبر فرزند امام حسین، زید بن علی بن الحسین نام می‌برد.
همچنین در فصل مربوط به فرزندان مذمت‌شده، از کسانی چون: عبید الله بن علی(ع)، حسن مثنّی، حسن مثلّث، عیسی بن زید بن علی بن الحسین(ع)، حسن أفطس، عبدالله افطح، موسی مبرقع و جعفر کذاب سخن به میان می‌آورد.[۲]
فصل‌های کتاب
مؤلف، اثر خود را در ۹ فصل تنظیم کرده و به ترتیب از این مباحث سخن گفته است:
- فصل اول: موالید
- فصل دوم: وفیات
- فصل سوم: محل تولد و وفات
- فصل چهارم: مادر
- فصل پنجم: همسران
- فصل ششم: فرزندان
- فصل هفتم: نسل و فرزندان مشهور و صالح
- فصل هشتم: فرزندانی که درباره آنان مذمتی وارد شده است.
- فصل نهم: نمونه‌ای از اخلاق حسنه حضرات معصومین.[۳]
نخستین مطلب کتاب بحثی است درباره تعیین تاریخ ولادت پیامبر(ص) و این سخن علامه مجلسی که ۱۷ ربیع الاول مورد اتفاق علمای شیعه است جز کلینی سخن ناتمامی است زیرا دیگران مانند شیخ صدوق و پدرش نیز مانند مشهور اهل سنت ۱۲ ربیع الاول را روز ولادت دانسته‌اند.[۴] پدرش نیز مانند مشهور اهل سنت ۱۲ ربیع الاول را روز ولادت دانسته‌اند.[۵]
چاپ
رسالة فی تواریخ النبی و الآل در سال ۱۴۲۳ق، تصحیح و توسط انتشارات جامعه مدرسین ارائه شده و در پاورقی، ارجاعات مؤلف نیز آورده شده است.
پانویس
منابع
- شوشتری، محمد تقی، رسالة فی تواریخ النبی و الآل، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۲۳ق.
- کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی نور.