محمدجواد بلاغی نجفی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمدجواد بن حسن بن طالب بلاغی |
| لقب | مجاهد |
| تاریخ تولد | ۱۲۸۲ق |
| محل زندگی | نجف |
| تاریخ وفات | ۱۳۵۲ق |
| محل دفن | حرم امیرالمومنین |
| شهر وفات | نجف |
| خویشاوندان سرشناس | عبدالله مامقانی فضه بلاغی (مادر) سید موسی کاظمی جزایری (پدر همسر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ محمد طه نجف • حاج آقا رضا همدانی • آخوند ملامحمدکاظم خراسانی • میرزا محمد تقی شیرازی |
| شاگردان | سید محمدهادی میلانی |
| محل تحصیل | نجف سامرا |
| تألیفات | آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن • الرحلة المدرسیة و المدرسة السیارة فی نهج الهدى • الهدی الی دین المصطفی • التوحید والتثلیث • اعاجیب الاکاذیب و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | شرکت در نهضت استقلال عراق |
محمدجواد بَلاغی نجفی (۱۲۸۲-۱۳۵۲ق) از عالمان شیعه که آثار متعددی با هدف دفاع از اسلام و تشیع در برابر یهودیان، مسیحیان، بهائیان و وهابیان نگاشت و آثاری نیز درباره تفسیر قرآن و فقه نوشت. بلاغی نزد میرزا محمدتقی شیرازی و آخوند خراسانی شاگردی کرد.
بلاغی را پایه‌گذار علم کلام نوین در نجف دانسته‌اند. سید محمدهادی میلانی و برخی دیگر از مراجع نجف و قم از جمله سید ابوالقاسم خوئی از شاگردان مکتب کلامی او معرفی شده‌اند.
بلاغی به زبان فارسی، عربی، انگلیسی و عبری آشنایی داشته است. وی علاوه بر فعالیت علمی، در مبارزات استقلال‌طلبانه مردم عراق در برابر انگلستان نیز مشارکت داشته است.
آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، التوحید و التثلیث و انوار الهدی از جمله تالیفات او است.
زندگی‌نامه
محمدجواد بن حسن بن طالب بلاغی در سال ۱۲۸۲ق در نجف زاده شد.[۱] خاندان بلاغی، از قدیمی‌ترین خاندان‌های علمی شیعه در نجف بوده‌اند و عبدالله مامقانی نویسنده کتاب تنقیح المقال، از افراد سرشناس این خاندان است.[۲] فضه بلاغی، مادر محمد جواد بلاغی را از جمله زنان عالم دانسته‌اند که اجازه روایت داشته است.
بلاغی تحصیلاتش را در نجف آغاز کرد و در ۲۴ سالگی، در ۱۳۰۶ق به کاظمین رفت و پس از ۶ سال به نجف بازگشت. در ۱۳۲۶ق به سامرا مهاجرت کرد و ده سال نزد میرزا محمدتقی شیرازی شاگردی کرد. وی سپس به کاظمین رفت و پس از دو سال، به نجف بازگشت.[۳]
بلاغی با دختر سید موسی کاظمی جزایری ازدواج کرد.[۴]
درگذشت
بلاغی در شب دوشنبه، ۲۲ شعبان ۱۳۵۲ق در نجف درگذشت و در حرم امیرالمومنین به خاک سپرده شد.[۵]
تحصیلات و اقدامات
محمدجواد بلاغی در نجف، در درس فقه آقا رضا همدانی، نویسنده کتاب مصباح الفقیه و سید محمد هندی نویسنده کتاب شوارع الاسلام فی شرح شرائع الاسلام شرکت می‌کرده است. وی همچنین از شاگردان آخوند خراسانی و همچنین شیخ محمد طه نجف، مؤلف کتاب اتقان المقال فی احوال الرجال بوده است.[۶] بلاغی پس از مهاجرت به سامرا، با میرزای شیرازی مرتبط بوده و در درس فقه محمدتقی شیرازی و سید محمد فشارکی شرکت می‌کرده است.[۷]
بلاغی پایه‌گذار علم کلام نوین در نجف دانسته شده که در برابر فعالیت‌های تبشیری و تبلیغی مسیحیت و همچنین تبلیغات مخالفان دین فعالیت می‌کرده است. وی با زبان فارسی، عربی، انگلیسی و عبری آشنایی داشته است.[۸] سید محمدهادی میلانی، سید عبدالحسین طیب و برخی دیگر از مراجع نجف و قم،[۹] از جمله سید ابوالقاسم خوئی،[۱۰] از شاگردان مکتب کلامی او معرفی شده‌اند. بلاغی، در سال‌های اقامت در سامرا، از جمله عالمانی بوده است که در جریان مبارزات استقلال‌طلبانه مردم عراق در برابر انگلستان فعال بوده است.[۱۱] این مبارزات با فتوای میرزا محمدتقی شیرازی پایه‌گذاری شد.[۱۲] محمدجواد بلاغی، با لقب مجاهد هم خوانده شده است.[۱۳]
آثار و تألیفات
بلاغی کتاب‌های فراوانی در موضوعات مختلف دارد که بخش عمده‌ای از آن در موضوع کلام و در دفاع از اسلام و قرآن و در رد باورهای یهودیت، مسیحیت، بهاییت و وهابیت نگاشته شده است. کتاب تفسیری آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار اوست.[۱۴] مجموعه آثار او با عنوان «موسوعة العلامة البلاغی» با کوشش جمعی از محققان در مرکز احیای تراث اسلامی در ۹ جلد منتشر شده است.[۱۵] رضا استادی، شصت مورد از تألیفات وی را فهرست کرده است که تنها ۲۲ مورد چاپ شده است؛[۱۶] از جمله:
- آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، از ارزنده‌ترین تفاسیر شیعه معرفی شده که بلاغی در مقدمه آن، درباره اعجاز قرآن و عدم تحریف قران کریم، سخن گفته است. بلاغی این کتاب را در آخرین سال‌های زندگی خود نگاشته و از همین رو تنها تا آیه ۵۷ سوره نساء در آن تفسیر شده است.[۱۷]
- التوحید و التثلیث، رساله‌ای ۵۶ صفحه‌ای در پاسخ به رساله یکی از مسیحیان سوریه.[۱۸]
- أعاجیب الأکاذیب، با هدف اثبات حقانیت دین اسلام و پاسخ به شبهات مبلغان مسیحی نوشته شده است.[۱۹]
- انوار الهدی، در اثبات وجود خدا و رد مادی‌گرایان نوشته شده است. کتاب البلاغ المبین هم با همین موضوع نوشته شده است.[۲۰]
- نصایح الهدی و الدین الی من کان مسلما و صار بابیا، در رد فرقه بهائیت نوشته شده است.[۲۱]
- دیوان اشعار، حاوی اشعار و قصاید فراوان؛ از جمله قصیده‌ای در پاسخ به قصیده عینیه ابوعلی سینا و همچنین قصیده‌ای در پاسخ به یکی از عالمان اهل سنت در انکار وجود امام زمان(ع).[۲۲] وی همچنین اشعاری در ثنای اهل بیت(ع) سروده است.[۲۳] از جمله وی مرثیه‌ای برای امام حسین(ع) سروده است[۲۴] که با بیت ذیل شروع می‌شود:
پانویس
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۲۵-۲۶.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۲۶.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۲۶.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۲۷.
- ↑ یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸ و ۵۹.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، ۱۳۶۰ش، ص۱۴.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، ۱۳۶۰ش، ص۱۴.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، ۱۳۶۰ش، ص۱۴.
- ↑ انصاری قمی، نجوم امت (آیت الله العظمی علامه حاج شیخ محمد جواد بلاغی)، ۱۳۷۰ش، ص۵۱.
- ↑ جمعی از محققان، موسوعة العلامة البلاغی، زیرنظر علی اوسط نطقی و مرکز احیاء آثار اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۱-۱۱۸.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۱.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، ص۱۱۸.
- ↑ آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۵۵۴.
- ↑ جمعی از محققان، موسوعة العلامة البلاغی، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۱۰۲.
منابع
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه؛ القسم الاول من الجز الاول (نقباء البشر فی القرن الرابع عشر)، تعلیق عبدالعزیز طباطبایی، مشهد، دارالمرتضی، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۴ق.
- استادی، رضا، «گوشه‌هایی از زندگانی مرحوم شیخ محمدجواد بلاغی»، در مجله مشکوة، ش۲۶۱، پاییز ۱۳۶۱ش.
- انصاری قمی، ناصرالدین، نجوم امت: آیت الله العظمی علامه حاج شیخ محمدجواد بلاغی، نور علم، شماره ۴۱، ۱۳۷۰ش.
- بلاغی نجفی، محمدجواد، اسلام آیین برگزیده، ترجمه سید احمد صفائی، تهران، انتشارات آفاق، [۱۳۶۰ش].
- جمعی از محققان، موسوعة العلامة البلاغی، زیر نظر: علی اوسط ناطقی|مرکز احیاء آثار اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش.
- عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، «شیخ محمدجواد بلاغی: پایه‌گذار علم کلام نوین در حوزه علمیه نجف»، در ماهنامه مکتب اسلام، ش۷، مهر ۱۳۶۲ش.
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، ج۲، قم، نشر معروف، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- یادنامه حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش (بر اساس نسخه الکترونیک در سایت موسسة الخوئی الاسلامیة).
پیوند به بیرون