ذات عرق
ذات عِرْق بخشی از وادی عَقیق، از میقاتهای حج و از منزلگاههای مسیر مکه و کوفه است. در واقعه کربلا، بین امام حسین(ع) و بشر بن غالب در این مکان گفتوگویی صورت گرفت. سریه ذات عرق در سال سوم هجرت در آنجا رخ داده است.
موقعیت
سرخ
ذات عرق بخشی از وادی عقیق در مرز بین نجد و تهامه است [۱]و در فاصله ۱۰۰کیلومتری شمال شرقی مکه قرار دارد.[۲] این منزل بین بستان بنی عامر و غمره قرار دارد.[۳] از این مکان در مباحث حج و مباحث مرتبط با واقعه کربلا سخن به میان آمده است.
میقات حج
فقیهان شیعه وادی عقیق (شامل ذات عرق، مسلخ و غمره) را به عنوان میقات عراقیان و اهل شرق میدانند. بیشتر آنان احرام از ذات عرق را جایز میدانند.[۴] البته شماری احرام از ذات عرق را منوط به حال اضطرار کردهاند.[۵][۶]
وقایع
از نظر تاریخی، ذات عرق نخستین منزل امام حسین(ع) پس از خروج از مکه به سوی کوفه بود.[۷] امام حسین در این منزگاه با بشر بن غالب اسدی[۸] و عبدالله بن جعفر[۹] دیدار کرده است. بشر در این دیدار اوضاع کوفه را به امام حسین گزارش داد[۱۰] و تفسیر آیه ۷۱ سوره اسرا را از حضرت پرسید.[۱۱] هرچند شیخ صدوق گفتگوی امام با بشر را در ثعلبیه ثبت کرده است.[۱۲] به گفتۀ سماوی در ابصارالعین، محمد و عون فرزندان عبدالله بن جعفر، از مکه نامۀ پدر را در وادی عقیق به امام رساندند و به آن حضرت محلق شدند. اما عبدالله بن جعفر با یحیی بن سعید که اماننامهای از عمرو بن سعید (عامل مدینه) به همراه داشتند در ذات عرق با امام دیدار کردند و پس از آنکه امام به اماننامۀ اعتنایی نکرد عبدالله از همراهی آن حضرت عذر آورد، برگشتند.[۱۳]
گفتگوی امام حسین با بشر بن غالب در ذات عرق
امام حسین(ع): مردم کوفه را چگونه دیدی؟
بشر بن غالب: قلبهای مردم با شما اما شمشیرهایشان با بنی امیه است.
راست گفتیای برادر اسدی! خداوند آنچه بخواهد انجام میدهد، و آنچه اراده کند، فرمان میدهد.
تفسیر آیه («یوم ندعو کل اناس بامامهم؛ [یاد کن] روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان فرا میخوانیم») چیست؟
آری امام و پیشوایی که مردم را به راه راست و به سوی خوشبختی میخواند، گروهی از وی پیروی میکنند. و پیشوای دیگری که به انحراف و بدبختی دعوت میکند. گروهی نیز از وی پیروی میکنند، گروه اول در بهشت و گروه دوم در ذوزخاند.[۱۴] این است معنای آیه دیگر که «فریق فی الجنة و فریق فی السعیر».[۱۵]
پانویس
- ↑ فیروز آبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۲۷۲.
- ↑ ابن عبد الحق، مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۴۶.
- ↑ مقدسی، ص۱۰۶.
- ↑ ابن براج، ج۱، ص۲۱۴؛ ابن حمزه، ص۱۶۰
- ↑ طوسی، ص۲۱۰؛ ج۱، ص۳۱۲؛ ر. ک. صاحب جواهر، ج۱۸، ص۱۰۶.
- ↑ «میقاتهای احرام»، سایت دفتر آیت الله سیستانی
- ↑ ارشاد، ج۲، ص۶۹
- ↑ ابن اعثم، فتوح، ج۵، ص۷۱-۷۰.
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ص۷۵.
- ↑ ابن اعثم، فتوح، ج۵، ص۷۱-۷۰.
- ↑ صدوق، امالی، ص۱۵۳
- ↑ صدوق، امالی، ص۱۵۳.
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ص۷۵.
- ↑ ابن اعثم، فتوح، ج۵، ص۷۱-۷۰.؛ خوارزمی، ج۱، ص۳۱۹
- ↑ صدوق، امالی، ص۱۵۳
منابع
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن عبدالحق، مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع، تحقیق: علی محمد بجاوی، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق.
- شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ق.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیهالسلام، انوار الهدی، قم، ۱۴۲۳ق.
- شیخ صدوق، أمالی، اعلمی، بیروت، ۱۴۰۰ق.
- مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
- طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۰ق.
- طرابلسی، قاضی، (ابن براج)، المهذب، محقق/ مصحح: جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۶ق.
- طوسی (ابن حمزه)، محمد بن علی، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، محقق/ مصحح: محمد حسون، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۸ق.
- صاحب جواهر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی-علی آخوندی، دارإحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۴ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصار الحسین علیهالسلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، ۱۴۱۹ق.
- فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
| اقسام |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| محرمات احرام | |||||||
| مراحل اعمال |
| ||||||
| زمانها | |||||||
| مکانها |
| ||||||
| مرتبط | حج ناتمام امام حسین(ع) • فاجعه منا (۱۳۹۴) • سوره حج • فهرست کتابهای درباره حج • سقایة الحاج • عمرة القضاء • حج خونین • استلام حجر • آیه سقایة الحاج • دانشنامه حج و حرمین شریفین • متعة الحج • روحانی کاروان • امیر الحاج • مراسم برائت از مشرکین • حجة الوداع • تعظیم شعائر • بعثه حج • آیه حج • آیه ۲ سوره مائده • خسی در میقات | ||||||