شیخ محمدتقی شوشتری، (۱۳۲۰-۱۴۱۵ق) معروف به علامه شوشتری و علامه تُستَری از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم هجری شمسی است. شوشتری در حوزه‌های علمیه ایران، نجف و کربلا تحصیل کرد. وی در مخالفت با کشف حجاب به عتبات مهاجرت کرد و پس از سپری شدن حکومت رضاشاه به شوشتر بازگشت و به تدریس و تحقیق مشغول شد. او کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | علامه شوشتری • محقق شوشتری • علامه تُستَری |
| تاریخ تولد | ۱۳۲۰ق |
| محل زندگی | نجف • شوشتر |
| تاریخ وفات | ۱۴۱۵ق |
| محل دفن | شوشتر |
| شهر وفات | شوشتر |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید حسین نوری • سید محمد علی امام • سید علی اصغر حكیم • محمدتقی شیخ الاسلام • محمد کاظم شوشتری • سید مهدی آل طیب |
| محل تحصیل | نجف • کربلا |
| تألیفات | قاموس الرجال • قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب • بهج الصباغه • الاخبار الدخیله • رسالة فی تواریخ النبی و الآل • |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | وقف کتابخانه خود به آستان قدس رضوى |
قاموس الرجال، قضاء امیرالمومنین، بهج‌الصباغه، الاخبار الدخیله و رسالة فی تواریخ النبی و الآل از او بر جای مانده است.
زندگینامه
محمدتقی شوشتری فرزند شیخ محمدکاظم شوشتری [۱]حدود ۱۳۲۰ق در نجف متولد شد[۲]. آقا بزرگ تهرانی، در کتاب نقباء البشر سال تولد شوشتری را ۱۳۲۱ق ذکر می‌کند.[۳]. او در سال ۱۳۱۴ش، برای مخالفت با کشف حجاب، به عتبات مهاجرت کرد و در حوزه‌های علمیه نجف و کربلا ادامه تحصیل داد.[۴]
وی در شرح زندگی خود می‌گوید:
- «محل تولد بنده نجف است، والدین مادرم اهل کرمان بودند در نجف ساکن و مجاور شده بودند و مادر بنده در نجف متولد شد. پدرم نزد آقا سید محمد کاظم یزدی و آخوند خراسانی، مشغول تحصیل بود و سپس به شوشتر آمدند. مدت کمی از زندگی ما در شوشتر نگذشته بود که والده بنده فوت شد و بعد از مرگ والده نزد چندتن از آقایان مثل آقا سید حسین نوری و آقا سید مهدی آل طیب و… مشغول درس خواندن شدم. زمانی که دوران بی‌حجابی در ایران آغاز شد روزی که داشتند زن‌ها را با طبل و علم کشف حجاب می‌کردند بنده به عراق رفتم و حدود شش سال در آنجا ماندم، درعتبات که بودم قاموس الرجال در دو جلد نوشتم، بعد چهار جلد شد، بعد مرتباً بر مطالبش اضافه کردم»[۵]
وی در ادامه شرح‌حال خود می‌گوید:
- «در عتبات که بودیم کفران نعمت زیاد می‌شد، در مساجد و جاهای دیگر نان و چیزهای دیگر می‌ریختند، من هم گاهی از آن نان به منزل می‌بردم و دیگر نان نمی‌خریدیم و با پول نان کتاب می‌خریدم.»[۶]
شوشتری در ۱۳۲۰ش پس از سپری شدن دوران حکومت رضا شاه، به شوشتر بازگشت و ضمن تدریس علوم اسلامی به تحقیقات خود ادامه داد.[۷]
درگذشت
شوشتری در ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۴ش برابر با ۱۹ ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق درگذشت[۸] و دو روز بعد در ۳۱ اردیبهشت در شوشتر و در کنار بقعه سید محمد گلابی به‌خاک سپرده شد.[۹]
استادان
علامه شوشتری در دوره تحصیلات خود از استادان متعددی بهره برد.
- سید حسین نوری
- سید محمد علی امام
- سید علی‌اصغر حکیم
- محمدتقی شیخ الاسلام
- محمدکاظم شوشتری، پدرش
- سید مهدی آل طیب[۱۰][۱۱]
کتابخانه
منزل شخصی او وقف کتابخانه آستان قدس رضوی است، شیخ شوشتری در این وقف اشاره می‌کند که کتاب‌ها از منزل شخصی من نباید خارج شوند، به همین دلیل، آستان قدس رضوی بخشی از منزل شخصی شیخ شوشتری را به کتابخانه آستان قدس رضوی تبدیل کرده است. [۱۲] آثار او در این کتابخانه و لوازم شخصیش در اتاق شخصیش به همان صورت نگهداری می‌شود. همه ساله هفتم محرم، هیأت‌های عزاداری ضمن عزاداری برای امام حسین(ع) به سمت مرقد او روانه می‌شوند.[۱۳]
مستندی از ایشان در ایران ساخته شده،[۱۴] که قرار است از شبکه‌های ملی و استانی پخش شود.[۱۵]
آثار
محقق شوشتری مکتوباتی در موضوعات متعدد به یادگار گذاشته و طی ۹۶ سال عمر آثار متعددی نگاشت.[۱۶] مشهورترین اثر او کتاب قاموس الرجال است. او این کتاب را در نقد تنقیح المقال نوشته و در آن، اشتباهات و ایرادات کتاب علامه مامقانی را برطرف نموده است.[۱۷] نسخه الترونیکی ۱۴ کتاب در ۶۰ جلد از آثار محمدتقی شوشتری، به زبان عربی و فارسی، در قالب آثار محقق شیخ محمد تقی شوشتری توسط مرکز کامپیوتری علوم اسلامی نور فراهم گردیده است.[۱۸]
مطالعه بیشتر
- ستاره درخشان شوشتر؛ در حالات علامه محقق حاج شیخ محمدتقی شوشتری نوشته علی‌اکبر محدث شوشتری، قم، انتشارات قیام.
- آفتاب شوشتر، گردآوری و تدوین: محمود ارومیه چی‌ها، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، چاپ اول، اسفند۱۳۷۳ش (به مناسبت برگزاری کنگره بزرگداشت علامه محقق آیت الله حاج شیخ محمد تقی شوشتری).
- محقق شوشتری (قاموس پژوهش)، تالیف محمد صحتی سردرودی، پژوهشکده باقرالعلوم(ع)، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول،۱۳۷۷ش.
پانویس
- ↑ جزایری، خاندان شوشتری، ۱۳۶۴ش.
- ↑ آیت‌الله علامه شیخ محمد تقی (شوشتری) رجالی عظیم معاصر، ۱۳۶۴ش.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ج۱، ص۲۶۵.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵-۶؛ شوشتری، بهج الصباغه، ص۱۳.
- ↑ آیت‌الله علامه حاج شیخ محمد تقی شیخ (شوشتری) رجالی عظیم معاصر، ۱۳۶۴ش.
- ↑ آیت الله علامه حاج شیخ محمد تقی شیخ (شوشتری) رجالی عظیم معاصر، ۱۳۶۴ش.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵-۶؛ شوشتری، بهج الصباغه، ص۱۳.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۸.
- ↑ شوشتری، قضاء امیر المومنین، مقدمه مصحح.
- ↑ محمدتقی شوشتری،سایت الشیعة.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵؛ شوشتری، بهج الصباغه، ص۱۳.
- ↑ شرط جالب شیخ شوشتری برای وقف کتاب‌های خطی کتابخانه‌اش، خبرگزاری فارس.
- ↑ برگزاری مراسم روز هفتم محرم و بزرگداشت علامه شیخ شوشتری، سایت سازمان تبلیغات اسلامی.
- ↑ فیلمبرداری ۱۰۰۰ دقیقه از مستند علامه شیخ شوشتری، خبرگزاری فارس.
- ↑ پایان تدوین نخستین مستند علامه شیخ شوشتری، خبرگزاری فارس.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵-۶؛ شوشتری، بهج الصباغه، ص۱۳.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۸-۱۲.
- ↑ مجموعه آثار محقق شیخ محمدتقی شوشتری، مرکز کامپیوتری علوم اسلامی.
منابع
- آقابزرگ، طبقات اعلام‌الشیعه، نقباء البشر فی القرن الرابع العشر، مشهد، دارالمرتضی، ۱۴۰۴ق.
- شوشتری، محمد تقی، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، محقق: احمد پاکتجی، تهران، ۱۳۶۸ش/۱۴۰۹م.
- شوشتری، محمد تقی، قاموس الرجال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۰ق.
- شوشتری، محمد تقی، قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، تصحیح: قیس آل قیس، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۷۹ش.
- جزایری، سیدمحمد، خاندان شوشتری، کیهان فرهنگی، فروردین ۱۳۶۴ش، شماره ۱۳.
- آیت‌الله علامه شیخ محمد تقی (شوشتری) رجالی عظیم معاصر، کیهان فرهنگی، فروردین ۱۳۶۴ش، شماره ۱۳.
- محمدتقی شوشتری،سایت الشیعة.
- شرط جالب شیخ شوشتری برای وقف کتاب‌های خطی کتابخانه‌اش، خبرگزاری فارس.
- برگزاری مراسم روز هفتم محرم و بزرگداشت علامه شیخ شوشتری، سایت سازمان تبلیغات اسلامی.
- فیلمبرداری ۱۰۰۰ دقیقه از مستند علامه شیخ شوشتری، خبرگزاری فارس.
- پایان تدوین نخستین مستند علامه شیخ شوشتری، خبرگزاری فارس.
پیوند به بیرون
- زندگینامه محمدتقی شوشتری، تبیان
- شخصیت و زندگی محقق شوشتری، حوزه نیوز
- محمد تقی شوشتری، پایگاه شهید آوینی
- گزارش تصویری از علامه شوشتری
- پورتال علوم انسانی