حمیده همسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز ←جایگاه: تمیزکاری |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز تمیزکاری |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== نسب و زندگی‌نامه== | == نسب و زندگی‌نامه== | ||
حمیده مادر امام کاظم(ع) است که حَمِیدَة | حمیده مادر امام کاظم(ع) است که در منابع به حَمِیدَة و حُمَیدَة ثبت شده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> پدرش صاعد بربر و یا صالح نام داشته<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> و درباره نژاد وی نیز اختلاف است: [[بربر]]، [[روم]]، آندلس و [[عجم]] از جمله نژادهایی است که حمیده را به آن منتسب کرده‌اند.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> از این‌رو از او به حمیده بربریه و حمیده اندلسیه نیز یاد شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> | ||
امام صادق(ع) او را به «مُصَفّاه» ملقب کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>از القاب وی دانسته شده است. | امام صادق(ع) او را به «مُصَفّاه» ملقب کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>از القاب وی دانسته شده است. | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> و بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، از حمیده چهار فرزند متولد شد: [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]]، [[محمد بن جعفر الصادق|محمد]] و فاطمه.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref> | بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> و بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، از حمیده چهار فرزند متولد شد: [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]]، [[محمد بن جعفر الصادق|محمد]] و فاطمه.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref> | ||
طبق بعضی از اقوال قبر حمیده در (مشربه ام ابراهیم) واقع در منطقه العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در مجاورت قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref>الحسینی الجلالی، فدک و العوالی، ص۵۵.</ref> | طبق بعضی از اقوال قبر حمیده در (مشربه ام ابراهیم) واقع در منطقه العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در مجاورت قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref> الحسینی الجلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.</ref> | ||
== جایگاه== | == جایگاه== | ||
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خطاب می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که ملائکه، | [[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خطاب می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که ملائکه، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> | ||
همچنین نقل شده که حمیده، [[فقیه]] بود و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داد.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref>و هر وقت که می‌خواست حقوق اهل [[مدینه]] را تقسیم کند، آن را به [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] و حمیده واگذار می‌کرد.<ref> | همچنین نقل شده که حمیده، [[فقیه]] بود و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داد.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref>و هر وقت که می‌خواست حقوق اهل [[مدینه]] را تقسیم کند، آن را به [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] و حمیده واگذار می‌کرد.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref> | ||
از حمیده دو [[روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲؛ طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۶۴.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی پس از او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> | از حمیده دو [[روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲؛ طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۶۴.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی پس از او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> | ||
== هدیه نجمه‌خاتون به امام کاظم == | == هدیه نجمه‌خاتون به امام کاظم == | ||
بنا بر نقلی دیگر، حمیده پس از آن‌که [[نجمه خاتون|نجمه]] را خریداری کرد، بر اساس یک [[رؤیای صادقه]] مأموریت یافت | بنا بر نقلی دیگر، حمیده پس از آن‌که [[نجمه خاتون|نجمه]] را خریداری کرد، بر اساس یک [[رؤیای صادقه]] که مأموریت یافت او را به امام کاظم(ع) هدیه کند<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۰۳، ۸۰۴. </ref> او را به امام کاظم بخشید.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
*اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، قم، الشریف الرضی، ۱۴۲۱ق. | *اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، قم، الشریف الرضی، ۱۴۲۱ق. | ||
*اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا. | *اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا. | ||
*حسون، محمد و ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، بی‌جا، اسوه، ۱۴۱۱ق. | *حسون، محمد و ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، بی‌جا، اسوه، ۱۴۱۱ق. | ||
*صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق. | *صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق. | ||
*صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق. | *صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تحقیق: حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق. | ||
* | *طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۸ق. | ||
*طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۲۲ق. | *طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۲۲ق. | ||
*حرعاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ۱۴۰۱ق. | *حرعاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ۱۴۰۱ق. | ||
*قرشی، باقر شریف، حیاه الامام موسی بن جعفر، بی‌جا، دارالبلاغه، ۱۴۱۳ق. | *قرشی، باقر شریف، حیاه الامام موسی بن جعفر، بی‌جا، دارالبلاغه، ۱۴۱۳ق. | ||
*کلینی، محمد، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش. | |||
*کلینی، محمد، الکافی، تحقیق | |||
*مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق. | ||
*مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، قم، انصاریان، ۱۴۱۷ق. | *مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، قم، انصاریان، ۱۴۱۷ق. | ||
*فضل بن | *طبرسی، فضل بن حسن،اعلام الوری باعلام الهدی، قم، آل البیت، ۱۴۱۷ق. | ||
*حسینی جلالی، محمدباقر، فدک و العوالی او الحوائط السبعه، مشهد، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س). | *حسینی جلالی، محمدباقر، فدک و العوالی او الحوائط السبعه، مشهد، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س). | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۱۸
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۶ دی ۱۳۹۷ توسط کاربر:Shamsoddin برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
حمیده مشهور به حمیدة المُصَفّا، حمیده بربریه و حمیده اُنْدُلُسیه همسر امام صادق(ع) و مادر امام کاظم(ع) از امامان شیعه است. او را فقیه دانسته‌اند که امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از احکام شرعی به او ارجاع می‌داد.
نسب و زندگی‌نامه
حمیده مادر امام کاظم(ع) است که در منابع به حَمِیدَة و حُمَیدَة ثبت شده است.[۱] پدرش صاعد بربر و یا صالح نام داشته[۲] و درباره نژاد وی نیز اختلاف است: بربر، روم، آندلس و عجم از جمله نژادهایی است که حمیده را به آن منتسب کرده‌اند.[۳] از این‌رو از او به حمیده بربریه و حمیده اندلسیه نیز یاد شده است.[۴]
امام صادق(ع) او را به «مُصَفّاه» ملقب کرده است.[۵] همچنین لؤلؤة،[۶] مهذّبة،[۷] سیدة الإماء (سرور کنیزان)[۸] و امّ حمیده[۹]از القاب وی دانسته شده است.
بنا بر روایتی، امام باقر(ع)، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.[۱۰] و بنا بر نقل علامه مجلسی، از حمیده چهار فرزند متولد شد: موسی بن جعفر(ع)، اسحاق، محمد و فاطمه.[۱۱]
طبق بعضی از اقوال قبر حمیده در (مشربه ام ابراهیم) واقع در منطقه العوالی در شرق قبرستان بقیع و در مجاورت قبر نجمه مادر امام رضا قرار دارد.[۱۲]
جایگاه
امام باقر(ع) حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در آخرت خطاب می‌کند.[۱۳] امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که ملائکه، همواره از وی مراقبت می‌کردند.[۱۴]
همچنین نقل شده که حمیده، فقیه بود و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از مسائل شرعیه به او ارجاع می‌داد.[۱۵]و هر وقت که می‌خواست حقوق اهل مدینه را تقسیم کند، آن را به امّ فَروة و حمیده واگذار می‌کرد.[۱۶]
از حمیده دو روایت درباره حج کودکان[۱۷] و دیگری درباره شهادت امام جعفر صادق(ع)[۱۸] در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی پس از او دانسته است.[۱۹]
هدیه نجمه‌خاتون به امام کاظم
بنا بر نقلی دیگر، حمیده پس از آن‌که نجمه را خریداری کرد، بر اساس یک رؤیای صادقه که مأموریت یافت او را به امام کاظم(ع) هدیه کند[۲۰] او را به امام کاظم بخشید.[۲۱]
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
منابع
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، قم، الشریف الرضی، ۱۴۲۱ق.
- اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا.
- حسون، محمد و ام علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، بی‌جا، اسوه، ۱۴۱۱ق.
- صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق.
- صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تحقیق: حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق.
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۸ق.
- طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۲۲ق.
- حرعاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ۱۴۰۱ق.
- قرشی، باقر شریف، حیاه الامام موسی بن جعفر، بی‌جا، دارالبلاغه، ۱۴۱۳ق.
- کلینی، محمد، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، قم، انصاریان، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن،اعلام الوری باعلام الهدی، قم، آل البیت، ۱۴۱۷ق.
- حسینی جلالی، محمدباقر، فدک و العوالی او الحوائط السبعه، مشهد، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س).
پیوند به بیرون
| نسب |  | |
|---|---|---|
| فرزندان | امام رضا(ع) • حضرت معصومه • شاهچراغ • حمزه • سید محمد عابد • اسحاق • عبدالله عوکلانی • حکیمه • ابراهیم • قاسم • حسین • زیدالنار • اسماعیل • هارون • فهرست فرزندان امام کاظم(ع) • حمزة بن موسی الکاظم(ع) | |
| القاب | ||
| کنیه‌ها | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| کتاب‌شناسی | ||
| مرتبط | مناظرات امام کاظم(ع) • دعای جوشن صغیر • دعای یا علی یا عظیم • سندی بن شاهک • صریا • کاظمین • حرم کاظمین • سادات موسوی • سید ابراهیم مجاب • واقفیه • نجمه‌خاتون • قیام فخ • بریهه • یحیی برمکی • فضل بن ربیع • علی بن اسماعیل بن جعفر • عیسی بن جعفر • فطحیه • اسماعیلیه • ناووسیه • بشر حافی • کظم غیظ • کنیه‌ها و لقب‌ها • مدفونان در حرم کاظمین | |
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.
- ↑ قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.
- ↑ قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.
- ↑ طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸.
- ↑ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.
- ↑ الحسینی الجلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.
- ↑ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲؛ طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۶۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.
- ↑ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۰۳، ۸۰۴.
- ↑ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴.