محمدهادی معرفت

محمدهادی معرفت (۱۳۰۹-۱۳۸۵ش) از عالمان شیعه و محققان علوم قرآنی بود. در کربلا متولد شد و خاندانش از نوادگان شیخ عبدالعالی میسی هستند. تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه کربلا، نجف و قم گذراند و سپس در کنار فقه و اصول، توان خود را در تفسیر و علوم قرآن گذارد. کتاب‌هایی از وی در این عرصه باقی مانده، که مجموعه ده جلدی التمهید و صیانة القرآن من التحریف و التفسیر و المفسرون از جمله آن‌هاست. محمدهادی معرفت در دی ماه ۱۳۸۵ش درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

محمدهادی معرفت

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	‏۱۳۰۹ش
تاریخ وفات	۲۹ دی سال سال ۱۳۸۵ش
محل دفن	قم، حرم حضرت معصومه(س)
شهر وفات	قم
اطلاعات علمی
استادان	سید سعید تنکابنی • سید محمد شیرازی • شیخ محمد حسین مازندرانی • سید محسن حکیم • سید ابوالقاسم خوئی • میرزا باقر زنجانی • شیخ حسین حلی • سید علی فانی اصفهانی • امام خمینی
محل تحصیل	نجف • کربلا • قم
تألیفات	التمهید فی علوم القرآن • صیانه القرآن من التحریف • التفسیر و المفسرون
سایر	تدریس در مراکز حوزوی و دانشگاهی • تحقیق و پژوهش در علوم قرآنی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
اجتماعی	نشر ماهنامه‌ اجوبة المسائل الدینیة

محمد هادی معرفت در دوران جوانی

زندگی‌نامه

محمدهادی معرفت سال ۱۳۰۹ش در کربلا متولد شد. پدرش شیخ علی فرزند میرزا محمد از خطبای به نام کربلا در آن دوران بود. مادرش سیده زهرا دختر سید هاشم تاجر رشتی بود که در کربلا ساکن شده و در سال ۱۳۶۳ش وفات یافت و همان‌جا دفن گردید.

خاندان معرفت همه اهل علم و تقوا بوده و در این زمینه سابقه‌ای ۳۰۰ ساله داشتند و همگی فرزندان عبدالعالی میسی - صاحب رساله میسیه - بودند که از قریه میس جبل عامل به اصفهان هجرت می‌کند و جد بزرگ او با خانواده به کربلا می‌رود و در آن‌جا زندگی می‌کند.

وفات

نماز بر پیکر آیت‌الله معرفت

معرفت در ۲۹ دی سال ۱۳۸۵ش در ۷۶ سالگی در قم درگذشت. پیکرش پس از نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

تحصیلات

پدرش او را در سن پنج سالگی برای سواد آموزی به مکتب فرستاد تا خواندن و نوشتن را بیاموزد. پس از آن، مقدمات را نزد استاد حاج علی اکبر نائینی و سپس نزد پدرش آموخت. ادبیات و منطق را نزد اساتید به نام در آن زمان همچون سید سعید تنکابنی، سید محمد شیرازی و محمد حسین مازندرانی فرا گرفت. دروس فقه و اصول را نزد محمد کلباسی، شیخ محمد خطیب و سید حسن حاج آغا میر قزوینی شاگردی نمود. در سال ۱۳۴۰ش پس از فوت پدرش، برای تکمیل تحصیلات خود به نجف اشرف مهاجرت می‌کند. هدف اصلی از این مهاجرت شرکت در جلسات درسی بزرگان علم و فقاهت آن دوران همچون سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خوئی، میرزا باقر زنجانی، حسین حلی، سید علی فانی اصفهانی و امام خمینی و استفاده از محضر آنان بود. ضمن آنکه دروس فلسفه و حکمت متعالیه را نزد اساتید معروف آن زمان همچون علامه طباطبایی فرا گرفته است.

تحقیقات علوم قرآنی

انگیزه پرداختن به مسائل قرآنی در کنار فقه و اصول، ایشان را وادار نمود که تحقیقات خود را به موضوع علوم قرآنی سوق داده و بیشتر اوقات خود را برای این کار مصروف دارد تا بدآنجا که پس از مدتی توانست کتاب التمهید را در ۶ مجلد و نیز کتاب التفسیر و المفسرون را در دو مجلد تالیف نماید. در سال ۱۳۵۱ که حکومت بعث عراق دستور مهاجرت ایرانیان را صادر نمود به اتفاق خانواده رهسپار ایران شد و در حوزه علمیه قم به فعالیت‌های علمی خود همچون تدریس و تالیف ادامه داد که محصول آن تالیف کتاب «صیانة القرآن من التحریف» و ترجمه کتاب «التفسیر و المفسرون» است.

کتاب صیانه القران من التحریف

فعالیت‌های علمی و فرهنگی

معرفت پس از مدتی با همکاری گروهی از فضلای حوزه همچون سید محمد شیرازی، سید عبدالرضا شهرستانی، سید محمدعلی بحرانی و محمدباقر محمودی دست به تاسیس و نشر ماهنامه‌ای تحت عنوان «اجوبة المسائل الدینیة» زدند که در آن سؤال های دینی مردم پاسخ داده می‌شد. این نشریه در سطح وسیعی گسترش یافت به ویژه در دانشگاه‌ها و حتی برخی دانشگاه‌های بزرگ خارج از کشور عراق با استقبال فراوان روبرو شد. وی همچنین دارای کرسی تدریس در مراکز حوزوی و دانشگاهی بود.

عضویت در جامعه مدرسین

محمدهادی معرفت از اعضای جامعه مدرسین بود.

آثار

محمدهادی معرفت دارای آثار فراوانی در حوزه تفسیر و علوم قرآنی است که بخش عمده‌ای از آنان انتشار نیافته است. برخی از این تألیفات عبارت است از:

• التمهید فی علوم القرآن (ده مجلد)
• صیانة القرآن من التحریف (در دفاع از حریم قرآن و حراست از کرامت آن)
• تلخیص التمهید (جلد اول)
• التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب (دو مجلد)
• شبهات و ردود حول القرآن
• التفسیر الأثری الجامع (جلد اول)
• علوم قرآنی
• تاریخ قرآن
• آموزش علوم قرآنی
• تناسخ الأرواح
• ولایة الفقیه أبعادها و حدودها
• ولایت فقیه
• جامعه مدنی (مجموعه مقالات)
• مالکیة الأرض
• احکام شرعی (رساله عملیه)
• تمهید القواعد (تقریرات درس آیت‌الله خویی)
• حدیث لاتعاد،
• حدیث من زاد فی صلاته.

برزگداشت

نخستین نکوداشت مفاخر قرآنی ویژه بزرگداشت آیت‌الله معرفت به پاس نیم قرن خدمت علمی به قرآن در ۲۰ اسفند سال ۱۳۸۳ش در دانشکده علوم قرآنی برگزار شد.

منایع

• بزرگداشت قرآن‌پژوه معاصر آیت‌الله محمدهادی معرفت، پژوهش و حوزه پاییز و زمستان ۱۳۸۳ - شماره ۱۹ و ۲۰.
• زندگی‌نامه آیت‌الله معرفت، سایت حفظ و نشر آثار آیت‌الله معرفت، تاریخ بازدید: ۸ آذر ۱۳۹۹ش.
• پیکر آیت‌الله معرفت در قم تشییع شد، همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۸۵ش.
• معرفی اعضای سابق جامعه مدرسین، پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین، تاریخ بازدید: ۸ آذر ۱۳۹۹ش.

پیوند به بیرون

• مستند زندگینامه آیت الله معرفت (ره)
• بررسی کارنامه قرآن‌پژوهی محمدهادی معرفت