رفاعة بن شداد بجلی: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Hasanzade |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز ←منابع |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن | * ابن اثیر، علی بن محمد، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م. | ||
* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت ۱۳۹۹ـ۱۴۰۲ق/۱۹۷۹ـ ۱۹۸۲م. | * ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت ۱۳۹۹ـ۱۴۰۲ق/۱۹۷۹ـ ۱۹۸۲م. | ||
* ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م. | * ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م. | ||
نسخهٔ ۱۳ ژانویهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۵۹
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | رِفاعَة بن شَدّاد بَجَلی فِتیانی' |
| وفات | ۶۶ق ، کوفه |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام علی(ع) • امام حسن(ع) • مختار • |
رُفاعَة بن شَدّاد بَجَلی فِتیانی، (درگذشته ۶۶ق) از یاران حضرت علی(ع)، مختار و از رهبران توابین. او در جنگ‌های جمل و صفین شرکت کرد و در حکومت حضرت علی(ع)، قاضی اهواز بود. رفاعه، در جریان قیام امام حسین از نخستین کسانی بود که برای آن حضرت نامه نوشت. پس از واقعه عاشورا، در کنار سلیمان بن صرد خزاعی از سران نهضت توابین به شمار می‌رفت. او پس از قیام توابین، در شمار یاران مختار قرار گرفت. منابع تاریخی از جدایی وی از مختار در مدت زمان کوتاهی سخن گفته‌اند. او سرانجام در قیام مختار کشته شد.
نسب
نسب رفاعه، به قبیله بجیله می‌رسد بسیاری از افراد این قبیله در زمان خلافت حضرت علی(ع) جانب ایشان را گرفتند و در جنگ صفّین، جز اندکی، در سپاه آن حضرت بودند[۱] در زمان امام پنجم و ششم، بسیاری از آنان در شمار شاگردان و یاران آن دو امام و امامان بعدی درآمدند. نجاشی، در رجالش بیش از پنجاه نفر را نام می‌برد، که نسبت بجلی دارند.[۲]
دوران امام علی(ع)
رفاعه همراه مالک اشتر در تشییع ابوذر در ربذه حضور یافت.[۳] او در حکومت امام علی(ع) منصب قضاوت را در اهواز به عهده داشت. در منابع از نامه‌ای از آن حضرت، خطاب به او یاد شده است، بخش‌هایی از آن در دعائم الاسلام آمده است.[۴] این نامه به صورت جداگانه به چاپ رسیده است.[۵]
رفاعة در جنگ جمل فرماندهی پیادگان را به عهده داشت.[۶] در جنگ صفین به فرمان علی(ع) پرچمدار قبیله بجیله شد[۷] و در زمان معاویه همراه عمرو بن حمق به موصل گریخت.[۸] وی پس از مرگ معاویه، از نخستین کسانی بود که برای امام حسین(ع) نامه نوشت و آن حضرت را به کوفه دعوت کرد.[۹] همچنین یکی از سران پنجگانة توابین بود که به خونخواهی امام حسین(ع) خروج کردند و در عین الوردة به جنگ با لشکر شام پرداختند.[۱۰]
پس از امام علی(ع)
شیخ طوسی از وی در شمار یاران امام حسن(ع) نام برده است.[۱۱] هنگامی که زیاد بن ابیه یاران حجر بن عدی را فراخواند، او با عمرو بن حمق خزاعی به مدائن گریختند سپس در مسیر موصل، عمرو مریض شد و به رفاعه گفت: تو خودت را نجات بده، او به موصل رفت.[۱۲]
واقعه کربلا
رفاعه، از نخستین کسانی بود که برای امام حسین(ع) نامه نوشت.[۱۳] او در کنار سلیمان بن صرد یکی از سران توابین بود[۱۴]؛ پس از کشته شدن سلیمان بن صرد، سپاه را جمع کرد و به عراق بازگشت.
وی در قیام مختار حضور داشت[۱۵] اما هنگامی که احساس کرد مختار افکاری دارد که آنها را پنهان می‌کند، از مختار جدا شد و در صف مخالفان او قرار گرفت[۱۶] او هنگامی که صدای «یا لثارات عثمان» را از مخالفان مختار شنید غضبناک شد و به سپاه مختار پیوست. وی سرانجام در سال ۶۶ق در قیام مختار کشته شد.[۱۷]
روایت
وی از عمرو بن حمق خزاعی روایت کرده است.[۱۸] عبدالملک بن عمیر از او روایت کرده است.[۱۹]
مختارنامه
انوشیروان ارجمند در مجموعه تلویزیونی مختارنامه نقش رفاعة بن شداد را بازی کرده است.[۲۰]
پانویس
- ↑ نصربن مزاحم، ص۶۰،۲۰۵ ،۲۲۸ـ۲۲۹
- ↑ نجاشی، ص۷۱، ۱۱۹،۲۱۵،۴۱۲، ۴۱۳، ۴۴۶، ۲۳۸، ۳۰۲
- ↑ کشی، ص۶۵
- ↑ دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۲۷؛ ج۲، ص۳۶، ۳۸، ۱۷۶، ۲۵۸، ۴۰۴، ۴۴۲، ۴۴۵، ۴۵۹، ۴۸۷، ۴۹۹، ۵۳۰، ۵۳۴؛ مستدرک ج۲، ص۴۵۰، ج۱۳، ص۳۹۳؛ بحارالانوار، ج۷۹، ص۱۰۱
- ↑ نامه امام علی به رفاعه بن شداد بجلی
- ↑ الفتوح، ج۲، ص۴۶۸
- ↑ نصربن مزاحم، ص۲۰۵
- ↑ طبری، ج۶، ص۸۱
- ↑ طبری، ج۶، ص۲۷۲؛ ابن اثیر،الکامل، ج۴، ص۲۰
- ↑ طبری، ج۶، ص۴۸۸؛ ابن اثیر،الکامل، ج۴، ص۱۵۸ـ۱۵۹
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ص۹۴
- ↑ اسدالغابه، ج۳، ص۷۱۵؛ انساب الاشراف، ج۵، ص۲۷۲؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۴، ص۸۸؛ طبری، ج۵، ص۲۶۵
- ↑ الامامه و سیاسة، ج۲، ص۷؛انساب الاشراف، ج۳، ۱۵۷؛ ابن خلدون، ج۳، ص۲۷؛ طبری، ج۵، ص۳۵۲
- ↑ انساب الاشراف، ج۶، ص۳۶۴
- ↑ البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۶۴
- ↑ البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۹۱
- ↑ زرکلی، الاعلام، ج۳، ص۲۹؛ طبری، ج۶، ص۶۱۶؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۳۵؛البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۶۷؛ طبری، ج۶، ص۵۰
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۴، ص۸۷
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۵، ص۲۲۷
- ↑ سریال مختارنامه
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت ۱۳۹۹ـ۱۴۰۲ق/۱۹۷۹ـ ۱۹۸۲م.
- ابن اعثم کوفی، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دارالفکر، ط الثانیة، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- ابن قتیبه، أبومحمد عبدالله بن مسلم دینوری، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
- ابن کثیر، أبوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۶م.
- زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالعلم للملایین، ط الثامنة، ۱۹۸۹م.
- شیخ طوسی، رجال الطوسی، ناشر: جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۵ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم والملوک، بیروت، ۱۴۰۷ق.
- علامه مجلسی، بحارالأنوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال: تلخیص، محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸ش.
- محدث نوری، مستدرک الوسائل، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۸ق.
- نجاشی، احمدبن علی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر برجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷ق.
- نصر بن مزاحم، وقعة صفّین، چاپ عبدالسلام محمد هارون، قاهره ۱۳۸۲، چاپ افست قم ۱۴۰۴ق.
- نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الإسلام، ۲ جلد، دارالمعارف مصر، ۱۳۸۵ق.