شقوق
سرخ
شُقوق از منزل‌گاه‌های مسیر مکه وکوفه. بنا به گفتۀ ابن‌اعثم، در واقعه کربلا، امام حسین(ع) در این منزل با فرزدق دیدار و گفتگو کرد. اما سایر منابع تاریخی، دیدار امام با فرزدق را در صفاح، ذات‌عرق و گزارش کرده‌اند.
موقعیت
شقوق، به معنای ناحیه‌ها. محلی در راه کوفه به مکه که پیش از واقصه و پس از بطان قرار دارد. این مکان متعلق به بنی‌سلامه از قبیله بنی‌اسد بوده است.[۱] فاصله آن تا بطان ۲۱ میل است.[۲]
وقایع
امام حسین(ع) پس از ثعلبیه راهی شقوق شد.[۳] به گفتۀ ابن اعثم کوفی در آنجا با فرزدق دیدار کرد. فرزدق اوضاع کوفه را به امام گزارش کرد.[۴] دیدار امام با فرزدق در صفاح[۵]، نزدیکی مکه[۶] و ذات عرق[۷] نیز گزارش شده است.[۸]
گفتگوی با فرزدق
-فرزدق:ای فرزند رسول خدا! پدر و مادرم به فدایت. انگیزه تو در این عجله و خارج شدن از مکه قبل از انجام مراسم چیست؟
-امام حسین(ع): اگر تعجیل نکنم دستگیر می‌شوم. تو کیستی؟
-فرزدق: مردی از قوم عرب.
-امام: نظر مردم (عراق) در مورد اوضاع چگونه است؟
-فرزدق: دل‌های ایشان با شما و شمشیرهایشان علیه شما و مقدرات در دست خداست هر طور که بخواهد انجام می‌دهد.
-امام: درست گفتی. مقدرات در دست خداست. او هر روز فرمان تازه‌ای دارد که اگر پیشامدها بر طبق مراد باشد، در برابر نعمت‌های خداوند سپاسگزاریم و او مددکار در سپاس و شکرگزاری برای خودش است. و اگر حوادث و پیشامدها در میان ما و خواسته‌هایمان مانع شد و کارها بر طبق مرام پیش نرفت بازهم آن کس که نیتش حق باشد و تقوا بر دلش حکومت کند، از مسیر صحیح خارج نگردیده است.
-فرزدق: آری، گفتار شما درست است. خیر پیش.[۹]
پانویس
- ↑ حموی، معجم‌البلدان، ج۳، ص۳۵۶.
- ↑ مقدسی، احسن‌التقاسیم، ص۱۰۷، ۲۵۱.
- ↑ ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
- ↑ ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۴۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۸۶؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۴۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۴.
- ↑ مفید، ارشاد، ج۲، ص۶۷.
- ↑ ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۵.
- ↑ ر. ک. جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۶.
- ↑ مفید، ارشاد، ج۲، ص۶۷؛ قس: ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۷۱.
یادداشت
منابع
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
- مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- جعفریان، رسول، اطلس شیعه، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۸۷ش.
- دینوری، احمد بن داوود، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق.
- ابن اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.