ام‌فروه مادر امام صادق(ع)
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | فاطمه یا قریبه دختر قاسم بن محمد بن ابی‌بکر |
| کنیه | ام فروة • ام قاسم |
| خویشاوندان سرشناس | امام باقر (همسر) • امام صادق (فرزند) |
| اطلاعات حدیثی | |
| راوی از معصوم | امام صادق(ع) |
اُم فَرْوَه، همسر امام باقر(ع) و مادر امام صادق(ع). وی دختر قاسم بن محمد بن ابی‌بکر از فقهای مشهور حجاز و اسماء بنت عبدالرحمن بن ابی‌بکر[۱] بود که از هر دو سو به ابوبکر نسب می‌برد. این انتساب موجب شده عبارت «وَلَدَنی ابوبکر مَرَّتین؛ ابوبکر دو بار مرا به دنیا آورده» به امام صادق(ع) نسبت داده شود.[۲]
ام فروه از راویان حدیث بود و از امام سجاد(ع)[۳] و امام صادق(ع)[۴] روایت نقل کرده است. مامَقانی رجال‌شناس شیعه او را ثقه دانسته است.[۵] همچنین امام صادق روایتی از او نقل کرده که بر اساس آن امام باقر(ع) هر شبانه‌روز هزار بار برای آمرزش گناهان شیعیان دعا می‌کرده است، چرا که معتقد بوده اهل‌بیت با علم به ثواب صبر می‌کنند، اما شیعیان بدون این آگاهی شکیبایی می‌ورزند.[۶] مسعودی تاریخ‌نگار قرن چهارم قمری، او را از پرهیزکارترین زنان عصر خود دانسته است.[۷]
ام فروه در قبرستان بقیع مدفون است[۸] و مقام والایی در میان شیعیان دارد، چنانکه امام صادق(ع) را «ابن‌المکرمه» (پسر بانوی کریم) می‌خواندند.[۹]
نام مادر امام صادق(ع) فاطمه یا قریبه و کنیه‌اش ام‌فروة و ام‌قاسم بود.[۱۰] ام فروه کنیزی به نام سعیده داشت که به فضیلت و عبادت شهرت یافته بود.[۱۱]
پانویس
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۳۹۳.
- ↑ اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۱۶۰.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، مکتبة رضویة، ص۱۵۲.
- ↑ برقی، رجال، ۱۳۴۲ش، ص۶۲.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۷۳.
- ↑ کلینی، کافی، ۱۳۸۸ق، ج۱ص۷۲؛ مسعودی، إثبات الوصیة، مکتبة رضویة، ص۱۵۳.
- ↑ مسعودی، إثبات الوصیة، مکتبة رضویة، ص۱۵۲.
- ↑ کلینی، الکافی،۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۷۲.
- ↑ رجال الکشی، ۱۳۴۸ش، ص۲۱۲؛ قمی، أنوار البهیة، ۱۳۸۰ش، ص۲۲۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۷۲.
- ↑ قمی، أنوار البهیة، ۱۳۸۰ش، ص۲۳۰ پاورقی.
منابع
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، تبریز، مکتبة بنی هاشمی، ۱۳۸۱ق.
- برقی، احمد بن محمد، رجال برقی، نسخه خطی، شمار ۱۸/۶۹۵۵، کتابخانه مرکزی ۴۹ دانشگاه تهران، و انتشارات دانشگاه تهران، شماره۸۵۷، همراه رجال ابن داوود، ۱۳۴۲ش.
- قمی، شیخ عباس، ان‍وار ال‍ب‍ه‍ی‍ه فی ت‍واری‍خ ال‍ح‍ج‍ج الال‍ه‍ی‍ه، مترجم محمد محمدی اشتهاردی، قم، ناصر، چاپ سوم، ۱۳۸۰ش.
- کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی(اختیار معرفة الرجال)، مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، مصصح علی‌اکبر الغفاری، صححه و قابله الشیخ نجم الدین العاملی، طهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۸ق.
- مامقانی، عبدالله بن محمد، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، مطبعة مرتضویة، ۱۳۵۲ق.
- مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، نجف، مکتبه مرتضویه، بی‌تا.