فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز ←القاب |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{درباره ۲|'''فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه'''|آشنایی با حضرت فاطمه،|حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|}} | {{درباره ۲|'''فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه'''|آشنایی با حضرت فاطمه،|حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|}} | ||
[[پرونده:قطعه خوشنویسی تفاحة الفردوس.jpg|بندانگشتی|293x293px|قطعه خوشنویسی: تُفّاحَةُ الْفِرْدَوس (ترجمه: سیب بهشتی) یکی از القاب [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]]؛ به‌خط دیوانی، اثر عدنان.]] | [[پرونده:قطعه خوشنویسی تفاحة الفردوس.jpg|بندانگشتی|293x293px|قطعه خوشنویسی: تُفّاحَةُ الْفِرْدَوس (ترجمه: سیب بهشتی) یکی از القاب [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]]؛ به‌خط دیوانی، اثر عدنان.]] | ||
'''فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)''' مجموعه لقب‌ها و | '''فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)''' مجموعه لقب‌ها و کنیههایی است که در [[روایات]] و [[زیارتنامه|زیارت‌نامه‌ها]]، برای اشاره به [[حضرت فاطمه(س)]] استفاده شده است. [[زهراء]]، [[بتول]]، [[سیدة نساء العالمین]] و [[کوثر]] از القاب و [[ام ابیها|اُمُّ اَبیها]] کنیه مشهور او است. | ||
== نام‌ها== | == نام‌ها== | ||
فاطمه (از ریشه فطم) به معنای جدا کردن و بریدن چیزی از چیز دیگر است و در روایات چند وجه برای نامیدن [[حضرت فاطمه(س)]] به این اسم گفته شده است. {{یادداشت|از جمله در حدیثی از پیامبر(ص) آمده است: «خدا او را فاطمه نامیده زیرا او و دوستدارانش (و در روایت دیگر: شیعیانش) | فاطمه (از ریشه فطم) به معنای جدا کردن و بریدن چیزی از چیز دیگر است و در روایات چند وجه برای نامیدن [[حضرت فاطمه(س)]] به این اسم گفته شده است. {{یادداشت|از جمله در حدیثی از پیامبر(ص) آمده است: «خدا او را فاطمه نامیده زیرا او و دوستدارانش (و در روایت دیگر: شیعیانش) را از آتش بریده و بازداشته است.» از امام صادق(ع) نیز نقل شده است: «او فاطمه نامیده شد زیرا از شر و بدی بازداشته شده است.»ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۳۳۰؛ اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۳۹.}} از [[امام صادق(ع)]] روایت شده است: | ||
«فاطمه(س) در نزد [[خداوند]] ۹ اسم دارد: فاطمه، صدّیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدَّثه و زهراء»<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۳، ص۱۰.</ref> | «فاطمه(س) در نزد [[خداوند]] ۹ اسم دارد: فاطمه، صدّیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدَّثه و زهراء»<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۳، ص۱۰.</ref> | ||
به نظر می‌رسد مراد از نام در این روایت، اعم از نام و لقب باشد. | به نظر می‌رسد مراد از نام در این روایت، اعم از نام و لقب باشد. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
|} | |} | ||
در برخی منابع متاخر القاب دیگری نیز برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] ذکر شده است از جمله: | در برخی منابع متاخر القاب دیگری نیز برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] ذکر شده است از جمله: | ||
::<big>سیدة، مصلّیة، قائمة، شاهدة، صائمة، ولیة، زاکیة، سلیمة، حلیمة، حبیبة، جمیلة، حفیفة، صالحة، مصلحة، صبیحة، محمدة، نصیبة، مجیبة، شریفة، مکرمة، عالمة، فاتحة، مُنعِمة، داعیة، معلمة، شافعة، مشفقة، جاهدة، ناصحة، مجتهدة، راقیة، ناصیة، حاضرة، وافیة.</big><ref>انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱۸، ص۳۴۶ به نقل از محمد الامین، الفاطمیة فی ذکر أسماء فاطمة علیهاالسّلام.</ref> [[کوثر]] نیز یکی دیگر از القاب حضرت زهرا است که از [[سوره کوثر]] گرفته شده است.<ref>انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۲۲، ص۲۵.</ref> [[احمد رحمانی همدانی]] در کتاب[[فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی (کتاب)| فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی]] از کتاب «زینب الکبری» نقدی، «خصائص الزینبیة» جزائری، دیوان «الأنوار القدسیة» [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و «عقیلة الوحی» [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]]، ۴۹ لقب برای حضرت فاطمه(س) نقل کرده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی(ص)، | ::<big>سیدة، مصلّیة، قائمة، شاهدة، صائمة، ولیة، زاکیة، سلیمة، حلیمة، حبیبة، جمیلة، حفیفة، صالحة، مصلحة، صبیحة، محمدة، نصیبة، مجیبة، شریفة، مکرمة، عالمة، فاتحة، مُنعِمة، داعیة، معلمة، شافعة، مشفقة، جاهدة، ناصحة، مجتهدة، راقیة، ناصیة، حاضرة، وافیة.</big><ref>انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱۸، ص۳۴۶ به نقل از محمد الامین، الفاطمیة فی ذکر أسماء فاطمة علیهاالسّلام.</ref> [[کوثر]] نیز یکی دیگر از القاب حضرت زهرا است که از [[سوره کوثر]] گرفته شده است.<ref>انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۲۲، ص۲۵.</ref> [[احمد رحمانی همدانی]] در کتاب[[فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی (کتاب)| فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی]] از کتاب «زینب الکبری» نقدی، «خصائص الزینبیة» جزائری، دیوان «الأنوار القدسیة» [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و «عقیلة الوحی» [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]]، ۴۹ لقب برای حضرت فاطمه(س) نقل کرده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی(ص)، ۱۳۷۸ش، ۶۳۶-۶۳۷.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | *ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق. | ||
*اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم، رضی، ۱۴۲۱ق. | *اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم، رضی، ۱۴۲۱ق. | ||
*انصاری زنجانی، اسماعیل، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء سلام الله علیها، قم، دلیل ما، ۱۴۲۸ق. | *انصاری زنجانی، اسماعیل، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء سلام الله علیها، قم، دلیل ما، ۱۴۲۸ق. | ||
*رحمانی همدانی، احمد، فاطمة الزهراء سلام الله علیها بهجة قلب المصطفی صلی الله علیه و آله، تهران، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، ۱۳۷۸ش. | |||
*سید بن طاووس، علی بن موسی، [قبال الاعمال، تحقیق حسین الاعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق. | *سید بن طاووس، علی بن موسی، [قبال الاعمال، تحقیق حسین الاعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش. | *مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{کنیه‌ها و لقب‌ها}} | {{کنیه‌ها و لقب‌ها}} | ||
{{حضرت فاطمه(س)}} | {{حضرت فاطمه(س)}} | ||
[[ar:ألقاب | [[ar:ألقاب السیدة الزهراء (س)]] | ||
[[en:Titles of Lady Fatima (s)]] | [[en:Titles of Lady Fatima (s)]] | ||
[[fr:Titres de Fâtima az-Zahrâ' (s)]] | [[fr:Titres de Fâtima az-Zahrâ' (s)]] | ||
[[ur:القاب حضرت | [[ur:القاب حضرت فاطمه(س)]] | ||
[[id:Gelar-gelar Sayidah Fatimah sa]] | [[id:Gelar-gelar Sayidah Fatimah sa]] | ||
نسخهٔ ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۰۹
این مقاله دربارهٔ فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه است. برای آشنایی با حضرت فاطمه، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را ببینید.
فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س) مجموعه لقب‌ها و کنیههایی است که در روایات و زیارت‌نامه‌ها، برای اشاره به حضرت فاطمه(س) استفاده شده است. زهراء، بتول، سیدة نساء العالمین و کوثر از القاب و اُمُّ اَبیها کنیه مشهور او است.
نام‌ها
فاطمه (از ریشه فطم) به معنای جدا کردن و بریدن چیزی از چیز دیگر است و در روایات چند وجه برای نامیدن حضرت فاطمه(س) به این اسم گفته شده است.
از امام صادق(ع) روایت شده است:
«فاطمه(س) در نزد خداوند ۹ اسم دارد: فاطمه، صدّیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدَّثه و زهراء»[۱] به نظر می‌رسد مراد از نام در این روایت، اعم از نام و لقب باشد.
کنیه‌ها
مناقب ابن شهرآشوب چند کنیه برای حضرت فاطمه(س) ذکر کرده است:[۲]
| ام الحسن | ام الحسین | ام المحسن | ام الائمه | ام ابیها |
القاب
در منابع حدیثی و زیارات، القاب متعددی برای حضرت فاطمه(س) شمرده شده است:[۳]
| شماره | لقب | معنا |
|---|---|---|
| ۱ | زَهراء | درخشان و نورانی |
| ۲ | عَذراء | پاکدامن |
| ۳ | معصومَه | مصون از گناه |
| ۴ | حَوراء إنسیّه | حوریه‌ای به صورت انسان |
| ۵ | حُرَّه | آزاد |
| ۶ | مُبارَکه | پربرکت |
| ۷ | بَتُول | جدا و ممتاز از دیگران، بریده از مردم و متوجه به سوی خدا، زنی که عادت ماهیانه نبیند[یادداشت ۱] |
| ۸ | طاهِرَه | پاک |
| ۹ | حَصَان | پاکدامن ، زن پارسا و با عفت |
| ۱۰ | زََکیَّه | پاکیزه (از زشتی‌های اخلاقی) |
| ۱۱ | مَریم کُبری | مریم بزرگ |
| ۱۲ | راضیَه | خشنود (به تقدیر الهی) |
| ۱۳ | صِدّیقَه | بسیار راستگو |
| ۱۴ | مَرضیَّه | کسی که خدا از او راضی و خشنود است |
| ۱۵ | نوریَّه | نورانی |
| ۱۶ | رَضیَّه | مورد رضایت و خشنودی |
| ۱۷ | سَماویَّه | بانوی آسمانی |
| ۱۸ | سَیدة نِساء العالَمین | سرور زنان جهان |
| ۱۹ | حانیَه | بسیار مهربان |
| ۲۰ | مَنصورَه | یاری شده |
| ۲۱ | مُحَدَّثَه | کسی که فرشتگان با او سخن گویند |
| ۲۲ | زاهِدَه | پارسا |
| ۲۳ | طَیّبَه | نیک، زلال، پاک |
| ۲۴ | اُمّ اَبیها | مادر پدرش[یادداشت ۲] |
| ۲۵ | تَقیَّه | پرهیزکار |
| ۲۶ | بَرَّه | نیکوکار |
| ۲۷ | مُطَهَّرَه | پاک |
| ۲۸ | شَهیدَه | بانوی شهید |
| ۲۹ | صادِقَه | راستگو |
| ۳۰ | رَشیدَه | فهمیده و خردمند |
| ۳۱ | فاضِلَه | با فضیلت |
| ۳۲ | نَقیَّه | خالص و ناب |
| ۳۳ | عَلیمَه | دانا |
| ۳۴ | مَهدیَّه | هدایت‌یافته |
| ۳۵ | صَفیَّه | صاف و خالص |
| ۳۶ | عابدَه | عبادت‌کننده |
| ۳۷ | مُتَهَجِّدَه | شب‌زنده‌دار |
| ۳۸ | قانِتَه | پیوسته در حال اطاعت از خدا |
در برخی منابع متاخر القاب دیگری نیز برای حضرت فاطمه(س) ذکر شده است از جمله:
- سیدة، مصلّیة، قائمة، شاهدة، صائمة، ولیة، زاکیة، سلیمة، حلیمة، حبیبة، جمیلة، حفیفة، صالحة، مصلحة، صبیحة، محمدة، نصیبة، مجیبة، شریفة، مکرمة، عالمة، فاتحة، مُنعِمة، داعیة، معلمة، شافعة، مشفقة، جاهدة، ناصحة، مجتهدة، راقیة، ناصیة، حاضرة، وافیة.[۴] کوثر نیز یکی دیگر از القاب حضرت زهرا است که از سوره کوثر گرفته شده است.[۵] احمد رحمانی همدانی در کتاب فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی از کتاب «زینب الکبری» نقدی، «خصائص الزینبیة» جزائری، دیوان «الأنوار القدسیة» محمدحسین غروی اصفهانی و «عقیلة الوحی» سید عبدالحسین شرف‌الدین، ۴۹ لقب برای حضرت فاطمه(س) نقل کرده است.[۶]
جستارهای وابسته
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
خطای یادکرد: برچسب
منابع
- ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم، رضی، ۱۴۲۱ق.
- انصاری زنجانی، اسماعیل، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء سلام الله علیها، قم، دلیل ما، ۱۴۲۸ق.
- رحمانی همدانی، احمد، فاطمة الزهراء سلام الله علیها بهجة قلب المصطفی صلی الله علیه و آله، تهران، مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، ۱۳۷۸ش.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، [قبال الاعمال، تحقیق حسین الاعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۳، ص۱۰.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۳۵۷.
- ↑ ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۳۵۷؛ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، فی زیارة السیدة الزهراء، ۱۴۱۷ق، ص۱۱۲.
- ↑ انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱۸، ص۳۴۶ به نقل از محمد الامین، الفاطمیة فی ذکر أسماء فاطمة علیهاالسّلام.
- ↑ انصاری زنجانی، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۲۲، ص۲۵.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی(ص)، ۱۳۷۸ش، ۶۳۶-۶۳۷.
خطای یادکرد: برچسب
<ref> برای گروهی به نام «یادداشت» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="یادداشت"/> یافت نشد.