مناجات المتوسلین

مُناجاتُ الْمُتَوَسِّلین

نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگر	مناجات توسل کنندگان
صادره از	امام سجاد(ع)
منابع شیعی	بحارالانوار • مفاتیح الجنان
تک‌نگاری‌ها	سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع) (محمد تقی مصباح یزدی)
زمان	روز یکشنبه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

مُناجاتُ الْمُتَوَسِّلین یا مناجات توسل‌کنندگان، از مناجات‌های پانزده‌گانه است که از امام سجاد(ع) نقل شده و وسائل توسل و تقرب به خداوند، لطف و کرم خداوند و اینکه انسان تنها در مأمن آرامش الهی می‌آساید، از موضوعات این مناجات است.

منبع دعا

مناجات المتوسلین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار و مفاتیح الجنان آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز یک شنبه تعیین کرده است.

	مناجات خَمسَ‌عَشَر	زمان قرائت
۱	مناجات التائبین	جمعه
۲	مناجات الشاکین	شنبه
۳	مناجات الخائفین	یکشنبه
۴	مناجات الراجین	دوشنبه
۵	مناجات الراغبین	سه‌شنبه
۶	مناجات الشاکرین	چهارشنبه
۷	مناجات المطیعین	پنج‌شنبه
۸	مناجات المریدین	روز جمعه
۹	مناجات المحبین	شنبه
۱۰	مناجات المتوسلین	یکشنبه
۱۱	مناجات المفتقرین	دوشنبه
۱۲	مناجات العارفین	سه‌شنبه
۱۳	مناجات الذاکرین	چهارشنبه
۱۴	مناجات المعتصمین	پنج‌شنبه
۱۵	مناجات الزاهدین	شب جمعه

آموزه‌های دعا

• وسایل توسل و تقرب به خداوند عبارتند از: جاذبه‌های مهربانی خدا و شفاعت رسول اکرم(ص).
• امید داشتن به لطف و کرم خداوند.
• دستیابی به غفران الهی در پرتو رحمت خدا و شفاعت پیامبر(ص)
• درخواست عاقبت به خیری و قرار گرفتن در بین بندگان خاص وممتاز الهی.
• حضرت محمد، پیامبر(ص) رحمت و رهایی بخش امت از غم و اندوه است.

• توصیف خداوند:

1. خداوند، معدن کرم و بزرگواری است.
2. کریم‌تر، بزرگوار‌تر، رحیم‌تر و مهربان‌تر از او وجود ندارد.
3. او تنها انیس برای انسان‌های غریبی است که حتی خویشان و دوستانش او را از خویش رانده‌اند.
4. او پناه کسانی است که از هر جایی رانده شده‌اند و پناهی ندارند.

• امید داشتن به عفو بی‌نهایت و کرم و بخشایش نامحدود خداوند.
• اگر عفو و بخشش و کرم خداوند شامل حال انسان نشود، هیچ کسی نجات نمی‌یابد.
• مضامین موجود در مناجات المتوسلین توسط شاعرانی به قالب نظم درآمده است. حسین انصاریان در سروده‌ای مناجات المتوسلین را به شعر درآورده است که نمونه‌ای از ابیاتش این است:

خداوندا در این غوغای عالم		که شیطان می‌بَرَد ایمان آدم
به جز مهرت نباشد دستگیرم		ز لطفت تا ابد منت پذیرم...
مرا در آتشِ حرمان مسوزان		درون آتشِ هجران مسوزان
به «مسکین» تو مقام بندگی بخش		به لطف بندگی پایندگی بخش

متن و ترجمه دعا

مناجات المتوسلین

مـتـن

ترجمه

اِلهى‏ لَيْسَ لى‏ وَسيلَةٌ اِلَيْكَ اِلاَّ عَواطِفُ رَاْفَتِكَ، وَ لا لى‏ ذَريعَةٌ اِلَيْكَ اِلاَّ عَوارِفُ رَحْمَتِكَ، وَ شَفاعَةُ نَبِيِّكَ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ، وَ مُنْقِذِ الْأُمَّةِ مِنَ الْغُمَّةِ، فَاجْعَلْهُما لى‏ سَبَباً اِلى‏ نَيْلِ غُفْرانِكَ وَ صَيِّرْهُما لى‏ وُصْلَةً اِلىَ الْفَوْزِ بِرِضْوانِكَ، وَ قَدْ حَلَّ رَجآئى‏ بِحَرَمِ كَرَمِكَ وَ حَطَّ طَمَعى‏ بِفِنآءِ جُودِكَ، فَحَقِّقْ فيكَ اَمَلى‏، وَ اخْتِمْ بِالْخَيْرِ عَمَلى‏، وَ اجْعَلْنى‏ مِنْ‏ صَفْوَتِكَ الَّذينَ اَحْلَلْتَهُمْ بُحْبُوحَةَ جنَّتِكَ، وَ بوَّأْتَهُمْ دارَ كَرامَتِكَ، وَ اَقْرَرْتَ اَعْيُنَهُمْ بِالنَّظَرِ اِلَيْكَ يَوْمَ لِقآئِكَ، وَ اَوْرَثْتَهُمْ مَنازِلَ الصِّدْقِ‏ فى‏ جِوارِكَ، يا مَنْ لا يَفِدُ الْوافِدُونَ عَلى‏ اَكْرَمَ مِنْهُ، وَ لا يَجِدُ الْقاصِدُونَ‏ اَرْحَمَ مِنْهُ، يا خَيْرَ مَنْ خَلا بِهِ وَحيدٌ، وَ يا اَعْطَفَ مَنْ اَوى‏ اِلَيْهِ طَريدٌ اِلى‏ سَعَةِ عَفْوِكَ مَدَدْتُ يَدى‏، وَ بِذَيْلِ كَرَمِكَ اَعْلَقْتُ كَفّى‏، فَلا تُولِنِى الْحِرْمانَ وَ لا تُبْلِنى‏ بِالْخَيْبَةِ وَ الْخُسْرانِ، يا سَميعَ الدٌّعآءِ، يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ.

خدایا! وسیله‏ اى به درگاهت ندارم جز عواطف مِهرت و به سویت دست‏ آویزى ندارم‏ جز آنچه معروف است از رحمتت و شفاعت پیامبرت پیامبر رحمت و نجات ده امت‏ از غم و اندوه. پس اى خدا!‌‌ همان دو (رحمت و شفاعت) را وسیله رسیدنم به آمرزشت قرار ده و سببى براى رسیدنم‏ به سعادت خوشنودیت گردان زیرا که بار امیدم در حریم کَرَمت فرود آمده و مرکب طمعم به‏ آستانه جود تو زانو زده. پس اى خدا! به آرزوى من جامه عمل پوشان و پایان کارم را به خیر گردان و در زمره آن دسته از برگزیدگانت قرارم ده که در وسط بهشتت فرودشان آوردى و در خانه بزرگوارى خویش جاشان دادى‏ و دیده آن‌ها را در روز دیدار به‌‌ همان نظر کردنشان به سویت روشن کردى و جایگاه‌هاى راستى( منازل صدق و صفا) را در جِوار خویش بدیشان سپردى اى که وارد شوندگان، بر کریم‌تر از او وارد نشوند و قاصدان، مهربان‌تر از او نیابند! اى بهترین کسى که شخص در تنهایى با او خلوت کند و اى مهربان‌ترین کسى که شخصِ آواره به درگاهش‏ جا و مسکن گیرد! به سوى عفو وسیعت دست (نیاز) دراز کرده و به ذیل(دامن) کَرَم تو چنگ (حاجت) انداخته‏‌ام پس مرا محروم‏ برمگردان و به زیان و خسران دچارم مساز اى شنواى دعا! اى مهربان‌ترین مهربانان.

جستارهای وابسته

توسل

منابع

• مصباح یزدی، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
• مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
• قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.
• انصاریان، حسین، دیوان اشعار( مجموعه غزلیات)، قم نشر انصاریان، ۱۳۸۵ش.