سید جمال‌الدین گلپایگانی

مقاله قابل قبول
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
شناسه ناقص
از ویکی شیعه
سید جمال‌الدین گلپایگانی
از فقیهان شیعه
اطلاعات فردی
تاریخ تولدسال ۱۲۹۵ق
زادگاهسعیدآباد گلپایگان
تاریخ وفاتدوشنبه، ۲۹ محرم ۱۳۷۷ق
محل دفنقبرستان وادی السلام نجف
اطلاعات علمی
استادانشیخ عبدالکریم گزیملا محمد کاشیسید محمدباقر درچه‌ایجهانگیرخان قشقاییحاج آقا رضا همدانیسید محمد کاظم یزدیمحمد تقی شیرازی
شاگرداناحمد فیاضسید محمد حسین حسینی تهرانیلطف الله صافی گلپایگانیسید مرتضی فیروزآبادی و ...
محل تحصیلگلپایگان • اصفهاننجفسامرا
اجازه اجتهاد ازمحمد حسین غروی نائینی
تألیفاتکتاب اجتهاد و تقلید • قاعدة فراغ و التجاوز • یک دوره اصول فقه


سید جمال‌الدین گلپایگانی (۱۲۹۵-۱۳۷۷ق) فقیه و عارف شیعی قرن ۱۴ هجری قمری، از شاگردان میرزای نائینی بود و تقریرات دروس او را به رشته تحریر درآورد. همچنین با سید حسین بروجردی هم‌درس و هم‌ مباحثه بود. در جریان جنگ جهانی اول و تهاجم به عراق در مقابله با مهاجمان فعالیت کرد. از وی آثاری بر جای مانده است.

زندگی‎نامه

جمال‌الدین گلپایگانی در سال ۱۲۹۵ق در سعیدآباد گلپایگان متولد شد. پدرش سیدحسین گلپایگانی از علمای این منطقه بود.[۱]

درگذشت

گلپایگانی عصر دوشنبه ۲۹ محرم ۱۳۷۷ق در ۸۲ سالگی درگذشت[۲] و در قبرستان وادی‌السلام (نجف) دفن شد.[۳]

تحصیلات

سید جمال‌الدین گلپایگانی خواندن و نوشتن را در روستای خود فرا گرفت و دروس حوزوی را در پیش برادران خود آموخت. سپس برای ادامه دروس به گلپایگان رفت و آمد می‌کرد. بیشتر علوم عربی، بلاغت و منطق را از علمای گلپایگان آموخت.[۴] در سال ۱۳۱۱ق در ۱۶ سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان رفت.[۵]

تحصیل در حوزه اصفهان

سید جمال الدین گلپایگانی در مدرسه علمیه الماسیه اصفهان ساکن شد. مدتی بعد به مدرسه شیخ محمدعلی ثقةالاسلام منتقل شد[۶] و سطوح عالی حوزوی را آغاز کرد و «قوانین» را پیش حاجی میرزا بدیع آموخت و سپس رسائل و مکاسب را نزد شیخ عبدالکریم گزی، سید محمد خاتون آبادی، شیخ محمد علی ثقة الاسلام، شیخ محمد تقی مدرسی و سید محمدباقر درچه‌ای فراگرفت. وی علم معقول و اخلاق را پیش ملا محمد کاشی و جهانگیرخان قشقایی آموخت. او در دورانی که در اصفهان مشغول تحصیل بود، با حاج آقا حسین بروجردی هم‌درس و هم‌مباحثه بود. آیت الله بروجردی چه هنگامی که در بروجرد بود و چه اوقاتی که به قم هجرت کرد، نامه‌هایی به او می‌نوشت.[۷]

تحصیل در نجف و سامرا

سید جمال‌الدین در اوایل ماه رمضان سال ۱۳۱۹ق وارد نجف شد. وی دو دوره خارج اصول را پیش آخوند خراسانی گذراند که یک دوره آن را تقریر کرد. در درس حاج آقا رضا همدانی، سید محمد کاظم یزدی[۸]، شیخ هادی طهرانی، آخوند ملاعلی نهاوندی، شیخ محمد بهاری و سید ابوتراب خوانساری حاضر شد. مدتی هم در سامرا، در درس محمد تقی شیرازی شرکت نمود و بخش زیادی از تقریرات او را به رشته تحریر در آورد و سپس به نجف بازگشت.[۹]

در سال ۱۳۲۹ق آخوند خراسانی درگذشت و سید جمال الدین در درس محمد حسین غروی نائینی حاضر شد. شرکت سید جمال الدین در درس آیت الله نائینی، عامل بزرگی برای شرکت علما و فضلای حوزه علمیه نجف در درس ایشان شد. برخی او را مشاور علمی نائینی دانسته‌اند و معتقدند نائینی از وجود او استفاده می‌‌کرد. آنچه مؤید این مطلب است اجازه اجتهادی است که نائینی به او داده و از وی به عنوان حجت الاسلام یاد کرده و این در حالی است که نائینی چنین عنوانی را برای کمتر کسی به کار برده و شاید برای هیچ‌کدام از شاگردانش به کار نبرده است. سید جمال الدین حدود ۳۰ سال در درس میرزای نائینی شرکت نمود و تقریرات زیادی از درس‌های او نوشت. آقا جمال می‌گفت: «من یک طاقچه تقریرات درس آقای نائینی را دارم.»[۱۰] وی همچنین با سید مرتضی کشمیری و سید احمد کربلایی مرتبط بود و از نظر اخلاقی و عرفانی از آنان استفاده کرد.[۱۱]

اساتید

شاگردان

آثار

  • کتاب اجتهاد و تقلید
  • اجتماع امر و نهی
  • الغیبة و چند مسئله فقهی
  • الترتب
  • جواز بقاء تقلید بر میت
  • دیوان حاوی اشعار فارسی و عربی
  • رسالة عملیّه
  • رساله لاضرر و لاضرار
  • رسالة منجزات المریض
  • کتاب صلوة
  • حاشیه بر مکاسب
  • یک دوره اصول فقه
  • قاعدة فراغ و التجاوز
  • حدیث رفع
  • جعل طرق
  • حدیث لاضرر و لاضرار
  • المکاسب
  • کتاب الصلاة
  • تقریرات درس خارج آخوند خراسانی
  • تقریرات درس میرزای نائینی
  • تقریرات محمد تقی شیرازی[۱۳]
مدفن سید جمال الدین گلپایگانی در وادی السلام نجف

ویژگی ها اخلاقی وسلوکی

درباره‌ی ویژگی‌های اخلاقی وسلوکی و [تزکیه|تهذیب نفس]] سید جمال‌الدین گلپایگانی مطالب متعدد و متنوعی گزارش شده مانند: دیدن صورت‌های برزخی، کشف و کرامات، ملاقات با ارواح، عبادت‌های طولانی و خلوت و تفکر در قبرستان‌ها، انس با صحیفه سجادیه و صبر و شکیبایی بیش از حد توان در برابر مشکلات و سختی‌ها و... سید محمدحسین حسینی تهرانی او را از مردان پاك و منزّه و از مراجع عاليقدر نجف اشرف می داند که در عين حال داراى روابط معنوى و باطنى با حضرت حقّ متعال بود. وى را فردی متين و استوار و مراقب و او را جمال السّالكين إلى الله تعالى نام برده است. و او را نمونه ظاهر و بارزى از علماء راستين، و مشايخ طائفه حقّه مذهب جعفريّه و آئينه و آيتى از سير و سلوك أئمّه طاهرين سلام الله‌ عليهم أجمعين، و ياد آورنده خدا و عالم آخرت دانسته است.[۱۴]

فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی

  • در جریان جنگ جهانی اول و تهاجم به کشورهای اسلامی، برخی از علمای شیعه در نجف و ایران به مبارزه برخاسته و خود نیز در صفوف مسلمانان به جبهه‌های جنگ اعزام شدند. در عراق، زمانی که میرزا محمدتقی شیرازی فتوا به وجوب جهاد علیه کفار داد و همه اقشار مردم و علما را به مبارزه با دشمنان اسلام فرامی‌خواند، سید جمال الدین گلپایگانی به همراه علما از بلاد اسلامی دفاع می‌کند.[۱۵]

پانویس

  1. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۳۶.
  2. پیام حوزه، شماره ۸، ص۸۱.
  3. مجله حوزه، شماره ۶۵، ص۴۴.
  4. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۳۶-۳۳۷.
  5. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۳۷.
  6. مجله پیام حوزه، ش۸، ص۷۷.
  7. قرقانی، زندگانی حکیم جهانگیرخان قشقایی، ، ۱۳۷۱ش، ص۱۶۳-۱۶۴.
  8. استقلال سروش، ۱۳۷۳، ص۴۳.
  9. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۳۸.
  10. مجله حوزه، شماره ۳۰، ص۴۲، سال ۱۳۶۷.
  11. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۳۳۸.
  12. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص ۳۴۰.
  13. گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص ۳۴۰.
  14. تهرانی، سیدمحمدحسین، توحید علمی و عینی. معاد شناسی، ج۱، ص۱۴۳
  15. مجله پیام حوزه، ش۸، ص۸۱.
  16. می‌دخت - مشایخ، مسائل مرزى ایران و عراق و تأثیر آن در مناسبات دو کشور، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۴.

منابع

  • قرقانی، مهدی ، زندگانی حکیم جهانگیرخان قشقایی، چاپ اول، گلهای اصفهان، ۱۳۷۱ش.
  • می‌دخت، آذر - مشایخ، فریدون، مسائل مرزى ایران و عراق و تأثیر آن در مناسبات دو کشور، تهران، ۱۳۶۹ش.
  • جمعی از محققین، گلشن ابرار، جلد ۳، چاپ اول، قم، ۱۳۸۵ش.
  • مجله حوزه، شماره ۳۰، ص۴۲.
  • مجله پیام حوزه، ش ۸، ص۷۷.
  • مجله حوزه، شماره ۶۵، ص۴۴.