حبیب‌الله شریف کاشانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۶۲ق |
| محل زندگی | نجف • کاشان • قم |
| تاریخ وفات | ۲۳ جمادی‌الثانی ۱۳۴۰ق |
| محل دفن | قبرستان دشت افروز |
| شهر وفات | کاشان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید حسین کاشانی • شیخ محمد اصفهانی • میرزا ابوالقاسم کلانتر • هادی مدرس تهرانی |
| شاگردان | سید محمد علوی بروجردی • شیخ ابوالقاسم قمی • آقا رضا مدنی کاشانی • میرزا حسین محلاتی |
| محل تحصیل | کاشان • تهران • کربلا |
| اجازه اجتهاد از | سید حسین کاشانی |
| تألیفات | منتقد المنافع • تذکرة الشهداء • تفسیر ست سور • ایضاح الریاض |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | مرجعیت دینی کاشان |
ملا حبیب‌الله شریف ساوجی کاشانی (۱۲۶۲-۱۳۴۰ق) فقیه، مفسر، عارف، شاعر و از عالمان شیعه اهل کاشان در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری. وی به دلیل ویژگی‌های علمی و اخلاقی شهرت داشت و پس از گذراندن درجات عالیه حوزوی، مرجعیت دینی مردم کاشان را بر عهده گرفت. کاشانی دارای تألیفات متعدد در علوم مختلف است و تا ۲۰۰ اثر را برای او شمرده‌اند. مقبره او در کاشان قرار دارد.
زندگی‌نامه
ملا حبیب‌الله در سال ۱۲۶۲ق در کاشان متولد شد. پدرش ملا علی‌مدد ساوجی از علمای ساوه و از شاگردان ملا احمد نراقی و سید ابراهیم قزوینی بود که مدتی در قزوین سکنی گزید و سپس به کاشان رفت.[۱] [۲] مادرش نیز دختر آقا سید حسین کاشانی(معروف به میرزا بابای حسینی نطنزی) بود.[۳]
فرزندان
ملا حبیب دارای پنج پسر و هفت دختر بود. اسامی پسران عبارت‌اند از:
- آقا حسین شریف (متوفای ۱۳۷۸ق-۱۳۳۷ش)
- آقا مهدی شریف معروف به آقازاده (متوفای ۱۳۷۵ق-۱۳۳۴ش). این دو در جوار پدر مدفون‌اند.
- میرزا احمد شریف آیت‌الله‌زاده (متوفای ۱۴۰۰ق-۱۳۵۸ش)
- آقا علی شریف معروف به آیت‌الله‌زاده (متوفای ۱۳۶۳ق-۱۳۲۲ش)
- آقا محمد شریف آیت‌الله‌زاده.[۴]
وفات
شریف کاشانی در ۲۳ جمادی‌الثانی۱۳۴۰ق برابر با ۲ اسفند ۱۳۰۰ش[۵] در کاشان درگذشت و در همان شهر در قبرستان دشت‌افروز دفن شد.[۶][۷] برای او مجالس عزا در کاشان و دیگر شهرها برپا شد.[۸] در کتاب روزشمار تاریخ معاصر ایران آمده است که پس از فوت ملاحبیب، از طرف دولت، مجلس ترحیمی در مسجد سلطانی در تهران (مسجد امام فعلی) برگزار گردید و بسیاری از رجال و شخصیت‌های قاجار در آن شرکت کردند.[۹]
تحصیلات
ملا حبیب در آغاز تحت تربیت آقا سید حسین کاشانی(درگذشت:۱۲۹۶ق) قرار گرفت و تا چهارده سالگی، صرف، نحو و مقدمات را فرا گرفت و پس از آن به تحصیل فقه و اصول پرداخت. در شانزده سالگی اجازه روایت گرفت و در حدود نوزده سالگی هم اجازه اجتهاد را از استاد خود سید حسین کاشانی دریافت کرد. وی سپس به تهران رفت و بخشی از فصول را نزد شیخ محمد اصفهانی خواهرزاده صاحب فصول و مقداری هم نزد شیخ محمد اندرمانی درس خواند. رسائل شیخ انصاری نزد میرزا ابوالقاسم کلانتر گذراند و مقداری از حکمت را نزد شیخ هادی مدرس تهرانی از شاگردان ملاهادی سبزواری آموخت. سپس به عراق رفت و در کربلا از محضر فاضل اردکانی بهره برد.[۱۰][۱۱]
شاگردان
برخی از شاگردان ملا حبیب کاشانی که از او استفاده علمی برده‌اند عبارتند از:
- سید محمد علوی بروجردی
- شیخ ابوالقاسم قمی
- میر سید خلیل‌الله حسینی فقیه
- میرزا احمد عاملی، فرزند ملا محمدعلی آرانی
- سید محمد حسینی رضوی
- شیخ محمد سلیمانی
- ملا عبدالرسول مدنی کاشانی
- شیخ محمد غروی کاشانی
- سید فخرالدین امامت (پدر سیدعزیزالله امامت)
- آقا رضا مدنی کاشانی
- سید علی یثربی کاشانی
- آقاتراب کاشانی (پدر محمد امامی کاشانی)
- میرزا حسین محلاتی.[۱۲]
ویژگی‌های علمی و اخلاقی
شریف کاشانی پس از بازگشت به کاشان، با وجود فراوانی صاحبان فتوا و قضاوت در آن منطقه، ریاست علمی و مرجعیت دینی شهر کاشان و نواحی آن را عهده‌دار شد. او را فردی زاهد، متقی و گریزان از شهرت و دنیا و صاحب کرامات و مقامات معنوی دانسته‌اند.[۱۳] خود ملا حبیب در مقدمه کتاب جمل النواهی فی شرح حدیث المناهی می‌نویسد که ترجمه این کتاب را با کمی سرمایه علمی و تنگدستی در زمانی می‌نویسم که حوادث روزگار مرا به درد جدایی و مصیبت مرگ دو فرزندم در دو شب پیاپی دچار نموده و مشکلات دیگر به من هجوم آورده است، ولی خدای دوست و دوست‌دارنده را در هر حال حمد و سپاس می‌گویم.[۱۴]
تألیفات
شریف کاشانی را از عالمان و فقیهان پرنویس قرن چهاردهم دانسته‌اند که به گفته پسرش نزدیک به ۲۰۰ اثر نوشتاری در علوم مختلف دارد.[۱۵] کار اصلی او در تألیف، پژوهش در فقه و علوم وابسته به آن بود اما به دلیل علاقه به امام حسین(ع) تاریخ مفصلی نیز در شرح‌حال شهیدان عاشورا نگاشت.[۱۶] او همچنین دارای قریحه شاعری بوده و با تخلص «سالک» شعر می‌سروده است.[۱۷][۱۸]
انتشار کتاب فقیه فرزانه
«ملا حبیب‌الله شریف کاشانی، فقیه فرزانه» عنوان اثری است که عبدالله موحدی نویسنده آن، شخصیت شریف کاشانی را در دوازده فصل به تصویر کشیده و جنبه‌های مختلف شخصیتی او را بازگفته است. این اثر در انتشارات بوستان کتاب در قم منتشر شده است.[۲۰]
پانویس
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ۱۳۴۰ش، ج۲، ص۴۸۷.
- ↑ سجادی، میراث حوزه اصفهان، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۷۰.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۳.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۹.
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۸۲۲.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ۱۳۴۰ش، ج۲، ص۴۸۷.
- ↑ سجادی، میراث حوزه اصفهان، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۷۰.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۴.
- ↑ فراهانی، روزشمار تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۶۹.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ۱۳۴۰ش، ج۲، ص۴۸۷.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۲.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۷-۱۹.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۵.
- ↑ دهقان، هزار و یک نکته اخلاقی از دانشمندان، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۷.
- ↑ کاشانی، احسن التراتیب، ۱۳۹۰ش، ص۱۲.
- ↑ ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۵.
- ↑ سجادی، میراث حوزه اصفهان، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۷۰.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۲.
- ↑ سایت دانشنامه پژوهه وابسته به پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام به نقل از کتاب رباعیات شریف کاشانی
- ↑ معرفی کتاب «ملا حبیب‌الله شریف کاشانی، فقیه فرزانه»، سایت آدینه‌بوک.
منابع
- کاشانی، حبیب‌الله، احسن التراتیب فی نظم درر المکاتیب، قم، انتشارات خویی، ۱۳۹۰ش.
- نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
- مشار، خان‌بابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ۱۳۴۱ش.
- سجادی، احمد، میراث حوزه اصفهان، اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، ۱۳۸۷ش.
- فراهانی، حسن، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ۱۳۸۵ش.
- فاطمی، سید حسن، منابع تحریف‌گستر در حادثه عاشورا، کتاب‌های اسلامی، تابستان ۱۳۸۳ - شماره ۱۷.
- ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۸ش.
- دهقان، اکبر، هزار و یک نکته اخلاقی از دانشمندان، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۹۲ش. (نرم‌افزار «نسیم رحمت»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی)
- معرفی کتاب «ملا حبیب‌الله شریف کاشانی، فقیه فرزانه»، سایت آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۱ آذر ۱۳۹۹ش.
پیوند به بیرون