رابطه نامشروع
 | مقالات ویکیشیعه با رویکرد «ارتباط با مکتب اهلبیت» نوشته میشوند. برای آگاهی از دیگر ابعاد موضوع، منابع دیگر را جویا شوید. |
رابطه نامشروع، رابطه فرد با غیرهمسرش که با لذت جنسی همراه باشد. از نظر فقیهان، هر نوع استمتاع از غیرهمسر و کنیز، اعم از انسان و حیوان، حرام و جزو روابط نامشروع محسوب می‌شود. این رابطه، ارتباطات در فضای مجازی را نیز شامل می‌شود.
پژوهشگران از پیامدهای اجتماعی رابطه نامشروع به مواردی چون کاهش آرامش روانی، افزایش طلاق و فروپاشی خانواده، کاهش ازدواج در جامعه، سقط جنین و ضعف ایمان اشاره کرده‌اند.
رواج ازدواج دائم و موقت و تدابیری مثل لزوم پرهیز از نگاه حرام، رعایت حجاب، حرام بودن لمس نامحرم، پرهیز از خلوت زن و مرد نامحرم به پیشگیری از انحرافات جنسی کمک می‌کند. در پیشگیری از وقوع رابطه نامشروع تقویت خویشتن‌داری و صفاتی چون عفت در افراد مسلمان سفارش شده است. توبه، دعا، برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت و مجازات حدی یا تعزیری مرتکبین هم از برنامه‌های درمانی روابط حرام جنسی به شمار می‌رود.
اهمیت
گسترش روابط نامشروع در نظر مکارم شیرازی جزو عوامل مهم کاهش آمار ازدواج در جامعه است.[۱] انحراف و خیانت جنسی همسران را دلیل اصلی طلاق و فروپاشی خانواده‌ها معرفی کرده‌اند.[۲] مجازات روابط نامشروع کمتر از زنا مانند بوسیدن و همخوابی با نامحرم، تعزیر است.[۳] در قانون مجازات اسلامی، تعزیر روابط نامشروع را ۹۹ ضربه شلاق بیان است.[۴]هدف از ممنوعیت روابط نامشروع را برقراری امنیت و حفظ نظام خانواده و جامعه دانسته‌اند.[۵]
مفهوم‌شناسی
گروهی از فقیهان شیعه مانند صافی گلپایگانی، علوی گرگانی و مکارم شیرازی رابطه نامشروع را هر گونه ارتباط جنسی و دارای مفسده دانسته‌اند که باعث لذت جنسی یا ترس وقوع در آن باشد.[۶] بر اساس این تعریف، رابطه نامشروع به رابطه فیزیکی منحصر نیست و شامل ارتباط عاشقانه پیامکی و... نیز می‌شود.[۷] بااین‌حال برخی همچون شبیری زنجانی و محفوظی از مراجع تقلید تنها رابطه بدنی جنسیِ غیرشرعی را رابطه نامشروع می‌دانند که موارد آن همچون زنا و لواط در فقه آمده باشد. البته این گروه هم رابطه پیامکی را به دلیل تحریک شهوت و مفسده حرام می‌دانند، ولی معتقدند اصطلاح رابطه نامشروع برگرفته از عرف بوده و در چنین نمونه‌هایی صدق نمی‌کند.[۸] گفته شده رابطه نامشروع در فقه به روابط جنسی بین دو فرد گفته می‌شود که میانشان رابطه زوجیت برقرار نباشد، مانند بوسیدن و همخوابی.[۹]
به گفته سید محمد صدر کلمه «فَحْشاء» در قرآن به معنای رابطه جنسی حرام است. بنابراین در آیه ۱۵۱ سور انعام از نزدیک‌شدن به همه اقسام روابط جنسی مانند زنا، لواط و مساحقه نهی شده است.[۱۰]
تفاوت با عمل منافی عفت
مکارم شیرازی عمل منافی عفت را عملی مخالف با پاکدامنی و طهارت دانسته است. علوی گرگانی آن را عملی می‌شمارد که بر خلاف سیره متشرعه یا دستورات اخلاقی و احکام بوده و موجب شکسته‌شدن حریم‌ها در امور جنسی در سطح جامعه شود.[۱۱]
مصادیق رابطه نامشروع
مواردی از رابطه نامشروع و احکام آنها در آثار فقیهان شیعه آمده است، از جمله:
- زنا: زنا از گناهان کبیره[۱۲] و حرمت آن از بدیهیات دینی[۱۳] است. فقیهان شیعه شکل جدیدی از رابطه نامشروع با نام ازدواج سفید را هم در حکم زنا دانسته‌اند.[۱۴]
- نگاه حرام: نگاه از روی شهوت به غیرهمسر. در این رابطه نگاه مرد به بدن مردان دیگر یا زنانی که با وی محرمند و نیز نگاه کردن زن به بدن زنان دیگر یا مردانی که با وی محرمند از روی شهوت و لذت جنسی یا با ترس افتادن در گناه حرام است.[۱۵]
- لمس بدن نامحرم: بنا به نظر فقها لمس بدن نامحرم جز در موارد اضطرار مانند معالجه و نجات جان انسان جایز نیست.[۱۶]
- هر نوع استمتاع از غیرهمسر و کنیز، اعم از انسان و حیوان[۱۷] به لواط،[۱۸] مساحقه،[۱۹] نگاه و جز آنها، و نیز از راه استمناء[۲۰] حرام است.
رابطه نامشروع در فضای مجازی
نمونه‌های جدید روابط نامشروع در فضای مجازی نیز شکل می‌گیرد. چت، گفتگوی تلفنی یا در بستر اینترنت با فرض لذت جنسی یا با ترس وقوع در آن از دیدگاه صافی گلپایگانی و سیستانی از مراجع تقلید حرام اعلام شده است.[۲۱] گفته شده نوشتن مطالب تحریک‌کننده جنسی در قالب پیامک و نامه می‌تواند جزو مصادیق رابطه نامشروع محسوب شود.[۲۲] ارسال محتوای جنسی مجرمانه در شبکه‌های اجتماعی در قالب فیلم، عکس، استیکر و .. هم در صورت تحریک جنسی در فضای واقعی برای فرد گیرنده ممکن است مجازات رابطه نامشروع را در پی داشته باشد.[۲۳]
پیامد روابط نامشروع
محققان و نویسندگان پیامدهایی را برای روابط نامشروع برشمرده‌اند، از جمله؛
- کاهش آمار ازدواج: ناصر مکارم شیرازی کاهش آمار ازدواج در صورت افزایش و توسعه روابط نامشروع میان زن و مرد در یک جامعه را حتمی می‌داند.[۹] مرتضی مطهری در صورت آزادی روابط نامشروع در جامعه، ازدواج در آن را پایان آزادی زن و مرد و آغاز محرومیت و محدویت توصیف می‌کند.[۲۴]
- کاهش آرامش روانی: در باور مرتضی مطهری آزادی در روابط زن و مرد به افزایش التهاب جنسی و کاهش آرامش منجر می‌شود. وی با اشاره به ویژگی تحریک‌پذیری روح انسان، غریزه جنسی را مانند آتشی دانسته که هر چه خوراک داده شود شعله‌ورتر خواهد شد. اثر محرومیت در دست‌یابی به هوسِ نامحدود نیز اختلال روحی و بیماری روانی خواهد بود.[۲۵]
- فروپاشی خانواده و بحران اجتماعی: گفته شده بر اساس آموزه‌های قرآنی زیاده‌روی جامعه در روابط جنسی نامشروع و فراگیری آن، افزایش طلاق در خانوده‌ها و به دنبال آن بحران‌های اجتماعی مانند خشکسالی، قحطی، جنگ و مانند آن را در پی دارد.[۲۶] طلاق در شمار مشکلات اجتماعی ویرانگری قرار داده شده که تربیت فرزندان را هم به خطر می‌اندازد.[۲۷]
- سقط جنین: صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت روابط نامشروع را عامل بخشی از سقط جنین غیرقانونی و جنایی معرفی کرده است.[۲۸]
- فرزندان نامشروع: پیدایش کودکان نامشروع و مسائل آنان حاصل توسعه روابط جنسی خارج از چارچوب شرع است.[۲۹]
- سرکوب استعدادهای نوجوانان و جوانان و افت تحصیلی با سرگرم‌شدن به ارتباطات نامشروع.
- ضعف ایمان و سلب جذابیت امور معنوی.[۳۰]
پیشگیری و درمان
برخی محققان علوم دینی به راهکارهای پیشگیری از ارتکاب روابط نامشروع و درمان آن پرداخته‌اند.
شیوه‌های پیشگیری
گفته شده اولین برنامه اسلام در مقابله با انحرافات جنسی، تقویت خویشتن‌داری و صفاتی چون عفت در افراد مسلمان است.[۳۱] مجموعه‌ای از احکام و توصیه‌های اسلامی همچون لزوم پرهیز از نگاه حرام، رعایت حجاب، حرمت لمس نامحرم، پرهیز از خلوت زن و مرد نامحرم و ممنوعیت گفتگوی تحریک‌آمیز در فضای حقیقی و مجازی را از راهکارهای پیشگیری از وقوع در روابط جنسی نامشروع دانسته‌اند.[۳۲] راهکار پیشگیرانه دیگر از انحراف و روابط جنسی نامشروع ازدواج دائم و موقت معرفی شده است.[۳۳] همچنین روزه‌داری، عفت در کلام، آگاهی از خطرات و پیامدهای رابطه نامشروع، پرهیز و مراقبت فرزندان در برابر دیدن صحنه‌های تحریک‌آمیز جنسی در جلوگیری از برقراری روابط نامشروع موثر است.[۳۴]
راهکار درمانی
اموری که گفته شده در درمان افراد مبتلایان به رابطه جنسی نامشروع کمک می‌کند عبارتند از؛
توبه، قطع ارتباطات ناسالم، تقویت اراده، دعا و استمداد از خدا، یاد مرگ و پایان لذت‌های دنیوی، برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت، ورزش‌کردن و تمرکز بر آن، پرهیز از تنهایی و گوشه‌گیری، مشورت با علما.[۳۵] مجازات مرتکبین به تناسب نوع ارتباط هم آخرین اقدام در زمینه درمانی بیان می‌شود.[۳۶]
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، مشکلات جنسی جوانان، ۱۳۸۷ش، ص۲۹ و ۳۱.
- ↑ «نقش انحرافات جنسی در فروپاشی خـانواده»، سایت کیهان.
- ↑ شیری، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۹-۱۲۰.
- ↑ مسعودی نیا، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، ص۶۳.
- ↑ فتحی‌پور، «رابطه نامشروع»، ص۳۹.
- ↑ نوروز‌پور، «تبیین مفهومی و مصداقی دو عنوان منافی عفت و رابطه نامشروع در فقه و حقوق»، ص۱۱۳ ـ ۱۱۴.
- ↑ نوروز‌پور، «تبیین مفهومی و مصداقی دو عنوان منافی عفت و رابطه نامشروع در فقه و حقوق»، ص۱۱۲ ـ ۱۱۳.
- ↑ نوروز‌پور، «تبیین مفهومی و مصداقی دو عنوان منافی عفت و رابطه نامشروع در فقه و حقوق»، ص۱۱۴.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ مسعودی نیا، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، ص۶۳.
- ↑ صدر، ماوراء الفقه، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۲۷۹ ـ ۲۸۰؛ صدیقی و دیگران، «مصادیق جدید روابط نامشروع غیر از زنا و مجازات آن در فقه اسلامی و حقوق ایران و افغانستان»، ص۱۱۷.
- ↑ نوروز‌پور، «تبیین مفهومی و مصداقی دو عنوان منافی عفت و رابطه نامشروع در فقه و حقوق»، ص۱۱۲ ـ ۱۱۳.
- ↑ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۴۷۵؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۴.
- ↑ صدر، الفتاوی الواضحه، مطبعة آلاداب، ص۱۹.
- ↑ ارجمند دانش و دیگران، «ماهیت، مشروعیت و آثار ازدواج سفید»، ص۲۰.
- ↑ خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۸۵.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۹، ص۱۰۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۴۱، ص۶۳۷
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۴۱، ص۳۷۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۴۱، ص۳۸۷
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۴۱، ص۶۴۷
- ↑ مسعودی‌نیا، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، ص۶۴.
- ↑ مسعودی نیا، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، ص۶۶.
- ↑ مسعودی نیا، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، ص۶۶.
- ↑ مطهری، مسئله حجاب، ۱۳۷۹ش، ص۸۳.
- ↑ مطهری، مسئله حجاب، ۱۳۷۹ش، ص۸۴ ـ ۸۷.
- ↑ «نقش انحرافات جنسی در فروپاشی خـانواده»، سایت کیهان.
- ↑ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۱۸۳.
- ↑ «چند درصد سقط‌های جنین در کشور ناشی از روابط نامشروع است؟ | آمار عجیب از دست دادن تولدها در کشور به دلیل سقط جنین»، سایت همشهری آنلاین.
- ↑ «بحران کودکان نامشروع در غرب»، سایت روزنامه جام جم.
- ↑ جهان شیلا و سجادی، «بررسی روابط آزاد دختر و پسر و تأثیرات آن»، ص۵۰ ـ ۵۱.
- ↑ صادقی و اکبری، «آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در قبال جرایم جنسی از منظر فقهی و جرم شناسی»، ص۶۴ ـ ۶۵.
- ↑ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۲۰۲، ۲۰۵، ۲۰۷ ـ ۲۰۸، ۲۱۰ و ۲۱۲.
- ↑ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۲۲۰.
- ↑ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۲۲۳، ۲۲۶ ـ ۲۲۷ و ۲۳۱.
- ↑ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۲۳۵ ـ ۲۳۷، ۲۴۰ ـ ۲۴۱، ۲۴۴.
- ↑ صادقی و اکبری، «آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در قبال جرایم جنسی از منظر فقهی و جرم شناسی»، ص۶۵؛ جعفری و ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، ۱۴۴۵ق، ص۲۴۵.
منابع
- «احکام نگاه کردن»، سایت دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۳ش.
- ارجمند دانش، جعفر و دیگران، «ماهیت، مشروعیت و آثار ازدواج سفید»، فصل‌نامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره۴، ۱۳۹۷ش.
- «بحران کودکان نامشروع در غرب»، سایت روزنامه جام جم، تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۴ آذر ۱۴۰۳ش.
- جعفری، اسکندر و زیاد ساعدی، العلاقات غیر المشروعه، بی‌جا، العتبة الحسینیة المقدسه، چاپ اول، ۲۰۲۳م/۱۴۴۵ق.
- جهان شیلا، شرمین و مرضیه سادات سجادی، «بررسی روابط آزاد دختر و پسر و تأثیرات آن»، در پژوهش‌های اسلامی جنسیت و خانواده، شماره پنجم، پاییز و زمستان ۱۳۹۹ش.
- «چند درصد سقط‌های جنین در کشور ناشی از روابط نامشروع است؟ | آمار عجیب از دست دادن تولدها در کشور به دلیل سقط جنین»، سایت همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱ آذر ۱۴۰۳ش.
- خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، دارالکتب العلمیه، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- خمینی، روح‌الله، توضیح المسائل (محشی)، تحقیق: سید محمدحسین بنی‌هاشمی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
- شیری، عباس، سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، ۱۳۷۲ش.
- صادقی، سالار و عباسعلی اکبری، «آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در قبال جرایم جنسی از منظر فقهی و جرم شناسی»، در فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۲، تابستان ۱۴۰۱ش.
- صدر، سید محمد باقر، الفتاوی الواضحه، مطبعة آلاداب، نجف، بی‌تا.
- صدر، سید محمد، ماوراء الفقه، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م،
- صدیقی، عبدالسبحان و دیگران، «مصادیق جدید روابط نامشروع غیر از زنا و مجازات آن در فقه اسلامی و حقوق ایران و افغانستان»، در مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره ۵۳، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- فتحی‌پور، علی، «رابطه نامشروع»، در مجله حقوق امروز، شماره ۱۴، اسفند ۱۳۴۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، مشکلات جنسی جوانان، قم، نسل جوان، ۱۳۸۷ش.
- «نقش انحرافات جنسی در فروپاشی خانواده»، سایت کیهان، تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۴۰۳ش.
- مسعودی نیا، محمد، «روابط نامشروع در فضای مجازی از منظر فقه جزایی»، در فصل‌نامه فقه جزای تطبیقی، شماره ۵، بهار ۱۴۰۱ش.
- مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران، صدرا، چاپ پنجاه و دوم، ۱۳۷۹ش،
- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه و المکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
- نوروز‌پور، الیاس، «تبیین مفهومی و مصداقی دو عنوان منافی عفت و رابطه نامشروع در فقه و حقوق»، در مجله رسائل، شماره ۱۱، پاییز و زمستان ۱۴۰۲ش.