مناجات المتوسلین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات توسل کنندگان |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع) (محمد تقی مصباح یزدی) |
| زمان | روز یکشنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الْمُتَوَسِّلین یا مناجات توسل‌کنندگان، از مناجات‌های پانزده‌گانه است که از امام سجاد(ع) نقل شده و وسائل توسل و تقرب به خداوند، لطف و کرم خداوند و اینکه انسان تنها در مأمن آرامش الهی می‌آساید، از موضوعات این مناجات است.
منبع دعا
مناجات المتوسلین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة،[یادداشت ۱] بحارالانوار[۲] و مفاتیح الجنان[۳] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز یک شنبه تعیین کرده است.[۴]
آموزه‌های دعا
- وسایل توسل و تقرب به خداوند عبارتند از: جاذبه‌های مهربانی خدا و شفاعت رسول اکرم(ص).
- امید داشتن به لطف و کرم خداوند.
- دستیابی به غفران الهی در پرتو رحمت خدا و شفاعت پیامبر(ص) [۵]
- درخواست عاقبت به خیری و قرار گرفتن در بین بندگان خاص وممتاز الهی.
- حضرت محمد، پیامبر(ص) رحمت و رهایی بخش امت از غم و اندوه است. [۶]
- توصیف خداوند:
- خداوند، معدن کرم و بزرگواری است.
- کریم‌تر، بزرگوار‌تر، رحیم‌تر و مهربان‌تر از او وجود ندارد.
- او تنها انیس برای انسان‌های غریبی است که حتی خویشان و دوستانش او را از خویش رانده‌اند.
- او پناه کسانی است که از هر جایی رانده شده‌اند و پناهی ندارند.
- امید داشتن به عفو بی‌نهایت و کرم و بخشایش نامحدود خداوند.
- اگر عفو و بخشش و کرم خداوند شامل حال انسان نشود، هیچ کسی نجات نمی‌یابد.[۷]
- مضامین موجود در مناجات المتوسلین توسط شاعرانی به قالب نظم درآمده است. حسین انصاریان در سروده‌ای مناجات المتوسلین را به شعر درآورده است که نمونه‌ای از ابیاتش این است:
متن و ترجمه دعا
مناجات المتوسلین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
اِلهى لَيْسَ لى وَسيلَةٌ اِلَيْكَ اِلاَّ عَواطِفُ رَاْفَتِكَ، وَ لا لى ذَريعَةٌ اِلَيْكَ اِلاَّ عَوارِفُ رَحْمَتِكَ، وَ شَفاعَةُ نَبِيِّكَ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ، وَ مُنْقِذِ الْأُمَّةِ مِنَ الْغُمَّةِ، فَاجْعَلْهُما لى سَبَباً اِلى نَيْلِ غُفْرانِكَ وَ صَيِّرْهُما لى وُصْلَةً اِلىَ الْفَوْزِ بِرِضْوانِكَ، وَ قَدْ حَلَّ رَجآئى بِحَرَمِ كَرَمِكَ وَ حَطَّ طَمَعى بِفِنآءِ جُودِكَ، فَحَقِّقْ فيكَ اَمَلى، وَ اخْتِمْ بِالْخَيْرِ عَمَلى، وَ اجْعَلْنى مِنْ صَفْوَتِكَ الَّذينَ اَحْلَلْتَهُمْ بُحْبُوحَةَ جنَّتِكَ، وَ بوَّأْتَهُمْ دارَ كَرامَتِكَ، وَ اَقْرَرْتَ اَعْيُنَهُمْ بِالنَّظَرِ اِلَيْكَ يَوْمَ لِقآئِكَ، وَ اَوْرَثْتَهُمْ مَنازِلَ الصِّدْقِ فى جِوارِكَ، يا مَنْ لا يَفِدُ الْوافِدُونَ عَلى اَكْرَمَ مِنْهُ، وَ لا يَجِدُ الْقاصِدُونَ اَرْحَمَ مِنْهُ، يا خَيْرَ مَنْ خَلا بِهِ وَحيدٌ، وَ يا اَعْطَفَ مَنْ اَوى اِلَيْهِ طَريدٌ اِلى سَعَةِ عَفْوِكَ مَدَدْتُ يَدى، وَ بِذَيْلِ كَرَمِكَ اَعْلَقْتُ كَفّى، فَلا تُولِنِى الْحِرْمانَ وَ لا تُبْلِنى بِالْخَيْبَةِ وَ الْخُسْرانِ، يا سَميعَ الدٌّعآءِ، يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ. |
خدایا! وسیله اى به درگاهت ندارم جز عواطف مِهرت و به سویت دست آویزى ندارم جز آنچه معروف است از رحمتت و شفاعت پیامبرت پیامبر رحمت و نجات ده امت از غم و اندوه. پس اى خدا! همان دو (رحمت و شفاعت) را وسیله رسیدنم به آمرزشت قرار ده و سببى براى رسیدنم به سعادت خوشنودیت گردان زیرا که بار امیدم در حریم کَرَمت فرود آمده و مرکب طمعم به آستانه جود تو زانو زده. پس اى خدا! به آرزوى من جامه عمل پوشان و پایان کارم را به خیر گردان و در زمره آن دسته از برگزیدگانت قرارم ده که در وسط بهشتت فرودشان آوردى و در خانه بزرگوارى خویش جاشان دادى و دیده آن‌ها را در روز دیدار به همان نظر کردنشان به سویت روشن کردى و جایگاه‌هاى راستى( منازل صدق و صفا) را در جِوار خویش بدیشان سپردى اى که وارد شوندگان، بر کریم‌تر از او وارد نشوند و قاصدان، مهربان‌تر از او نیابند! اى بهترین کسى که شخص در تنهایى با او خلوت کند و اى مهربان‌ترین کسى که شخصِ آواره به درگاهش جا و مسکن گیرد! به سوى عفو وسیعت دست (نیاز) دراز کرده و به ذیل(دامن) کَرَم تو چنگ (حاجت) انداختهام پس مرا محروم برمگردان و به زیان و خسران دچارم مساز اى شنواى دعا! اى مهربان‌ترین مهربانان. |
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ https://noorlib.ir/book/view/87104/الصحیفة-الثانیة-السجادیة?viewType=pdf
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۴۹.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۴.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۴۹.
- ↑ متن مناجات
- ↑ متن مناجات
- ↑ مصباح، سجاده‌های سلوک، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۱۴۹-۱۳۱.
- ↑ انصاریان، دیوان اشعار(مجموعه غزلیات)، ۱۳۸۵ش، ص۳۷۳.
یادداشت
- ↑ الصحیفة السجادیة الثانیة، عنوان اثری است یک‌جلدی به زبان عربی شیخ حر عاملی(درگذشت:۱۱۰۴ق.) در این اثر به جمع‌آوری ادعیه باقیمانده از صحیفه سجادیه پرداخته است که در صحیفه کامله سجادیه وجود نداشته است.[۱]
منابع
- مصباح یزدی، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.
- انصاریان، حسین، دیوان اشعار( مجموعه غزلیات)، قم نشر انصاریان، ۱۳۸۵ش.