سعید بن عبدالله حنفی
 آرامگاه شهدای کربلا در حرم امام حسین(ع) | |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سعید بن عبدالله حنفی |
| لقب | شهید نماز |
| نسب/قبیله | بنی‌حنیفه |
| محل زندگی | کوفه |
| وفات | ۶۱ق ، کربلا |
| علت وفات | شهادت در واقعه کربلا |
| مدفن | حرم امام حسین(ع) |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام حسین(ع) |
| فعالیت‌ها | حامل نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) و بالعکس/محافظت از نمازگزاران ظهر عاشورا |
سعید بن عبدالله حنفی، (شهادت ۶۱ق) از شهدای کربلا. او از شیعیان کوفه بود که برخی نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) را می‌رساند. سعید همچنین نامه مسلم بن عقیل را به امام رساند و پس از آن با کاروان آن حضرت همراه شد. او در شب عاشورا در حمایت از امام حسین(ع) سخنرانی کرد و سوگند یاد کرد که اگر هفتاد بار سوزانده و سپس زنده شود باز هم از حمایت امام دست بر نخواهد برداشت.
نامه‌رسانی در واقعه کربلا
سعید بن عبدالله از بنی‌حنیفة بن لجیم، تیره بنی‌بکر بن وائل -از شاخه‌های قبیلۀ عدنان-[۱] و اهل کوفه بود و به گفته محمد سماوی در ابصارالعین به شجاعت و عبادت شهرت داشت.[۲] در زیارت الشهدا با نام سعد[۳] و در زیارت رجبیه امام حسین(ع) با نام سعید[۴] به او سلام داده شده است.
سعید بن عبدالله و هانی بن هانی سبیعی نامه سوم کوفیان را برای امام حسین(ع) بردند.[۵] نویسندگان این نامۀ شَبَث بن رِبعی، حَجّار بن اَبجَر، یزید بن حارث، یزید بن رویم، عزرة بن قیس، عمرو بن حجاج و محمد بن عمیر بودند.[۶] برخی معتقدند که این مأموریت به جهت وجاهت سعید بن عبدالله بوده، به امید آنکه این وجاهت، امام(ع) را به رفتن به کوفه قانع کند.[۷]
به خدا سوگند اگر کشته شوم، سپس زنده گردم، هفتاد مرتبه مرا بسوزانند و خاکستر مرا به باد دهند باز هم از شما دست بر نخواهم داشت.
طبری، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، ج۵، ص۴۱۹.
امام حسین(ع) به وسیلۀ سعید پاسخ مردم کوفه داد و نوشت که مسلم بن عقیل را به عنوان سفیر خود روانه کوفه کرده است. به گزارش تاریخ طبری (تألیف ۳۰۳ق) زمانی که مسلم وارد کوفه شد و برای مردم سخنرانی کرد. عابس بن ابی‌شبیب شاکری، حبیب بن مظاهر و سعید بن عبدالله در سخنانی بر حمایت خود از امام حسین تأکید کردند.[۸] مسلم در این مجلس، سعید بن عبدالله را مأمور کرد تا امام(ع) را برای ورود به کوفه دعوت کند. سعید به مکه بازگشت و نامۀ مسلم بن عقیل را به امام داد و از مکه با کاروان امام حسین همراه شد.[۹]
اعلام وفاداری به امام حسین در شب عاشورا
سعید بن عبدالله در شب عاشورا خطاب به امام حسین، سوگند یاد کرد اگر هفتاد مرتبه مرا بسوزانند و خاکسترم را به باد دهند باز هم از شما دست بر نخواهم داشت. او این سخنان را در واکنش به سخنان امام حسین مطرح کرد که در سخنانی از اصحابش خواست هر یک دست دوست خود را گرفته و از تاریکی شب بهره گرفته و کربلا را ترک کنند.[۱۰]
محافظت از نمازگزاران در ظهر عاشورا
به گزارش مقتل‌نویان ظهر عاشورا هنگامی که امام حسین(ع) نماز خوف به جا آورد، سعید بن عبدالله و زهیر بن قین مقابل حضرت ایستادند و با صورت، سینه، پهلو و دست، از اصابت تیرها به امام(ع) جلوگیری کردند.[۱۱] نقل شده هنگام شهادت، به جز زخم‌های شمشیر و نیزه، ۱۳ تیر بر بدنش بوده است.[۱۲] ازاین‌رو از او به عنوان شهیدِ نماز یاد می‌شود.[۱۳] نقل کرده‌اند زمانی که سعد به زمین افتاد و در حال جان‌دادن بود این دعا را می‌خواند
خدایا! همان‌گونه که قوم عاد و ثمود لعنت کردی، اینان (سپاه کوفه) را مورد لعن خویش قرار ده. خدایا! سلام و درود مرا به پیامبرت برسان و درد و رنجی را که در اثر زخم‌های بدنم تحمل نمودم به آن حضرت ابلاغ فرما؛ زیرا من در یاری پیامبرت خواستار دستیابی به پاداش توام.[۱۴]
سپس رو به امام(ع) کرد و گفت:ای فرزند رسول خدا، آیا به پیمانم عمل کردم؟ امام(ع) فرمود: آری؛ تو پیشاپیش من به بهشت خواهی رفت.[۱۵] رجز ذیل نیز به او منسوب است:
- ای حسین پیش بیا که امروز هم جدّت را که برگزیده خداست و هم پدرت را که اهل جود و بخشش است دیدار خواهی کرد.[۱۶]
پانویس
- ↑ شمس‌الدین، انصارالحسین، ۱۴۰۷ق، ص۷۶.
- ↑ سماوی، ابصار العین، ۱۳۸۴ش، ص۱۸۷.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۷۰، ج۹۸، ص۲۷۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۳۴۰.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، ج۵، ص۳۵۳.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، ج۵، ص۳۵۳.
- ↑ کمره‌ای، عنصر شجاعت، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۵۸.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، دار التراث، ج۵، ص۳۵۵.
- ↑ سماوی، ابصار العین، ۱۳۸۴ش، ص۱۸۸.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، دار التراث، ج۵، ص۴۱۹.
- ↑ ابن‌طاووس، الملهوف على قتلى‌الطّفوف، انوار الهدی، ص۶۶.
- ↑ ابن‌طاووس، الملهوف على قتلى‌الطّفوف، انوار الهدی، ص۶۶.
- ↑ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۳.
- ↑ ابن‌طاووس، الملهوف على قتلى‌الطّفوف، انوار الهدی، ص۶۶.
- ↑ سماوی، ابصار العین، ۱۳۸۴ش، ص۱۸۹.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۱۱۲.
منابع
- ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، تحقیق و فهرست یوسف البقاعی، دارالاضواء، ۱۴۲۱ق.
- ابن‌طاووس، علی بن موسی، اللهوف في قتلى الطفوف، قم، انوار الهدی، بی‌تا.
- سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین فی انصار الحسین علیه‌السلام، تحقیق محمدجعفر طبسی، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۴ش.
- شمس‌الدین، محمدمهدی، انصارالحسین، مؤسسه البعثه، تهران، ۱۴۰۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، بی‌تا.
- کمره‌ای، خلیل، عنصر شجاعت یا هفتاد دو تن و یک تن، اصحاب سید الشهداء، دارالعرفان، قم، ۱۳۸۹ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، ۱۳۷۶ش/۱۴۱۷ق.