مناجات المریدین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات اهل ارادت |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع) (محمدتقی مصباح) |
| زمان | روز جمعه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ المُریدین یا مناجات اهل ارادت، از مناجات‌های پانزده گانه نقل شده از امام سجاد(ع). وصول به خداوند و تقرب به او، وجود راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی و ویژگی‌های همسفران شایسته از موضوعات این مناجات است و ایشان احسان خداوند به بندگان مطیع خویش و رحمت و رأفت او در حق غافلان را به عنوان صفات ویژه خداوند بیان می‌کند.
منبع دعا
این مناجات در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است و علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز جمعه تعیین کرده است.[۳]
آموزه‌های دعا
- برای رسیدن به خدا و تقرب به او، باید به درگاه او دعا کرد و از خودش کمک طلبید.
- کسی که خدا راه را به او نشان ندهد، هرگز به مقصود نمی‌رسد.
- شخصی که نزدیک‌ترین راه را یافته، فقط در پرتو هدایت خدا موفق شده است.
- راههای گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی وجود دارد و راه مستقیم، نزدیک‌ترین است.
- همسفران شایسته در مسیر تکامل معنوی، سه ویژگی دارند: ۱.با سرعت به سوی قرب الهی حرکت می‌کنند ۲.پایداری و استمرار در حرکت دارند ۳.اهل عبادت‌های شبانه روزی و اهل خشیت در پیشگاه با عظمت خدا هستند.
- انسان برای پیمودن راه باید به پیشگامان راه تعالی و تکامل اقتدا کند.
- روشنایی چشم در لقای الهی است. (وَ لِقآؤُكَ قُرَّةُ عَيْنى) [۴]
- برجسته‌ترین صفات پیشگامان راه تعالی و تکامل، عبارت است از: ارتباط مستقیم با سرچشمه کمال و تعالی، محبت خالصانه به خدا و ادراک لذت مناجات با او.
- بهشت و نعمت و دنیا وآخرت سالک الی الله فقط خداست. (يا نَعيمى وَ جَنَّتى، وَ يا دُنْياىَ وَ آخِرَتى) [۵]
- از صفات ویژه خدا، فضل و احسان به بندگان مطیع و رحمت و رأفت به غافلان است.
- علاقه و توجه پیشگامان طریق کمال و قرب، تنها به خدا جلب شده است و فقط به او رغبت دارند.[۶]
متن و ترجمه دعا
مناجات المریدین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
سُبْحانَكَ ما اَضْيَقَ الْطُّرُقَ عَلى مَنْ لَمْ تَكُنْ دَليلَهُ، وَ ما اَوْضَحَ الْحَقَ عِنْدَ مَنْ هَدَيْتَهُ سَبيلَهُ، اِلهى فَاسْلُكْ بِنا سُبُلَ الْوُصُولِ اِلَيْكَ، وَ سَيِّرْنا فى اَقْرَبِ الطُّرُقِ لِلْوُفُودِ عَلَيْكَ، قَرِّبْ عَلَيْنَا الْبَعيدَ، وَ سَهِّلْ عَلَيْنَا الْعَسيرَ الشَّديدَ، وَ اَلْحِقْنا بِعِبادِكَ الَّذينَ هُمْ بِالْبِدارِ اِلَيْكَ يُسارِعوُنَ وَ بابَكَ عَلَى الدَّوامِ يَطْرُقُونَ، وَ اِيَّاكَ فِى اللَّيْلِ وَ النَّهارِ يَعْبُدُونَ، وَ هُمْ مِنْ هَيْبَتِكَ مُشْفِقُونَ، الَّذينَ صَفَّيْتَ لَهُمُ الْمَشارِبَ، وَ بَلَّغْتَهُمُ الرَّغآئِبَ، وَ اَنْجَحْتَ لَهُمُ الْمَطالِبَ، وَ قَضَيْتَ لَهُمْ مِنْ فَضْلِكَ الْمَأرِبَ، وَ مَلَأْتَ لَهُمْ ضَمآئِرَهُمْ مِنْ حُبِّكَ، وَ رَوَّيْتَهُمْ مِنْ صافى شِرْبِكَ، فَبِكَ اِلى لَذيذِ مُناجاتِكَ وَ صَلُوا، وَ مِنْكَ اَقْصى مَقاصِدِهِمْ حَصَّلُوا، فَيا مَنْ هُوَ عَلَى الْمُقْبِلينَ عَلَيْهِ مُقْبِلٌ، وَ بِالْعَطْفِ عَلَيْهِمْ عآئِدٌ مُفْضِلٌ، وَ بِالْغافِلينَ عَنْ ذِكْرِهِ رَحيمٌ رَؤُفٌ، وَ بِجَذْبِهِمْ اِلى بابِهِ وَدُودٌ عَطُوفٌ، اَسْئَلُكَ اَنْ تَجْعَلَنى مِنْ اَوْفَرِهِمْ مِنْكَ حَظّاً، وَ اَعْلاهُمْ عِنْدَكَ مَنْزِلاً، وَ اَجْزَلِهِمْ مِنْ وُدِّكَ قِسْماً، وَ اَفْضَلِهِمْ فى مَعْرِفَتِكَ نَصيباً، فَقَدِ انْقَطَعَتْاِلَيْكَ هِمَّتى، وَ انْصَرَفَتْ نَحْوَكَ رَغْبَتى، فَاَنْتَ لا غَيْرُكَ مُرادى، وَ لَكَ لا لِسِواكَ سَهَرى وَ سُهارى، وَ لِقآؤُكَ قُرَّةُ عَيْنى، وَ وَصْلُكَ مُنى نَفْسى، وَ اِلَيْكَ شَوْقى، وَ فى مَحَبَّتِكَ وَلَهى، وَ اِلى هَواكَ صَبابَتى، وَ رِضاكَ بُغْيَتى، وَ رُؤْيَتُكَ حاجَتى، وَ جِوارُكَ طَلَبى، وَ قُرْبُكَ غايَةُ سُؤْلى، وَ فى مُناجاتِكَ رَوْحى وَراحَتى، وَ عِنْدَكَ دَوآءُ عِلَّتى، وَ شِفآءُ غُلَّتى، وَ بَرْدُ لَوْعَتى، وَ كَشْفُ كُرْبَتى، فَكُنْ اَنيسى فى وَحْشَتى، وَ مُقيلَ عَثْرَتى، وَ غافِرَ زَلَّتى، وَ قابِلَ تَوْبَتى، وَ مُجيبَ دَعْوَتى، وَ وَلِىَ عِصْمَتى وَ مُغْنِىَ فاقَتى، وَ لا تَقْطَعْنى عَنْكَ، وَ لا تُبْعِدْنى مِنْكَ، يا نَعيمى وَ جَنَّتى، وَ يا دُنْياىَ وَ آخِرَتى يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ. |
منزهى تو! چه اندازه تنگ است راه‌ها بر کسى که توأش رهنمون نباشى و چه اندازه حقیقت روشن است براى کسی که تو راهش را نشانش دادهاى خدایا! پس ما را به راههاى رسیدن به درگاهت بدار و از نزدیک‌ترین راهى که به تو رسند ما را ببَر! دور را بر ما نزدیک گردان و راههاى سخت و دشوار را بر ما آسان و هموار ساز و ملحقمان دار به آن بندگانت که در پیشى گرفتن به سویت شتاب کنند و یکسره بطور مداوم در خانهات را میکوبند و در شب و روز تو را پرستش کنند و آن‌ها از هیبتت ترسانند آنانکه آبخورشان را پاک کردى و به خواستههایشان رسانیدى و به دادن آنچه جویایش بودند کامرواشان ساختى و حاجت‌هاشان را از فضل خویش برآوردى و دل‌هاشان را سرشار از دوستى خویش کردى و از آب زلال معرفتت سیرابشان کردى پس به وسیله تو، به لذت مناجاتت نائل گشتند و از ناحیه تو بالا‌ترین مقاصدشان را به دست آوردند پس اى کسى که بر آنانکه به سویش رو کنند رو آورى و با توجه بدان‌ها مهرورزى و نعمت بخشى و اى آنکه نسبت به بیخبران و غافلان از ذکر خود رحیم و مهربانى و با جلب آنان به درگاهت دوستدار و مهرورزى. از تو خواهم از کسانى قرارم دهى که بهره بیشترى از تو دریافت داشته و مرتبه والاترى را حائز گشته و از دوستیَت نصیب بیشترى عایدش شده و در معرفتت سهم زیادترى بهرهاش دادهاند زیرا که توجه من از همه جا بسوى تو منقطع شده و اراده و آرزویم به جانب تو گشته است پس مراد من تنها تویى نه دیگرى و شب زندهدارى و بی‌خوابیم فقط به خاطر تو است نه غیر تو و دیدارت نور چشم من است و وصل تو آرزوى جان من و بسوى تو است اشتیاقم و در وادى محبت تو سرگشتهام، و در هواى تو است دلدادگیَم و خوشنودى تو است مقصودم و دیدار تو است حاجت من و نعمت جوارت مطلوب من است نزدیکى و قرب به تو منتهاى خواسته من است و در مناجات با تو است خوشى و راحتیم و پیش تو است داروى دردم و شفاى جگر سوختهام و تسکین حرارت دلم و برطرف شدن دشواریم پس اى خدا بوده باش تو انیس و همدمم در حال وحشتم و گذرنده از لغزشم و آمرزنده گناهم و پذیرنده توبهام و اجابت کننده دعایم و سرپرست نگهداریم و توانگرى ده از نداریم و مرا از خویش جدایم مکن و از درگاهت دورم منما اى تو نعیم و جنت من و اى دنیا و آخرتم اى مهربان‌ترین مهربانان. |
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.