سید عبدالحسین دستغیب شیرازی (۱۲۹۲-۱۳۶۰ش) مجتهد شیعه، شهید محراب، امام جمعه شیراز. شهرت او بیشتر به سبب درس اخلاق و کتاب‌های فراوان اخلاقی او است. گناهان کبیره، قلب سلیم، داستان‌های شگفت از جمله آثار سید عبدالحسین دستغیب است. او در مبارزات انقلاب اسلامی نقش فعالی داشت و پس از انقلاب به امامت جمعه شیراز منصوب شد. در آذر ۱۳۶۰ش، پس از اقامه نماز جمعه در یک حمله تروریستی انتحاری توسط یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق مشهور به منافقین به شهادت رسید و سومین شهید محراب نام گرفت.
| سومین شهید محراب و امام جمعه شیراز | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید عبدالحسین دستغیب شیرازی |
| نسب | سادات حسینی |
| تاریخ تولد | ۱۰ محرم ۱۳۳۲ق (۱۸ آذر ۱۲۹۲ش) |
| زادگاه | شیراز |
| محل دفن | حرم شاه‌چراغ |
| تاریخ شهادت | ۲۰ آذر ۱۳۶۰ش توسط حزب مجاهدین خلق |
| محل شهادت | شیراز |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمد کاظم شیرازی • سید ابوالحسن اصفهانی |
| محل تحصیل | شیراز • نجف |
| تألیفات | آدابی از قرآن (تفسیر سوره حجرات) • بهشت جاودان (تفسیر سوره الرحمن) • داستان‌های شگفت • گناهان کبیره (شرح گناهان کبیره از آیات و روایات) و قلب سلیم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه علیه حکومت پهلوی • امامت جمعه شیراز • نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی |
ولادت و نسب
سید عبدالحسین دستغیب در ۱۰ محرم ۱۳۳۲ق(۱۸ آذر ۱۲۹۲ش)[۱] در خانواده‌ای روحانی در شیراز به دنیا آمد. خاندان دستغیب از سادات حسینی هستند که آن‌ها را سادات حسنی حسینی نیز گفته‌اند. پدرش محمدتقی و پدربزرگش سید هدایت الله از عالمان و مجتهدان استان فارس بودند.[۲]
تحصیلات
دستغیب تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آموخت. او پس از درگذشت پدرش سرپرستی مادر، سه خواهر و دو برادر کوچک‌تر را بر عهده گرفت و در مدرسه خان شیراز نزد کسانی چون ملا احمد دارابی و علی‌اکبر ارسنجانی به تحصیل ادامه داد.[۳]
دستغیب در بیست‌سالگی اقامه نماز جماعت مسجد باقرخان، در محله بازار مرغ شیراز را بر عهده گرفت. در دوره حکومت رضا شاه (۱۳۰۴-۱۳۲۰ش) برای حفظ لباس روحانیت به ناچار در امتحان طلاب علوم دینیه –که اداره معارف برگزار کرده بود- شرکت نمود و با قبولی در امتحان، لباسش را حفظ کرد. چندی بعد به بهانه سخنان تحریک‌آمیز و مخالفت‌هایش به زندان افتاد و میان ترک وطن یا کنار نهادن لباس روحانیت مخیر شد. در نتیجه، در سال ۱۳۱۴ش به نجف رفت و در آن شهر نزد استادانی چون محمدکاظم شیرازی و سید ابوالحسن اصفهانی به ادامه تحصیل در مراتب عالی پرداخت[۴] و پس از سقوط حکومت رضاشاه به توصیه استادش محمدکاظم شیرازی، به شیراز بازگشت.[۵]
فعالیت‌های اجتماعی
دستغیب پس از این در کنار برگزاری مجالس وعظ و سخنرانی، تدریس و تألیف، به امور عام‌المنفعه‌ای چون تأسیس و بازسازی مساجد و مدارس از جمله مسجد جامع عتیق شیراز و مدرسه علمیه حکیم پرداخت.[۶]
مبارزات پیش از انقلاب
دستغیب که خطیب مسجد جامع عتیق بود، طی چند دهه فعالیتش در پیش از انقلاب اسلامی، از اوضاع اجتماعی ایران و رواج مظاهر غیردینی در کشور انتقاد می‌کرد. او پس از آغاز برنامه انقلاب سفید در اوایل دهه ۱۳۴۰ش، به پیروی از علما و مراجع تقلید به قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی اعتراض کرد. اعتراض به حکومت پهلوی در به رسمیت شناختن اسرائیل نیز یکی دیگر از مخالفت‌های او بود.[۷]
مواضع انقلابی دستغیب موجب گردید که چند بار دستگیر و زندانی شود.[۸] ساواک در ۱۳۵۲ش دستغیب را به سبب ایراد سخنرانی‌های تند ممنوع‌المنبر کرد[۹] مخالفت وی با یازدهمین و آخرین برگزاری مراسم جشن هنر شیراز[یادداشت ۱] در سال ۱۳۵۶ش و واکنش تند او به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات در ۱۹ دی ۱۳۵۶، نمونه‌ای از مواضع وی است.[۱۰]
پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در بهمن ۱۳۵۷ش امام خمینی به درخواست اهالی شیراز، دستغیب را به سِمت امامت جمعه آن شهر منصوب کرد. افزون بر آن وی نماینده امام در استان فارس و نیز نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی بود.[۱۱] موضع اصلی دستغیب پس از انقلاب اسلامی مبتنی بر تبعیت از امام خمینی و همراهی با ولایت فقیه بود.[۱۲] دستغیب در موضع سخنران نماز جمعه در تبیین مبانی انقلاب اسلامی و نیز دفاع از جایگاه روحانیت و حکومت اسلامی تأثیرگذار بود.[۱۳]
آثار
از دستغیب بیش از دهها جلد کتاب در مباحث مختلف اسلامی و بیشتر در حوزه اخلاق، باقی مانده است. برخی از کتاب‌های وی مانند گناهان کبیره و معاد در بیش از یک میلیون نسخه به چاپ رسیده است.[۱۴]
شهادت
سید عبدالحسین دستغیب در ۲۰ آذر ۱۳۶۰ به هنگام رفتن به نماز جمعه در حمله انتحاری یکی از اعضای گروه «مجاهدین خلق» به شهادت رسید.[۱۵] امام خمینی در بیانیه‌ای به مناسبت شهادت دستغیب، وی را معلم اخلاق و مُهَذِّب نفوس و متعهد به اسلام و جمهوری اسلامی نامید.[۱۶]
تصاویر
-
شهید دستغیب در محضر امام خمینی
-
شهید دستغیب در حال ایراد خطبه‌های نماز جمعه شیراز
-
-
داستان‌های شگفت از آثار شهید دستغیب
پانویس
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج ۵، ص۴۴۳؛ سبحانی، سیمای فرزانگان، ج۲، ص۶۰۵.
- ↑ فسائی، فارسنامه ناصری، ج۲، ص۹۱۴؛ نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، ص۱۸-۲۰؛ دانشنامه ائمه جمعه کشور، ج۱، ص۳۶۰.
- ↑ نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، ص۲۶-۲۷، ۳۵-۳۶؛ دانشنامه ائمه جمعه کشور، ج۱، ص۳۶۱.
- ↑ سبحانی، سیمای فرزانگان، ج۲، ص۶۰۶؛ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یک صد سال اخیر، ص۵۷۹-۵۸۰؛ نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، ص۳۹-۴۲.
- ↑ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۹۵؛ نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، ص۵۳.
- ↑ سودبخش، یادواره شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، ص۱۸؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۲۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص۱۱۸، ۱۴۶، ۲۴۸-۲۵۸، ۵۹۰-۶۳۱.
- ↑ ربانی خلخالی، شهدای روحانیت در یک صد سال اخیر، ص۵۸۱؛ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۳۸-۳۹، ۴۲.
- ↑ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۴۳؛ نورمحمدی، شهید دستغیب لاله محراب، ص۱۰۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص۴۷۹-۴۹۵؛ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۴۲-۴۳.
- ↑ امام خمینی، ج ۸، ص۲۲؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۱۶.
- ↑ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۵۷-۵۹
- ↑ دستغیب، خطبه‌های جمعه، ج۱، ص۸۳-۸۶، ۱۲۷، ۱۷۱-۱۷۳، ۲۶۹-۲۷۴، ۳۸۲، ۴۰۱-۴۰۴ و...
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰، ص۲۲.
- ↑ دستغیب، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ص۶۱-۶۵؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ص۱۹-۲۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه نور، ج ۱۵، ص۲۵۳-۲۵۵.
یادداشت
- ↑ جشنواره هنر شیراز جشنواره‌ای از هنر نمایشی و موسیقی بود که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ در پایان تابستان هر سال در شهر شیراز و تخت جمشید برگزار می‌شد. این جشنواره زیر نظر دفتر ویژه فرح پهلوی و با مدیریت فرخ غفاری برگزار می‌شد. از این جشنواره هنری به عنوان جنجالی‌ترین جریان فرهنگی و هنری در تاریخ معاصر ایران یاد می‌شود.هدف از برگزاری این جشن که همه ساله برای اجرای مجدد آن سعی و کوشش به عمل آمد، استحاله فرهنگی اسلامی مردم و باز کردن راه نفوذ فرهنگ غرب به داخل کشور بود. در سال۱۹۷۷م(۱۳۵۶ش) یک گروه هنرپیشه دکانی را در یکی از خیابان‌های اصلی شیراز در نزدیکی مسجد گرفت و در درون دکان و در پیاده‌روی جلو آن نمایشی اجرا کرد که شامل یک هتک ناموس تمام عیار و اعمال شهوت‌انگیز بین هنرپیشگان زن و مرد بود.
منابع
- امام خمینی، صحیفه نور، ج۸و ۱۵، تهران ۱۳۶۱ش.
- دانشنامه ائمه جمعه کشور، به اهتمام محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، یزد، ۱۳۸۴.
- دستغیب، عبدالحسین، خطبه‌های جمعه، قم، ۱۳۶۳ش.
- دستغیب، عبدالحسین، گروهک‌ها، شیراز، ۱۳۶۲ش.
- دستغیب، محمدهاشم، یادواره شهید حضرت آیت الله حاج سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، شیراز، ۱۳۶۲.
- ربانی خلخالی، علی، شهدای روحانیت در یک‌صد سال اخیر، قم، ۱۴۰۲.
- سبحانی، جعفر، سیمای فرزانگان، قم، ۱۳۸۰ش.
- سودبخش، محمد، یادواره شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، نبوت، شیراز، ۱۳۶۱ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، ۱۳۵۲-۱۳۵۴.
- فسائی، حسن بن حسن، فارسنامه ناصری، چاپ منصور رستگار فسائی، تهران ۱۳۸۲ش.
- نورمحمدی، محمدجواد، شهید دستغیب لاله محراب، تهران، ۱۳۸۲ش.
- یادنامه شهید راه نماز آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، تهران، دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۱ش.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۰.
- نفس مطمئنه: شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۷۸ش.
پیوند به بیرون
- عالمان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- مدفونان در حرم شاه‌چراغ
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- امامان جمعه شیراز
- استادان اخلاق قرن ۱۴ (شمسی)
- سادات حسینی
- نویسندگان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- روحانیان شهید شیعه
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی در ایران
- شهیدان محراب
- نویسندگان کتاب‌های اخلاقی
- شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی
- دانشآموختگان حوزه علمیه شیراز
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)
- نویسندگان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- نمایندگان امام خمینی در استانهای ایران
- زندانیان حکومت پهلوی