کنگره هزاره شیخ طوسی
 سخنرانی محمدتقی جعفری در یکی از جلسات کنگره | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| موضوع | بزرگداشت هزارمین سال تولد شیخ طوسی |
| زمان | از ۲۸ اسفند سال ۱۳۴۸ش به‌مدت ۵ روز |
| مکان | مشهد |
| برگزارکننده | دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد |
| اهداف | بررسی آرا و اندیشه‌های شیخ طوسی توسط اندیشمندان داخلی و خارجی |
| آثار | چاپ مجموعه مقالات و سخنرانیها در قالب کتاب و جزوه |
| مرتبط | فهرست آثار شیخ طوسی • کنگره جهانی هزاره شیخ مفید • کنگره بین‌المللی سید مرتضی علم‌الهدی |
کنگره هزاره شیخ طوسی بزرگداشت هزارمین سال تولد شیخ طوسی (۳۸۵ق- ۴۶۰ق) از محدثان و فقهای مشهور شیعه است که در سال ۱۳۴۸ش (دوره پهلوی) در مشهد برگزار شد. در این بزرگداشت، شخصیت، آرا و اندیشه‌های شیخ طوسی توسط اندیشمندان داخلی و خارجی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مجموعه مقالات و سخنرانی‌هایی که در این کنگره ارائه شد، در قالب جزوه و کتاب منتشر گردید.
شیخ طوسی کیست؟
محمد بن حسن بن علی بن حسن (۳۸۵-۴۶۰ق)، مشهور به شیخ طوسی و شیخ الطائفة (به‌معنای بزرگ قوم یا بزرگ شیعیان)، از مشهورترین محدثان و فقیهان شیعه و نویسنده دو کتاب التهذیب و الاستبصار از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است.[۱]
پیشنهاد برگزاری
آقابزرگ تهرانی قبل از فرا رسیدن هزارمین سال میلاد شیخ طوسی، مکاتباتی را با شخصیت‌های علمی آغاز کرد و پیشنهاد برگزاری این بزرگداشت را داد.[۲] شورای دانشگاه تهران به این پیشنهاد رأی داد و چون زادگاه شیخ طوسی خراسان بود، برگزاری آن به دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد محول شد.[۳] آقابزرگ سپس با همراهی محمدهادی امینی اساس کار را در این موارد پایه‌ریزی کرد:
- تنظیم فهرست منابع پژوهش درباره نجف و شیخ طوسی.
- تحقیق و نشر آثار شیخ طوسی، به‌ویژه کتب خطی.
- نگارش برخی کتاب‌ها درباره نجف و شیخ طوسی.
- انتشار خبرنامه‌ای ماهانه که اخبار مربوط به این برنامه را گزارش کند.
- تشکیل کمیته مالی برای تأمین مخارج طرح‌ها.
- انتخاب شعار و نشان مجلس بزرگداشت.
- فراخوان برای دانشمندان و ادیبان برای همکاری در این کنگره.[۴]
تاریخ برگزاری
کنگره هزاره شیخ طوسی به مدت پنج روز از ۲۸ اسفند سال ۱۳۴۸ش تا ۳ فروردین سال ۱۳۴۹ش مصادف با ۱۱ الی ۱۵ محرم ۱۳۹۰ق در دانشگاه مشهد برگزار گردید. دکتر عبدالله فریار رییس وقت دانشگاه مشهد، ریاست کنگره را بر عهده داشت و محمد واعظ‌زاده خراسانی سردبیری کنگره را عهده‌دار بود.[۵] محمدرضا پهلوی، پیامی برای کنگره صادر کرد که مجید راهنما وزیر وقت علوم و آموزش عالی آن را قرائت کرد.[۶]
مقالات و سخنرانیها
کنگره شیخ طوسی شامل مقالاتی بود که بخشی از آن قبل از تشکیل کنگره، قسمتی هم به موازات افتتاح و برخی از آن هم در اثنای جلسات کنگره آماده شد.[۷] مجموعه نوشته‌ها و نطق‌هایی که به زبان فارسی، عربی و انگلیسی در طول برگزاری کنگره، ارائه شد در اختیار مؤسسات علمی و دانشمندان داخلی و خارجی قرار گرفت و بعدها در قالب جزوات یا کتاب‌هایی مستقل انتشار یافت.[۸]
تدوین کتاب‌های هزاره شیخ طوسی
کتاب «هزاره شیخ طوسی» که مجموعه مقاله‌ها و خطابه‌های ایراد شده در کنگره هزاره بود، به کوشش علی دوانی در سال ۱۳۴۹ش توسط انتشارات دارالتبلیغ اسلامی تهران و با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد در دو جلد منتشر شد. به گفته دوانی، وی نوشته‌های خودش و آن‌چه از مقالات دیگران جدا کرده بود، کنار گذاشت و مقالات و خطابه‌ها را با انتخاب خویش و تقدیم و تأخر و ترجمه و تلخیص در شش بخش تهیه و تنظیم کرد.[۹]
از دیگر کتاب‌هایی که همه سخنرانیها و تحقیقات علمی اعضای کنگره هزاره شیخ طوسی را شامل می‌شد، کتاب سه جلدی «یادنامه شیخ طوسی» بود که با همت محمد واعظ‌زاده خراسانی در سال ۱۳۵۱ش و در انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد به چاپ رسید.[۱۰]
ناصرالدین کمره‌ای هم کتابی با عنوان «کنگره هزاره شیخ طوسی در مشهد مقدس رضوی» که مقاله‌ها و سخنرانی‌های مراسم بزرگداشت را در بر داشت، در چاپخانه حیدری تهران منتشر کرد.[۱۱]
جستارهای وابسته
- فهرست آثار شیخ طوسی
- کنگره هزاره شیخ مفید
- کنگره بین‌المللی امام رضا(ع)
- کنگره بین‌المللی سید مرتضی علم‌الهدی
پانویس
- ↑ دوانی، سیری در زندگی شیخ طوسی، ۱۳۶۲ش.
- ↑ زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی آقابزرگ تهرانی، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۷.
- ↑ دوانی، هزاره شیخ طوسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۹و۲۰.
- ↑ زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی آقابزرگ تهرانی، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۸.
- ↑ دوانی، هزاره شیخ طوسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۹و۲۰.
- ↑ تشید، هزاره یا قرن دهم از تولد شیخ طوسی، ۱۳۴۹ش.
- ↑ دوانی، هزاره شیخ طوسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۴.
- ↑ دوانی، هزاره شیخ طوسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۳.
- ↑ دوانی، هزاره شیخ طوسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۴.
- ↑ یادنامه شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی؛ بنیاد محقق طباطبایی.
- ↑ یادنامه شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی؛ بنیاد محقق طباطبایی.
منابع
- زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی آقابزرگ تهرانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۷ش.
- دوانی، علی، هزاره شیخ طوسی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش.
- تشید، علی‌اکبر، هزاره یا قرن دهم از تولد شیخ طوسی (نقل از روزنامه ندای حق)، مجله تاریخ اسلام، اردیبهشت ۱۳۴۹ش، شماره ۲۹.
- یادنامه شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، بنیاد محقق طباطبایی.
- دوانی، علی، سیری در زندگی شیخ طوسی، هزاره شیخ طوسی، تهران، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.