سید مرتضی فیروزآبادی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | امام سجاد(ع) |
| تاریخ تولد | ۱۳۲۹ق مصادف با سال ۱۲۸۹ش |
| تاریخ وفات | ۱۷ ذی‌الحجه سال ۱۴۱۰ق مصادف با سال ۱۳۶۹ |
| محل دفن | قبرستان باغ بهشت |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا علی ایروانی، میرزا ابوالحسن مشکینی و شیخ کاظم شیرازی |
| محل تحصیل | نجف، قم |
| تألیفات | عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، فضائل الخمسة |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | امامت جماعت در حرم حضرت معصومه |
سید مرتضی حسینی فیروزآبادی یزدی (۱۳۲۹-۱۴۱۰ق) از علمای شیعه حوزه علمیه نجف و قم در قرن ۱۴ هجری قمری. از وی تألیفات متعددی نظیر عنایة الاصول، فضائل الخمسة و خلاصة الجواهر به‌جا مانده است. سید فیروزآبادی مدتی در حرم حضرت معصومه، نماز جماعت اقامه می‌کرد. او در سال ۱۴۱۰ق در قم درگذشت و در قبرستان باغ بهشت دفن شد.
زندگی‌نامه
سید مرتضی در ربیع الأول سال ۱۳۲۹ق در نجف اشرف به دنیا آمد. نسب او به امام زین‌العابدین (ع) می‌رسد و پدرش سید محمد فیروزآبادی از فقهای نجف بود. وی از مقام و منزلت علمی والایی در حوزه علمیه نجف برخوردار بود.[۱]
وفات
او در شب ۱۷ ذی‌الحجه سال ۱۴۱۰ق درگذشت و در شب ۱۸ ذی‌الحجه بر حسب وصیت، در صحن دوّم قبرستان باغ بهشت در قم دفن شد.[۲]
تحصیلات
سید مرتضی فیروزآبادی پس از فرا گرفتن مقدمات خواندن و نوشتن به شیوه عربی و فارسی از اساتید آن زمان مانند آقا حسین مشاق، به تحصیل علوم اسلامی به روش متعارف در حوزه‌های علمیه پرداخت. وی علوم ادبیات و بخش مهمی از علم اصول و فقه، فلسفه الهی و علم کلام را نزد اساتید آن حوزه فرا گرفت.
وی پس از اتمام رسائل، مکاسب و کفایه در علم اصول در درس خارج میرزا علی ایروانی و ابوالحسن مشکینی صاحب «حاشیه کفایه» شرکت کرد و در علم فقه در درس سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ کاظم شیرازی حاضر شد.[۳]
گفته شده میرزا علی ایروانی به فرزند ارشد خویش و شاگردانش می‌گفت: جدیت در تحصیل و پشتکار را از سید مرتضی (فیروزآبادی) بیاموزید.[۴]
تدریس
فیروزآبادی پس از گذراندن سطوح عالی حوزه به تدریس در حوزه علمیه نجف اشتغال یافت و در مسجد شیخ انصاری به تدریس کفایه پرداخت. او بیش از ۶ دوره کفایة الأصول آخوند خراسانی را درس داد و دیگر کتب سطح را هر یک چندین بار تدریس کرد.[۵]
هجرت به قم
فیروزآبادی، در سال ۱۳۹۱ق بر اثر فشار و آزار حکومت حزب بعث عراق مجبور به ترک عراق و هجرت به قم گردید و به تدریس درس خارج فقه، تحت عنوان «خلاصة الجواهر» مشغول شد.[۶] او شب‌ها در حرم حضرت معصومه(س)، نماز جماعت را اقامه می‌کرد.[۷]
تألیفات
از تألیفات فیروزآبادی می‌توان کتاب «أصول الفقه»، «إزاحة الشکوک فی حکم اللباس المشکوک» و «مناسک الحج و العمرة» را نام برد.
از ویژگی‌های آثار او دقت و تحقیق در مصادر مهم و گوناگون است، چنان که تألیفات فقهی و اصولی ایشان از مباحثی ژرف و سبکی ساده و روان برخوردار است.
برخی از آثار ایشان عبارتند از:
- عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، این کتاب در شرح کفایه آخوند خراسانی است. این کتاب در شش جلد است و بارها در نجف، تهران، قم و بیروت به چاپ رسیده است.
- فضائل الخمسة من الصحاح السته و غیرها من الکتب المعتبرة؛ این کتاب در ۳ جلد است و در نجف، تهران و بیروت چندین بار به چاپ رسیده است.
- السبعة من السلف، در یک جلد است و در بیروت و قم به چاپ رسیده است، و درباره هفت تن از اصحاب پیامبر(ص) است.
- منتخب المسائل، در مسائل فقهی و فروع احکام است و در قم به چاپ رسیده است.
- خلاصة الجواهر، این کتاب شرحی استدلالی و بزرگ بر کتاب منتخب المسائل است. کتاب الطهارة آن در سه جلد، در قم به چاپ رسیده است.
- الفروع المهمة فی أحکام الأئمة، کتابی است در فقه استدلالی و بسیار مفصل که تنها کتاب الطهارة آن ۳ جلد بزرگ است.
و آثار دیگری اعم از تعلیقه و شرح که بر دیگر کتاب‌های درسی حوزه و یا در دیگر موضوعات نگاشته است.[۸]
فضایل اخلاقی
سید مرتضی فیروزآبادی از فضایل اخلاقی برخوردار بود. او با مردم با نیکویی و روی گشاده برخورد می‌کرد و در امور زندگی قانع و عفیف النفس بود تا آنجا که مقدار زیادی از کندن زیرزمین خانه‌اش را به‌دست خود انجام داد. هر روز صبح با آوازی نسبتا بلند و لحنی شیوا مقید به تلاوت قرآن کریم بود.[۹]
او شب‌های چهارشنبه و در سال‌های آخر شب‌های پنج‌شنبه که خلوت بود، پیاده به مسجد سهله در کوفه می‌رفت.[۱۰] علی دوانی، یکی از همراهان وی در این مراسم می‌گوید: در حجره آیت الله فیروزآبادی در مسجد سهله، یک حصیر و بالشی از سبوس گندم و آفتابه‌ای بیشتر موجود نبود.[۱۱]
در مسجد کوفه به مقام حضرت ابراهیم(ع) علاقه زیادی داشت تا آنجا که می‌گفت: دوست دارم پس از مرگم مرا دور مقام ابراهیم چند مرتبه طواف دهند.[۱۲] او در همسایگی سید علی قاضی طباطبایی منزل داشت و در درس‌های اخلاق و عرفان وی شرکت می‌کرد و محرم اسرار استاد بود.[۱۳]
پانویس
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۳.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنچ تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۴.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۵-۶.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۴.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.
- ↑ رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۲۲۵.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۹-۱۳.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
- ↑ جواهر کلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۹۹۲.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
- ↑ فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.
- ↑ فیروزآبادی، مقدمه سید محمد فیروزآبادی، ص۷-۸.
یادداشت
منابع
- فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۲ق.
- فیروزآبادی، سید مرتضی، فضائل پنج تن علیهم السلام در صحاح ششگانه اهل سنت، مترجم محمدباقر ساعدی، قم، اهل البیت، ۱۳۷۴ش.
- جواهر کلام، عبدالحسین، تربت پاکان قم، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲ش.