آیه ۲۵۰ سوره بقره
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره بقره |
| شماره آیه | ۲۵۰ |
| جزء | ۲ |
| اطلاعات محتوایی | |
| موضوع | دعای سپاه طالوت هنگام مواجهه با جالوت و لشکرش |
آیه ۲۵۰ سوره بقره بیانگر دعای طالوت و سپاهش هنگام مواجهه با جالوت و لشکرش است.[۱] طبق آیه، طالوت و گروهی از مومنان بنی‌اسرائیل هنگام ورود به میدان جنگ و صف‌آرایی سه دعا کردند: ۱.درخواست صبر و شکیبایی ۲.طلب ثبات قدم و فرار نکردن از جنگ ۳.تقاضای پیروزی بر کافرانی که حریف آنها بودند.[۲] به گفته فخررازی با توجه به آیه ۱۴۶ سوره آل‌عمران و آیه ۱۴۷ سوره آل‌عمران، این دعا در هر جایی که لشکر انبیاء خصوصا پیامبر اکرم(ص) مقابل کفر می‌ایستادند خوانده شده.[۳]
وَ لَمَّا بَرَزُوا لِجالُوتَ وَ جُنُودِهِ قالُوا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَینا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرینَ ترجمه: و هنگامی که در برابر جالوت و سپاهیان او قرار گرفتند گفتند: «پروردگارا! پیمانه شکیبایی و استقامت را بر ما بریز و قدم‌های ما را ثابت بدار و ما را بر جمعیت کافران، پیروز بگردان».[۴]
به گفته شیخ طوسی در تفسیر تبیان با توجه به تعابیر قرآن، این دعای یاران طالوت از نهایت ضمیر و اعماق وجود آنها بوده است.[۵] او و برخی مفسران دیگر معتقدند، «افراغ صبر» با توجه به معنای مجازی که در آن است مبالغه در طلب صبر و به معنای خالی شدن منبع الهی از صبر است همانگونه که ظرف آب هنگام ریختن، خالی می‌شود.[۶]
همچنین شیخ طوسی معتقد است «تثبیت قدم» در آیه، به دو صورت ممکن است: ۱.تقویت دل‌های مومنان بنی‌اسرائیل؛ ۲.انداختن وحشت و اضطراب در دل دشمنان آنها.[۷] طبرسی در تفسیر جوامع الجامع برآورده شدن این دعا را قتل جالوت توسط داود(ع) می‌داند که با این عمل قلوب مومنان تقویت، و دل کافران هراسان شد.[۸] به نقل از تفسیر تبیان نصرت و پیروزی بر کافران از راه‌هایی نظیر القاء ترس در دل کافران، آگاهی مومنان از نقاط ضعف آنها، زیاد دیدن تعداد مومنان و ایجاد تفرقه میان آنها حاصل می‌شود.[۹]
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۴۱؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۹۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۴۵.
- ↑ فخررازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۵۱۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۴۱.
- ↑ طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۲۹۸.
- ↑ طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۲۹۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۱۹؛ فخررازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۵۱۴.
- ↑ طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۲۹۸.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۷.
- ↑ طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۲۹۹.
منابع
- طبرسی تفسیر جوامع الجامع، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ایران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
- فخررازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، لبنان، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.