سید محمد حسینی شیرازی

سید محمد حسینی شیرازی (۱۳۰۷-۱۳۸۰ش)، مرجع تقلید شیعه ساکن قم بود. او قائل به نظریه حکومت شورایی فقها بود. تألیف کتاب و تأسیس مراکز اسلامی در کشور‌های مختلف از فعالیت‌های او بود. وی در سال ۱۳۸۰ش در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.

سید محمد حسینی شیرازی

مرجع تقلید
اطلاعات فردی
نسب	خاندان شیرازی
تاریخ تولد	۱۳۰۷ش
زادگاه	نجف
تاریخ وفات	۱ شوال ۱۴۲۲ق/۲۶ آذر ۱۳۸۰ش
محل دفن	حرم حضرت معصومه(س)
شهر وفات	قم
خویشاوندان سرشناس	سید مهدی شیرازی(پدر)
اطلاعات علمی
اجازه اجتهاد از	سید میرزا مهدی شیرازی • سید علی بهبهانی • سید محمد فاطمی ابهری • سید عبدالله شبستری
تألیفات	دائرةالمعارف فقهی • القول السدید • حسین پرچمدار آزادی • سایر آثار
سایر	سرپرست حوزه علمیه کربلا • امام جماعت در حرم امام حسین(ع)
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	مخالفت با دیدگاه امام خمینی درباره جنگ عراق علیه ایران و ولایت مطلقه فقیه
اجتماعی	تأسیس مسجد، حسینیه، مدرسه، کتابخانه، انتشارات، صندوق قرض‌الحسنه و درمانگاه

پدرش، سید مهدی شیرازی زعیم حوزه علمیه کربلا بود. سید صادق شیرازی برادر و سید محمدتقی مدرسی خواهر‌زاده اویند.

زندگی‌نامه

سید محمد شیرازی در ۱۵ ربیع‌الاول ۱۳۴۷ق (۱۳۰۷ش) در نجف متولد شد. پدرش سیدمهدی شیرازی نواده آقابزرگ شیرازی برادر میرزای شیرازی است. همچنین سید صادق شیرازی و نیز سید حسن شیرازی، مؤسس حوزه علمیه زینبیه دمشق که در سال ۱۳۵۹ش در جنوب لبنان شهید شد برادران اویند.

سید محمد شیرازی در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۱م برابر با ۲۶ آذر ۱۳۸۰ش و ۱ شوال ۱۴۲۲ق در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد. به مناسبت درگذشت او آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران پیام تسلیتی صادر کرد. در این پیام آمده است که وی سال‌های متمادی از عمر خویش را در عراق و ایران صرف جهاد فرهنگی و سیاسی برای اعتلای کلمه‌ اسلام و ترویج مکتب اهل‌بیت(ع) نمود.

فعالیت علمی

سید محمد شیرازی در سال ۱۳۵۶ق به همراه پدرش سید مهدی شیرازی به کربلا هجرت کرد و در آنجا دروس حوزه را گذراند. او پس از درگذشت پدرش در سال ۱۳۸۰ق/ سال ۱۳۳۹ش زعامت حوزه کربلا را به عهده گرفت. وی در سال ۱۳۹۰ق بر اثر فشارهای حکومت وقت عراق، به کویت رفت و در سال ۱۳۹۹ق، به قم مهاجرت کرد و در این شهر به تدریس علوم دینی مشغول شد.

اساتید

برخی از اساتید سید محمد شیرازی عبارتند از:

• سید مهدی شیرازی (پدر)
• سید محمدهادی میلانی
• محمدرضا اصفهانی
• سید زین‌العابدین
• جعفر رشتی

تدریس

سید محمد شیرازی دروس سطح حوزه را تدریس می‌کرد. او از ۱۸ سالگی به تدریس کتاب کفایةالأصول مشغول شد؛ در ۲۵ سالگی اولین کتاب فقهی استدلالی خود را تألیف نمود و در ۳۰ سالگی تدریس خارج فقه را شروع کرد و تا پایان عمر خود تدریس می‌کرد. درس‌های اخلاق وی که در سال‌های نخستین پس از انقلاب اسلامی به صورت هفتگی در منزلش در قم برگزار می‌شد از شلوغ‌ترین درس‌ها بود.

آثار

مقالهٔ اصلی: فهرست آثار سید محمد حسینی شیرازی

سید محمد شیرازی آثاری را در موضوعات مختلف تألیف کرده است به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سید محمد شیرازی، او بیش از ۱۲۵۰ کتاب تألیف کرده است. در پیام تسلیت آیت‌الله خامنه‌ای نیز به تألیفات متعدد وی در علوم اسلامی اشاره شده است.

مرجعیت

بنابر آنچه در پایگاه اطلاع‌رسانی سیدمحمد شیرازی آمده است عبدالحسین امینی، و آقابزرگ تهرانی به مقام علمی وی اشاره کرده‌اند. او از پدرش، سید میرزا مهدی شیرازی، سید علی بهبهانی، سید محمد فاطمی ابهری، سید عبدالله شبستری، اختر عباس نجفی، روشن‌علی نجفی، حسین برقی، جعفر رشتی، محمد کلباسی، محمد هجری، محمدعلی خلیق شیرازی، سید محمود موسوی اصفهانی و محمود دانش، اجازه اجتهاد داشته است. با این حال گفته شده در استفتایی که از سید ابوالقاسم خویی، سید محمود شاهرودی و سید مرتضی آل یاسین درباره مرجعیت سید محمد شیرازی صورت گرفت، در پاسخ نوشتند که برای آن‌ها ثابت نشده که سید محمد شیرازی مجتهد است.

فعالیت‌های فرهنگی و مؤسسات

سید محمد شیرازی مسجد، حسینیه، مدرسه، کتابخانه، انتشارات، صندوق قرض‌الحسنه و درمانگاه‌هایی را تأسیس کرد. نمایندگان، مقلدان و دوستان او مؤسسات زیادی در مناطق مختلف جهان از جمله در مصر، سودان، بریتانیا، کانادا، آمریکا، هند، پاکستان، استرالیا و کشورهای حوزه خلیج فارس، ایران و عراق به وجود آوردند. سید محمد شیرازی ده‌ها مدرسه دینی در ایران، عراق، کویت و سوریه ایجاد کرد و حوزه‌های مختلف علمیه را تحت پوشش و حمایت خود قرار داد.

بنا به گزارش سایت وی، با تشویق و ارشادات او، بالغ بر سه هزار نفر به تحصیل علوم دینیه روی آوردند، و بیش از ۲۵۰۰ نفر از طلاب علوم دینی به دست وی ملبس شدند. آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران از فعالیت‌های فرهنگی سیاسی وی به عنوان جهاد فرهنگی سیاسی تعبیر کرده و می‌گوید: آن عالم بزرگوار سالهای متمادی از عمر خویش را در عراق و ایران صرف جهاد فرهنگی و سیاسی برای اعلای کلمه‌ی اسلام و ترویج مکتب اهل‌بیت(ع) نموده و زحمات فراوانی تحمل کردند.

استقبال از امام خمینی در کربلا

سید محمد شیرازی به هنگام انتقال امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران از ترکیه به عراق از وی استقبال کرد. امام خمینی در ۱۶ مهر ۱۳۴۴ به همراه فرزندش سید مصطفی خمینی و شماری از روحانیان عازم کربلا شد. وی به درخواست سید محمد شیرازی به مدت یک هفته که در کربلا اقامت داشت به جای او نماز حرم امام حسین(ع) را امامت می‌کرد. همچنین برادر او سید مجتبی شیرازی شعری با عنوان «الخمینی العظیم» در وصف او سرود. با این حال پس از آنکه در کویت مستقر شد روابطش با امام خمینی تیره شد. سید عباس خاتم یزدی عضو دفتر امام خمینی در نجف، از سید علی‌اکبر محتشمی‌پور و دیگر روحانیان طرفدار امام خمینی که برای تبلیغ به کویت می‌رفتند نقل کرده است هنگامی که در کویت اقامت داشته منزلش محل رفت‌وآمد نیروهای ساواک بوده است و به آنان نیز توصیه کرده که علیه حکومت پهلوی چیزی نگویند.

دیدگاه‌ها و مواضع

شورایی بودن رهبری نظام سیاسی اسلام

سید محمد شیرازی به شورایی بودن رهبری نظام سیاسی معتقد بود چراکه چنین مکانیسمی به خودی خود باعث ایجاد نوعی خودکنترلی در رهبر می‌شود و مانع خودکامگی‌های احتمالی او می‌گردد.

از نظر وی خودکامگی پیشه کردن حرام است و اگر فردی خودکامه بر کشوری صد میلیونی چیره شود، مرتکب صد میلیون حرام شده است.

آزادی رسانه‌های خصوصی

وی معتقد بود دولت‌های اسلامی نباید تشکیلات رسانه‌های گروهی و ارتباط جمعی را فقط در انحصار خود قرار دهند؛ بلکه لازم است که داوطلبان تأسیس ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی تشویق شوند و حتی از نظر مادی و معنوی به آن‌ها کمک شود تا در چارچوب احکام اسلامی آزادانه به این کار مبادرت ورزند، که با ایجاد رقابت میان افراد و شرکت‌ها می‌توان برنامه‌های پخش شده از سوی ایستگاه‌های رادیو و تلویزیونی را تنوع بخشید تا بینندگان را در حد زیادی از تماشای فیلم‌هایی که از طریق ماهواره پخش می‌شود منصرف نموده، توجه آنان را به سوی ایستگاه‌هایی که توسط شرکت‌های خصوصی اداره می‌شوند معطوف سازد.

مخالفت با برخی مواضع امام خمینی

پس از انقلاب اسلامی ایران وی با مواضع امام خمینی درباره جنگ ایران و عراق و ولایت مطلقه فقیه مخالفت نمود. او جنگ ایران و عراق را برادرکشی خواند و فتوا به حرمت جنگ با عراقی‌ها داد. این فتوا به نوعی همراهی با حکومت بعث عراق و تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شد.

تک‌نگاری

• آیینه فضیلت‌ها: مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات در معرفی شخصیت علمی، اجتماعی و سیاسی حضرت آیه‌الله العظمی سید محمد شیرازی
• در امتداد فقا‌هت‌ :نگا‌هی‌ گذرا بر شخصیت‌ مرجع‌ فقید حضرت‌ آیت‌‌الله‌ العظمی‌ سید محمد شیرازی

منابع

• «الامام الشيرازي، نظرة عامة» موقع الامام الشیرازی، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۰ش.
• حسینی، سید ابوجواد، در امتداد فقاهت؛ نگاهی گذرا بر شخصیت مرجع فقید حضرت آیت الله العظمی سید محمد شیرازی. نشر جلال الدین، قم، ۱۳۸۱ش.
• پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید محمد حسینی شیرازی.
• استقبال علمای بزرگ شیعه و سنی عراق از امام، پرتال مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
• پیام تسلیت به مناسبت درگذشت آیت‌اللّه آقای حاج سید محمد شیرازی‌، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
• رفتارشناسی سیاسی حوزه کربلا در قرن اخیر، سایت مباحثات.
• پایگاه خبری بولتن نیوز.
• پایگاه اطلاع رسانی فتن.
• سید محمد شیرازی، پرسمان، تاریخ درج مطلب:۲۹ مهر ۱۳۹۱، تاریخ بازدید: ۹پخرداد ۱۴۰۲.