ام‌فروه مادر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Mohamadpur جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
'''در منابع شیعی:''' | '''در منابع شیعی:''' | ||
روایت | روایت «ولدنی ابابکر مرتین» در منابع شیعی تنها در [[کشف الغمه]] آمده است<ref>کشف الغمة، ج۲،ص۱۶۰</ref>و [[اربلی]] آن را [[حدیث مرسل |مرسل]] نقل کرده است. چرا که حافظ عبد العزیز جنابذی مستقیم از امام صادق (ع) روایت کرده در حالی‌که وی متوفای ۶۱۱ ق است و امام صادق(ع) در سال ۱۴۸ ق به شهادت رسیده است. از طرفی این روایت در هیچ منبع شیعی دیگری ذکر نشده است. | ||
'''در منابع [[اهل سنت]]''': | '''در منابع [[اهل سنت]]''': | ||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۲۷
اُمّ فَرْوه همسر امام باقر (ع) و مادر امام صادق (ع). وی دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است و از طرف مادر نیز به ابوبکر می‌رسد. ام فروه بانویی نیکوکار بوده که امام صادق (ع) وی را تمجید کرده‌است. وی را راوی حدیث نیز دانسته‌اند.
نسب و آرامگاه
ام فروه، همسر امام باقر(ع) و مادر امام صادق(ع) ، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر بود.[۱] پدرش قاسم از افراد مورد اطمینان و اصحاب امام سجاد (ع) بود[۲] و به فقیه اهل حجاز شهرت داشت.[۳] ام فروه در قبرستان بقیع مدفون است.[۴]
نام مادر امام صادق (ع)، فاطمه یا قریبه و کنیه‌اش، ام فروة یا ام قاسم بود.[۵] مادر وی اسماء دختر عبدالرحمن بن ابی بکر بود.[۶] ام فروه از طریق مادر و پدر از نسل ابابکر است. اهل سنت روایتی از امام صادق (ع) با مضمون «ولدنی ابابکر مرتین» نقل می‌کنند، در این روایت امام خود را دوبار فرزند ابابکر خطاب کرده‌است. این روایت از نظر شیعه جعلی است و با توجه به معیارهای حدیثی اهل سنت نیز قابل اعتماد نیست.
روایت انتساب امام صادق (ع) به ابابکر
در منابع شیعی:
روایت «ولدنی ابابکر مرتین» در منابع شیعی تنها در کشف الغمه آمده است[۷]و اربلی آن را مرسل نقل کرده است. چرا که حافظ عبد العزیز جنابذی مستقیم از امام صادق (ع) روایت کرده در حالی‌که وی متوفای ۶۱۱ ق است و امام صادق(ع) در سال ۱۴۸ ق به شهادت رسیده است. از طرفی این روایت در هیچ منبع شیعی دیگری ذکر نشده است.
در منابع اهل سنت:
ذهبی این روایت را بدون ذکر سند آورده است[۸] و در تهذیب الکمال اگر چه با سند آمده[۹] ولی در سند این روایت حفص بن غیاث است که وی نیز در التعدیل و الترجیح روایاتش غیر قابل قبول دانسته شده است.[۱۰] ابن عساکر نیز این روایت را از شخصی به نام اسماعیل بن محمد بن فضل نقل می‌کند[۱۱] در صورتی که ذهبی می‌گوید وقتی ابن عساکر اسماعیل را دید، اسماعیل پیر شده بود و حافظه‌اش خوب کار نمی‌کرد.[۱۲] و نیز در سند ابن عساکر معاذ بن مثنی است که احمد بن حنبل وی را از عدالت ساقط می‌داند.[۱۳]
فضایل
امام صادق(ع) درباره مادرش فرموده است: «مادرم مؤمن، متقی و نیکوکار بود و خدا نیکوکاران را دوست دارد.»[۱۴] مسعودی وی را از پرهیزکارترین زنان زمان خویش می‌دانسته است.[۱۵] مامقانی او را بانویی با تقوی و نیکوکار بیان نموده‌است.[۱۶] فضائل این بانو تا آن‌جا بوده که برخی امام صادق (ع) را ابن المکرمه(پسر بانوی کریم) می‌خواندند.[۱۷]
راوی حدیث
برقی، ام فروه را از راویان امام صادق (ع) دانسته[۱۸] و مسعودی می‌گوید وی از علی بن الحسین حدیث نقل کرده‌است.[۱۹] مامقانی نیز به وثاقت وی شهادت داده است.[۲۰]
امام صادق (ع) ضمن نقل حدیثی از مادرش می‌فرماید: مادرم از پدرم نقل کرد یا‌ام فروه هر روز و شب هزار بار از خدا می‌خواهم که گناهان شیعیان ما را ببخشد، زیرا ما به سبب علمی که به ثواب داریم، در برابر مصائب و بلایا صبر می‌کنیم، در حالی که شیعیان ما بدون علم به آن صبر می‌کنند.[۲۱]
ام فروه کنیزی نیز به نام سعیده داشت که به فضل و عبادت شهرت داشت.[۲۲]
پانویس
منابع
- ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۵ق.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، مکتبة بنی هاشمی، تبریز، ۱۳۸۱ق.
- برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد، رجال برقی، نسخه خطی، شمار ۱۸/۶۹۵۵، کتابخانه مرکزی ۴۹ دانشگاه تهران، و انتشارات دانشگاه تهران، شماره۸۵۷، همراه رجال ابن داوود، ۱۳۴۲ش.
- ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان، سیراعلام النبلاء، مؤسسه الرساله، بیروت، ۱۴۰۵ق.
- شهیدی، سیدجعفر، زندگانی امام صادق جعفر بن محمد(ع)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۴ش.
- قمی، شیخ عباس، انوارالبهیه، مترجم محمدی اشتهاردی، ناصر، قم، ۱۳۸۰ق، چاپ سوم.
- کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی(اختیار معرفة الرجال)، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش
- کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، ج۱، مصصح علی اکبر الغفاری، صححه و قابله الشیخ نجم الدین العاملی، طهران: المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۸ق.
- مامقانی، عبدالله بن محمد بن حسن، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، ۱۳۵۲ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۱۰، مؤسسه الوفاء بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه للامام علی بن ابی طالب، نجف، مکتبه مرتضویه، بی‌تا.
- مفید، الارشاد، ترجمه و شرح فارسی: محمدباقر ساعدی، تصحیح: محمدباقر بهبودی، بی‌جا، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۰ش.
- ↑ مفید، ۱۳۸۰ه.ش.ص۵۲۶.
- ↑ الأنوار البهیة،ص:۲۲۹
- ↑ بحار الأنوار، المجلسی،ج۴۲،ص:۱۶۲
- ↑ کلینی، الکافی،ج۱، ص۴۷۲
- ↑ کافی،ج۱، ص۴۷۲؛ مجلسی، بحار، ج۴۷، ۱
- ↑ الکلینی، ۱۳۸۸، ج۱،ص۳۹۳، باب مولد أبی عبد الله جعفر بن محمد علیه‌السلام.
- ↑ کشف الغمة، ج۲،ص۱۶۰
- ↑ سیر أعلام النبلاء، ج ۶،ص۲۵۵.
- ↑ تهذیب الکمال،المزی، ج۵، ص۷۱
- ↑ التعدیل و الترجیج، ج۱، ص۵۱۳
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ج۴۴، ص۴۵۳-۴۵۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۸۶.
- ↑ المقصد الأرشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۳، ص۳۵؛ طبقات الحنابلة، محمد بن أبی یعلی، ج۱، ص۳۹۹.
- ↑ کافی،ج۱،ص۴۷۲.
- ↑ مسعودی، ص۱۵۲.
- ↑ مامقانی، ج۳، ۷۳
- ↑ رجال الکشی، ص۲۱۲؛ الأنوار البهیة، ص۲۲۹
- ↑ برقی، ص۶۲
- ↑ مسعودی، ص۱۵۲.
- ↑ مامقانی، ج۳، ۷۳.
- ↑ کافی، ج۱ص۷۲؛ مسعودی، ص۱۵۳.
- ↑ الأنوار البهیة، ص۲۳۰پاورقی.