گناهان کَبیره کتابی در معرفی و توضیح گناهان کبیره، اثر سید عبدالحسین دستغیب (درگذشت: ۱۳۶۰ش) است. این کتاب با سه مقدمه آغاز و پس از معرفی و توضیح بیش از ۵۰ گناه کبیره، با ضمیمه‌ای در مورد توبه و بیان حکایت‌هایی عبرت‌آموز پایان می‌یابد. به دلیل استقبال زیاد مردم از آن بارها تجدید چاپ شده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید عبدالحسین دستغیب |
| تاریخ نگارش | ۱۳۹۹ق |
| موضوع | اخلاق |
| زبان | فارسی |
| مجموعه | ۲ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دفتر انتشارات اسلامی |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۵ش |
معرفی
کتاب گناهان کبیره از جمله نوشته‌های سید عبدالحسین دستغیب، در زمرهٔ کتاب‌های اخلاقی است. این کتاب به معرفی و توضیح شماری از گناهان کبیره، با تکیه بر آیات، روایات و داستان‌های عبرت‌انگیز پرداخته است. به‌گفته سید احمد فهری، این کتاب توانسته با بیان ساده و قلم روان خود در میان مردم رواج پیدا کرده و تا سال ۱۳۹۹ق بیش از شش بار، در چندین هزار نسخه به چاپ برسد.[۱] برخی، ارجاعات متقن از آیات و روایات را از دیگر ویژگی‌های این کتاب برشمرده‌اند.[۲]
به‌گفته خبرگزاری تسنیم، این کتاب در واقع، مقدمه و تکمیل‌کننده «قلبِ سلیم»، اثر دیگر همین نویسنده است؛[۳] چراکه گناهان کبیره بر عیوب و گناهان مربوط به جوارح و ظاهر انسان پرداخته، در حالیکه قلب سلیم به عیوب باطن و نفس انسان می‌پردازد.[۴]
برخی کتاب‌های آیت‌الله دستغیب، نظیر گناهان کبیره و معاد، به نگارش خود او بوده و تاکنون بیش از یک‌میلیون نسخه به چاپ رسیده است.[۵] در حالیکه بقیه کتاب‌های منسوب به او، برگرفته از سخنرانی‌های وی است.[۶]
نویسنده
سید عبدالحسین دستغیب(۱۲۹۲-۱۳۶۰ش) روحانی مجتهد، تحصیل‌کرده حوزه علمیه نجف و امام جمعه شیراز بود که بیش از ۴۶ کتاب در زمینه‌های مختلف اخلاقی، اعتقادی و... از او برجای مانده است.[۷] دستغیب در سال ۱۳۶۰ش توسط یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق طی یک عملیات انتحاری به شهادت رسید.
به گفته برخی، دستغیب در حالیکه توانایی نگارش رساله عملیه و کتاب‌های سطح عالی حوزوی را داشته است، به تألیف کتاب‌هایی همچون گناهان کبیره، قلب سلیم و... که برای عموم مردم مناسب است روی آورده بود.[۸]
کتاب‌های گناهان کبیره، سرای دیگر، قلب قرآن، داستان‌های شگفت، حقایقی از قرآن، بهشت جاویدان، قیامت و قرآن، معراج، قلب سلیم، سیدالشهداء، زندگانی حضرت صدیقه کبری فاطمه زهراء، استعاذه، مهدی موعود و... از جمله آثار برجای مانده از او است.[۹]
ساختار کتاب
کتاب گناهان کبیره در دو جلد، شامل سه مقدمه، دو باب در معرفی گناهان کبیره و یک خاتمه ارائه شده است.[۱۰] دستغیب در این دو جلد، بیش از ۵۰ گناه کبیره را برای مخاطب خود معرفی می‌کند:
- جلد اول: شامل گناهانی است که آیات و روایات بر کبیره بودنشان اشاره دارد.
- جلد دوم: شامل گناهانی است که کبیره بودنشان از راه‌های دیگر ثابت شده است.[۱۱]
شهید دستغیب در مقدمه این کتاب، هدف از خلقت را رستگاری و رسیدن به خدا معرفی کرده و راه آن را داشتن تقوا معرفی می‌کند. وی پس از تبیین چیستی تقوا و حدود و ثغور آن و بیان آثار آن در دنیا و آخرت، تقوا را در انجام واجبات و تَرک محرمات خلاصه می‌کند. نویسنده پس از بیان اهمیت هر یک از این‌دو، با استناد به روایاتی، ترک محرمات و گناهان را مهم‌تر از انجام اعمال صالح دانسته و ازاین‌رو در این کتاب به معرفی گناهان کبیره پرداخته است.[۱۲]
محتوا
این کتاب با دو مقدمه از سید احمد فهری زنجانی و همچنین مقدمه‌ای از نویسنده شروع می‌شود:
- مقدمه اول و دوم نوشته فهری است. او در این مقدمه، تقوا را به‌عنوان مهم‌ترین اندوخته انسان و نیمی از برنامه عظیم خداوند برای انسان و هدف مشترک همه انبیاء معرفی می‌کند. به‌گفته وی بر اساس آیه‌ای از قرآن و همچنین برخی وقایع تاریخی، شیوه خداوند در برخورد با انسان بدین صورت است که تا انسان خود را اصطلاح نکند، خداوند به یاری او و تغییر سرنوشتش، روی نخواهد آورد.[۱۳]
- مقدمه نویسنده هم شامل مباحثی چون اثرات تقوا در دنیا و آخرت از دیدگاه قرآن، تقوا در روایات،[۱۴] حقیقت تقوا، شفاعت، شیعیان حقیقی، چیستی گناهان کبیره، اثرات گناه در روح و جسم انسان و... است. همچنین وی در این مقدمه در بیان اقسام گناه به کبیره و صغیره با استناد به بیانی از مجلسی اول آنرا در۴ قسم بدین شرح، معرفی می‌کند:[۱۵]
- تقوای تابعین، و آن پرهیز از محرمات است.
- تقوای صالحین، و آن پرهیز از مشتبهات است که در حرام واقع نشوند.
- تقوای متَّقین، و آن ترک مباحات است که در حرام واقع نشود مانند ترک سؤال از حال مردم از ترس اینکه مبادا غیبتی را بشنوند.
- تقوای سالکین، و آن دوری از هر آنچه غیر خدا است، از ترس ضایع شدن عمر در کارهای بیهوده هر چند منجر به حرام نشود.
همچنین دستغیب در این مقدمه ۴ ويژگی را برای تمییز گناه کبیره از صغیره ذکر می‌کند:[۱۶]
- هر گناهى كه در قرآن و روايات، به كبيره بودن آن تصريح شده باشد. (كه متجاوز از چهل گناه مى‌باشد و در جلد اول این کتاب به آن پرداخته شده است.)
- هر معصيتى كه در قرآن يا سنت معتبر، وعده آتش بر ارتكاب آن رسيده باشد.
- هر گناهی كه در قرآن یا روایات، از گناهی که کبیره بودنش مسلّم است، بزرگ‌تر شمرده شود.
- هر گناهی كه نزد متدیّنان(افراد با ایمان) و متشرعان، بزرگ شمرده شود؛ به‌طوری که یقین حاصل شود که سیره متشرعان در بزرگ شمردن آن منتهی به زمان معصوم(ع) است.
نویسنده در انتهای مقدمه خود با ذکر روایتی در باب چیستی گناهان کبیره، به معرفیِ اجمالی برخی از آنان پرداخته[۱۷] و سپس با آغاز کتاب به شرح و تفصیل بیش از ۵۰ گناه کبیره پرداخته است. این کتاب با ضمیمه‌ای درباره توبه و حکایت‌های بیدار‌کننده پایان می‌یابد.[۱۸]
- شرک به خدا
- یأس
- الامن من مکر الله
- القنوط من رحمت الله
- آدم‌کشی
- عقوق والدین
- قطع رحم
- خوردن مال یتیم
- رباخواری
- زنا
- لواط
- قذف
- شرابخواری
- قمار
- اشتغال به ملاهی
- غنا
- دروغ
- سوگند دروغ
- گواهی دروغ
- گواهی ندادن
- پیمان‌شکنی
- خیانت به امانت
- دزدی
- کم فروشی
- حرام‌خواری
- حبس الحقوق
- فرار ازجهاد
- تعرب بعد از هجرت
- کمک به ستمگران
- یاری نکردن ستم دیدگان
- سِحر
- اسراف
- تکبر
- جنگ با مسلمانان
- خوردن مردار و خون و گوشت خوک
- ترک نماز عمداً
- زکات ندادن
- استخفاف حج
- ترک یکی از واجبات
- اصرار بر گناه
- غیبت
- نمیمه
- آبرو|ریختن آبروی مؤمن
- مکر و نیرنگ
- احتکار
- حسد
- دشمنی کردن با مؤمن
- مُساحقه
- قیادت و دیاثت
- استمناء
- بدعت
- حُکم ناحق
- کارزار در ماه حرام و بازداشتن از راه خدا
- کفران نعمت
- فتنه
- فروختن اسلحه به کفّار
- بهتان
- هتک حرمت مقدّسات
پانویس
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۸.
- ↑ «کتاب محبوب دهه شصتی‌ها از نویسنده‌ای شهید»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ «میراث ماندگار مرحوم آیت‌الله دستغیب/ راه درمان دل بیمار»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «میراث ماندگار مرحوم آیت‌الله دستغیب/ راه درمان دل بیمار»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «کتاب قلب سلیم»، بوک اسلام.
- ↑ «نظری به آثار شهید دستغیب»، وبگاه پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مروری بر زندگی‌نامه شهید محراب آیت‌الله دستغیب»، وبگاه نوید شاهد.
- ↑ شرافتی، معین، شهید دستغیب مؤلف سلوک عرفانی، وبگاه اندیشه برتر ؛ «میراث ماندگار مرحوم آیت‌الله دستغیب/ راه درمان دل بیمار»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «کتاب قلب سلیم»، بوک اسلام؛ «مروری بر زندگی‌نامه شهید محراب آیت‌الله دستغیب»، وبگاه نوید شاهد.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره،۱۳۷۵ش، ج۱، ص۸.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱ و ج۲؛ «کتاب محبوب دهه شصتی‌ها از نویسنده‌ای شهید»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره،۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۱-۱۴.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره،۱۳۷۵ش، ج۱، ص۴-۱۱.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره،۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۲.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۱-۲۷.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۳۱و۳۲.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۳۲.
- ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ۱۳۷۵ش، ج۱ و ج۲ ؛ «کتاب محبوب دهه شصتی‌ها از نویسنده‌ای شهید»، خبرگزاری مشرق.
منابع
- «مروری بر زندگی‌نامه شهید محراب آیت‌الله دستغیب»، وبگاه نوید شاهد، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۴۰۱ش.
- «نظری به آثار شهید دستغیب»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۴۰۱ش.
- «کتاب محبوب دهه شصتی‌ها از نویسنده‌ای شهید»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۳ دی ۱۴۰۱ش.
- «میراث ماندگار مرحوم آیت‌الله دستغیب/ راه درمان دل بیمار»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.
- «نظری به آثار شهید دستغیب»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۴۰۱ش.
- «کتاب قلب سلیم»، وبگاه آدینه بوک، تاریخ بازدید: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ش.
- دستغیب، سید عبدالحسین، گناهان کبیره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- شرافتی، معین، «شهید دستغیب مؤلف سلوک عرفانی»، وبگاه اندیشه برتر، تاریخ درج: ۲ آذر ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۹ آذر ۱۴۰۱ش.