مناجات المحبین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات دوستداران |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | ترنم عشق در شرح مناجات المحبین (قدرت الله مومنی) |
| زمان | روز شنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الْمُحِبّین یا مناجات دوستداران، از مناجات‌های پانزده‌گانه نقل شده از امام سجاد(ع) که حاوی مفاهیمی از جمله محبت خداوند، لوازم و آثار محبت به خداوند، و بندگی و لطف و عنایت خداست.
منبع دعا
مناجات المحبین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی، زمان قرائت این دعا را روز شنبه دانسته است.[۳]
آموزه‌های دعا
- اگر کسی شیرینی محبت خدا را بچشد، جایگزینی برایش نمی‌طلبد.
- کسی که به قرب معبود انس بگیرد، دوست ندارد حتی لحظه‌ای از آن حال و هوا، خارج شود.
- قرب اکتسابی، با بندگی خدا و خودسازی به دست می‌آید و مخصوص بندگان برگزیده و مومن است.
- شوق به لقای الهی، از لوازم و آثار طبیعی محبت به خدا است و باعث تکامل می‌شود.
- راضی بودن به قضا و قدر الهی نیز یکی از نشانه‌های محبت به خدا است.
- بندگی خدا، راه رسیدن به قرب و جوار الهی و درک عظمت و ارزش آن است.
- دعا و انس با خدا، باعث آرامش و شادمانی می‌شود.
- همه آثار و نتایجی که از محبت خدا حاصل می‌شود، از لطف و عنایت خداست و تا او اراده نکند کسی به این سرمایه ارزشمند دست نمی‌یابد.
- دوستی دوستداران خدا، توفیق الهی و از سعادت است.[۴]
- در خواست دوست داشتن خدا و دوستداران خدا و دوست داشتن هر کاری که باعث قُرب به خدا می شود. [۵]
شرح‌ها
ترنم عشق در شرح مناجات المحبین، کتابی است به‌قلم قدرت‌الله مومنی.[۶]
متن و ترجمه دعا
مناجات المحبین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
اِلهی مَنْ ذَاالَّذی ذاقَ حَلاوَةَ مَحَبَّتِک فَرامَ مِنْک بَدَلاً، وَ مَنْ ذَاالَّذی اَنِسَ بِقُرْبِک فَابْتَغی عَنْک حِوَلاً، اِلهی فَاجْعَلْنا مِمَّنِ اصْطَفَیتَهُ لِقُرْبِک وَ وِلایتِک، وَ اَخْلَصْتَهُ لِوُدِّک وَ مَحَبَّتِک، وَ شَوَّقْتَهُ اِلی لِقآئِک، وَ رَضَّیتَهُ بِقَضآئِک، وَ مَنَحْتَهُ بِالنَّظَرِ اِلی وَجْهِک، وَ حَبَوْتَهُ بِرِضاک، وَ اَعَذْتَهُ مِنْ هَجْرِک وَ قِلاک، وَ بَوَّاْتَهُ مَقْعَدَالصِّدْقِ فی جِوارِک، وَ خَصَصْتَهُ بِمَعْرِفَتِک، وَ اَهَّلْتَهُ لِعِبادَتِک، وَ هَیمْتَ قَلْبَهُ لِإِرادَتِک، وَ اجْتَبَیتَهُ لِمُشاهَدَتِک، وَ اَخْلَیتَ وَجْهَهُ لَک، وَ فَرَّغْتَ فُؤادَهُ لِحُبِّک، وَ رَغَّبْتَهُ فیما عِنْدَک، وَ اَلْهَمْتَهُ ذِکرَک، وَ اَوْزَعْتَهُ شُکرَک، وَ شَغَلْتَهُ بِطاعَتِک وَ صَیرْتَهُ مِنْ صالِحی بَرِیتِک، وَ اخْتَرْتَهُ لِمُناجاتِک، وَ قَطَعْتَ عَنْهُ کلَّشَیءٍ یقْطَعُهُ عَنْک، اَللَّهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ دَأْبُهُمُ الْإِرْتِیاحُ اِلَیک وَ الْحَنینُ، وَ دَهْرُهُمُ الزَّفْرَةُ وَ الْأَنینُ، جِباهُهُمْ ساجِدَةٌ لِعَظَمَتِک، وَ عُیونُهُمْ ساهِرَةٌ فی خِدْمَتِک، وَ دُمُوعُهُمْ سآئِلَةٌ مِنْ خَشْیتِک، وَ قُلُوبُهُمْ مُتَعَلِّقَةٌ بِمَحَبَّتِک، وَ اَفْئِدَتُهُمْ مُنْخَلِعَةٌ مِنْ مَهابَتِک، یا مَنْ اَنْوارُ قُدْسِهِ لِأَبْصارِ مُحِبّیهِ رآئِقَةٌ، وَ سُبُحاتُ وَجْهِهِ لِقُلُوبِ عارِفیهِ شآئِفَةٌ، یا مُنی قُلُوبِ الْمُشْتاقینَ وَ یا غایةَ امالِ الْمُحِبّینَ، اَسْئَلُک حُبَّک وَحُبَّ مَنْ یحِبُّک وَحُبَّ کلِّ عَمَلٍ یوصِلُنی اِلی قُرْبِک، وَ اَنْ تَجْعَلَک اَحَبَّ اِلَی مِمَّا سِواک، وَ اَنْ تَجْعَلَ حُبّی اِیاک قآئِداً اِلی رِضْوانِک، وَ شَوْقی اِلَیک ذائِداً عَنْ عِصْیانِک، وَ امْنُنْ بِالنَّظَرِ اِلَیک عَلَی، وَ انْظُرْ بِعَینِ الْوُدِّ وَالْعَطْفِ اِلَی، وَ لا تَصْرِفْ عَنّی وَجْهَک، وَ اجْعَلْنی مِنْ اَهْلِ الْاِسْعادِ وَ الْحِظْوَةِ عِنْدَک، یا مُجیبُ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ. |
خدایا! کیست که شیرینی محبت تو را چشیده باشد و جز تو آهنگ دیگری را بکند و کیست که به مقام قرب تو انس گرفته باشد و رو گرداندن از تو باشد خدایا! قرار ده ما را از زمره کسانی که برای قرب و دوستیت برگزیدهای و برای عشق و محبتت خالصش گردانده و به دیدارت شائقش کرده و به قضا و قدرت راضیش ساخته و به دیدن رویت به او نعمت بخشیده و به خشنودی خویش مخصوصش گردانده و از غم هجران و فراقت پناهش داده و در جایگاه راستی در جوار خویش جایش داده و به معرفت خویش مخصوصش کرده و برای پرستش و عبادتت او را لایق کردی و در ارادت خویش شیدایش کردی و برای مشاهده جمالت انتخابش کردی و رویش را برای خودت از اغیار خالی کردی و دلش را برای محبت خویش فارغ کردی و تنها بدانچه نزد تو است راغبش کردی و ذکر خویش را بدو الهام کردی و سپاسگزاریت را بدو نصیب کردی و به طاعت خود سرگرمش ساختی و او را از بندگان شایسته‌ات گرداندی و برای مناجات خویش انتخابش کردی و بریدی از او هر چه را که موجب بریدنش از تو گردد. خدایا! قرار ده ما را از کسانی که شیوه شان در زندگی شادمانی با تو و زاری به درگاه تو است و روزگارشان آه و ناله است پیشانی‌هاشان در برابر عظمتت به خاک افتاده و از دیدگانشان در خدمتت یکسره بیدار است و سرشکشان از ترس تو ریزان و دل‌هاشان به محبتت آویزان و قلب‌هاشان از هیبتت از جا کنده شده استای که انوار قدسش برای دیدگان دوستانش در کمال درخشندگی است و پرتوافکنی‌های جمالش برای قلوب عارفان زداینده (چرکی‌ها) است.ای آرمان دل مشتاقان! و‌ای منتهای آرزوی دوستان! از تو خواهم دوستی خودت و دوستی دوستدارانت و دوستی هر عملی که مرا به قرب تو واصل گرداند و تو را در پیش من محبوب‌تر از ماسوای تو قرار دهد و از تو خواهم که دوستیم را نسبت به تو جلودارم قرار دهی تا مرا به رضوانت بکشاند و اشتیاقم را به سویت چنان کنی که بازدارنده از نافرمانیت باشد و بر من منت نِه به اینکه بر من توجهی فرمایی و با دیده دوستی و عطوفت بر من بنگری و رو از من مگردانی و مرا از جمله سعادتمندان و بهره‌مندان نزد خود قرار دهی‌ای پاسخ دهنده!ای مهربان‌ترین مهربانان! |
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.
- باقریان موحد، سید رضا، رسول جعفریان، مهدی مهریزی؛ کتاب‌شناسی نیایش‌های شیعه؛ موسسه فرهنگی دین پژوهی بشر؛ تهران؛ ۱۳۹۲ش.