جامعة الزهراء
 آرم جامعة الزهراء | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| تأسیس | ۱۳۶۳ش |
| بنیانگذار | امام خمینی |
| نوع فعالیت | آموزشی، پژوهشی |
| گستره فعالیت | بین الملل |
| اهداف | معرفی و نشر فرهنگ و معارف اسلام و تربیت زنان اندیشمند |
| فعالیت‌ها | آموزش علوم دینی به بانوان • انتشار مجلات دینی • تربیت اساتید بانو |
| مکان | قم |
| سایر | |
| وبگاه | |
جامعةُ‌الزهراء مؤسسه‌ای آموزشی در شهر قم برای تحصیل علوم دینی بانوان است.
این مرکز در سال (۱۳۶۳ش) با حکم امام خمینی تأسیس شد و در چهار سطح به آموزش طلاب مشغول است. طلاب به‌صورت حضوری و غیرحضوری در این مرکز تحصیل می‌کنند. طلاب غیر ایرانی نیز در این مرکز پذیرش می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این مرکز به عنوان اساتید و مدیران حوزه‌های علمیه در سراسر ایران فعالیت می‌کنند. به گفته مسولان، تا سال ۱۳۹۴ تعداد ۵۰ هزار طلبه ایرانی و غیرایرانی از جامعة الزهرا(س) فارغ التحصیل شده‌اند. دبیرستان و دانشکده هدی از مراکز وابسته جامعه‌الزهراء است.
تاریخچه
ایجاد مرکز آموزش برای زنان طلبه برای نخستین بار در دارالتبلیغ اسلامی صورت گرفت.[۱] در سال ۱۳۴۹ دارالزهرا تربیت طلاب خواهر را بر عهده گرفت که این فعالیت پس از تأسیس مکتب توحید، در آنجا مرکزیت یافت.[۲] در ادامه این فعالیت‌ها و بعد از انقلاب اسلامی ایران و در سال ۱۳۶۳ با حکم امام خمینی جامعة الزهراء تأسیس شد.[۳] علی مشکینی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، احمد جنتی، محمد فاضل لنکرانی، محمدعلی شرعی، محمدرضا توسّلی و حسن صانعی اعضای هیئت مؤسس این مرکز بودند. هیئت مؤسس در دوران مسئولیت خود که تا سال ۱۳۸۰ ادامه داشت بالا‌ترین رکن دستگاه جامعةالزهراء(س) بود.[۴]
این مرکز در رده‌های پایین‌تر مرکب از هیئت مدیره بود که بیشتر در جریان کار‌ها و تصمیم‌گیری‌ها بودند. محمود محمدی عراقی، علی رازینی، محمدعلی نظام‌زاده، مصطفی پورمحمدی، کمال الدّین خدّامی، سید محمدرضا طباطبایی، فریده مصطفوی، مرضیه معینی و معصومه گلگیری هیئت مدیره را تشکیل می‌دادند و مدیریت این مرکز به عهده سید محمدرضا طباطبایی بود.[۵]
در سال ۱۳۸۰ و در پی استعفای هیئت مؤسس به علت نداشتن فرصت کافی برای رسیدگی به امور مرکز، آیت الله خامنه‌ای مسئولیت جامعةالزهراء را به هیئت مدیره سابق به انضمام مدیر حوزه علمیه قم و دو تن از علما به نمایندگی از سوی شورای عالی حوزه با عنوان جدید «هیئت امناء» سپرد. مرتضی مقتدایی، محمد علی شرعی و سید هاشم حسینی بوشهری در چارچوب جدید، به عضویت هیئت امناء درآمدند. در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ایران بین مدیریت و طلاب اختلاف سیاسی ایجاد شد و طلاب با تجمع به دیدگاه‌های سیاسی طباطبایی اعتراض کردند.[۶]
در تیر ماه ۱۳۹۲ و در پی تشکیل شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران، آیت الله خامنه‌ای در نامه‌ای اختیارات هیئت امنای قبلی را به اعضای جدید هیئت امنای منصوب از جانب شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران واگذار کرد. در فرودین ۱۳۹۳ هیئت امنای جدید سید سجاد هاشمیان را بعنوان مدیر جدید منصوب کردند که مورد تأیید آیت الله خامنه‌ای واقع شد. در سال ۱۳۹۵/۱۰/۲۲ بااستعفای سید سجاد هاشمیان، سید محمود مدنی با تأیید شورای سیاستگذاری حوزه خواهران و تنفیذ رهبری بعنوان مدیر جدید جامعه الزهرا منصوب شد.[۷] در اسفند ۱۳۹۹ خبر استعفای مدنی از ریاست جامعه الزهرا اعلام شد و احمد دیانی به عنوان سرپرست این نهاد حوزوی معرفی گردید.[۸]
در حال حاضر مرتضی مقتدایی، سید هاشم حسینی بوشهری، سید محمدعلی طباطبایی، مصطفی‌پور محمدی، محمودرضاجمشیدی، محمدرضا زیبایی‌نژاد، فریده مصطفوی، معصومه گلگیری، مرضیه معینی و فریبا علاسوند هیئت امنای این مرکز را تشکیل می‌دهند.[۹] در ۵ خرداد ۱۴۰۰ خانم سیده زهره برقعی بر اساس پیشنهاد هیات امنا و شورای سیاستگذاری و تائید رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان مدیر جامعه الزهرا منصوب شد.[۱۰] در بند ۵ اساسنامه این مرکز، معرفی و اشاعه فرهنگ و معارف اسلام ناب محمدی(ص) و تربیت زنانی اندیشمند، اسلام‌شناس، صاحب‌نظر و الگو برای دیگر زنان مسلمان در داخل کشور و سایر کشور‌ها از اهداف این مرکز ذکر شده است.
دوره‌های آموزشی
برنامه‌های علمی و آموزشی این مؤسسه به صورت «حضوری» و «غیرحضوری» و در دو سطح «عمومی» و «تکمیلی» ارائه می‌گردند. دوره عمومی حضوری در سه بخش «تمام وقت»، «نیمه وقت» و «پاره وقت»، و دوره عمومی غیرحضوری به دو صورت «رسمی» و «آزاد» تنظیم شده است. برنامه تحصیلات تکمیلی نیز در دو مقطع «سطوح عالیه» و «خارج» ارائه می‌گردند. برنامه‌های آموزشی در همه بخش‌های یاد شده، حوزوی‌اند.[۱۱]
دوره عمومی
طلاب تمام وقت در مدت چهار سال، و نیمه وقت در طی شش سال با گذراندن ۱۹۰ واحد درسی فارغ التحصیل می‌شوند، و طلاب پاره وقت طی یک دوره سه ساله ملزم به گذراندن ۹۰ واحد درسی می‌باشند. برنامه غیرحضوری همانند حضوری شامل ۱۹۰ واحد درسی است که طی یک دوره هفت ساله با ارسال لوح فشرده (CD)، کتب و جزوات درسی اجرا می‌گردد. در سالهای اخیر برنامه غیرحضوری آزاد، که مشابه برنامه پاره وقت است، برای پوشش دادن دختران بدون مدرک تحصیلی نیز تنظیم شده و به اجرا درآمده است.[۱۲]
تحصیلات تکمیلی
طلاب فارغ التحصیل از دوره عمومی برای ادامه تحصیل در سطوح عالی، با گزینشی خاص در رشته‌های «تفسیر و علوم قرآنی»، «فقه و اصول»، «ادبیات عرب»، «تاریخ اسلام» و «فلسفه و کلام» به صورت حضوری پذیرفته می‌شوند. رشته‌های تفسیر و علوم قرآن، فقه و اصول و فلسفه اسلامی در بخش غیرحضوری اجرا می‌شوند.[۱۳] این مرکز در سال تحصیلی ۹۴-۹۳، در مقطع سطح چهار تفسیر با دو گرایش «تفسیر تطبیقی» و «علوم و معارف قرآن» برای اولین بار از طلاب پذیرش کرد.[۱۴]
دبیرستان و دانشکده هُدی
برنامه درسی این دبیرستان ترکیبی از دروس نظام متوسطه کشور و معارف دینی می‌باشد که دانش آموزان پس از گذراندن آن، مدرک رسمی دیپلم دریافت می‌نمایند. دانشکده هدی از طریق کنکور سراسری به صورت نیمه متمرکز در رشته «الاهیات و معارف اسلامی» با گرایش‌های «فقه و مبانی حقوق اسلامی»، «علوم قرآن و حدیث»، و «فلسفه و کلام» دانشجو می‌پذیرد و خواهران فارغ التحصیل مدرک رسمی کارشناسی دریافت می‌نمایند.[۱۵]
طلاب غیرایرانی
این بخش از سال ۱۳۶۶ آغاز به کار نمود. به گفته سایت این مرکز، در حال حاضر صد‌ها نفر از بیش از چهل کشور به صورت روزانه یا شبانه روزی در جامعة الزهرا(س) مشغول به تحصیل می‌باشند. دوره تمهیدی، عمومی و تکمیلی ساختار آموزشی این بخش است. در دوره تمهیدی ابتدا طلاب طی مدت شش ماه، زبان فارسی را فرامی‌گیرند و سپس به مدت نیم سال تحصیلی به یادگیری روان خوانی قرآن و معارف اولیه اسلامی می‌پردازند.
در دوره عمومی، طلاب شبانه روزی طی مدت چهار سال و طلاب روزانه در مدت پنج سال به یادگیری «علوم حوزوی» و «معارف اسلامی» شامل: ادبیات عرب، منطق، فقه، عقاید، تفسیر، فلسفه و مانند آن می‌پردازند و با ارائه تحقیق پایانی، دوره را به پایان می‌رسانند.
تحصیلات تکمیلی برای طلابی است که دوره عمومی معارف اسلامی را با موفقیت به پایان برسانند، برای تحصیل در دو رشته تخصصی «شیعه‌شناسی» و «اخلاق و تربیت اسلامی» گزینش می‌شوند و طی دو سال تحصیلی، با گذراندن ۳۶ واحد درسی و ارائه ۱۶ مقاله تحقیقی و یک پایان نامه، از این دوره فارغ التحصیل می‌شوند.[۱۶]
فعالیت‌ها
بنا به گفته یکی از مسئولین این مرکز، تعداد ۵۰ هزار نفر تا سال ۱۳۹۴ش از این مرکز فارغ‌التحصیل شده‌اند و در همین سال ۱۲ هزار طلبه ایرانی و ۱۵۰۰ طلابه غیر ایرانی مشغول تحصیل بوده‌اند.[۱۷] این مرکز فعالیت‌های پژوهشی و تبلیغی نیز انجام می‌دهد مجله نامه جامعه از سوی این مرکز منتشر می‌شد که در سالهای اخیر متوقف شده است. دو فصلنامه «مطالعات اسلامی زنان و خانواده» توسط معاونت پژوهش این مرکز منتشر می‌شود.[۱۸] برخی از فارغ‌التحصیلان این مرکز نیز جذب مراکز آموزشی و فرهنگی شده‌اند. بنابه گفته معاون فرهنگی، بسیاری از مدیران و اساتید حوزه‌های علمیه خواهران در سراسر ایران فارغ‌التحصیل این مرکز هستند. جامعة الزهرا با ایجاد کانون فارغ‌التحصیلان ارتباط خود را حفظ کرده و برای آنان برنامه‌ریزی می‌کند.[۱۹]
پانویس
- ↑ جعفریان، رسول، ۱۳۷۸، ص۳۴۰.
- ↑ جعفریان، رسول، ۱۳۷۸، ص۳۵۹.
- ↑ مهدی حاضری، امام خمینی و نهادهای انقلاب اسلامی،۱۳۸۱، ص۹۱.
- ↑ گفتگو با سید محمدرضا طباطبایی، مجله نامه جامعه، شماره ۱، مهر ۱۳۸۳.
- ↑ گفتگو با سید محمدرضا طباطبایی، مجله نامه جامعه، شماره ۱، مهر ۱۳۸۳.
- ↑ اعتراض ۶۰۰ تن از طلاب و اساتید جامعه‌الزهرا به مدیریت مجموعه، سایت رجانیوز.
- ↑ مراسم تودیع و معارفه مدیر جامعه الزهرا(س) آغاز شد، سایت جامعه الزهرا.
- ↑ حجت الاسلام والمسلمین دیانی سرپرست جامعه الزهرا شد، خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ خبرگزاری رسا.
- ↑ تاریخچه جامعةالزهراء، وبگاه جامعةالزهراء.
- ↑ سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- ↑ سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- ↑ سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- ↑ سایت جامعه الزهراء
- ↑ سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- ↑ سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- ↑ سایت جامعه الزهراء.
- ↑ سایت جامعه‌الزهراء
- ↑ جعفر یوسفیان در گفتگو با مجله حاشیه. شماره ۱۴.
منابع
- جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران(۱۳۲۰-۱۳۵۷)، تهران، انتشارات خانه کتاب، ۱۳۷۸ش.
- مهدی حاضری، امام خمینی و نهادهای انقلاب اسلامی، معاونت مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۱ش.
- سعیده غروی، گزارشی از حوزه علمیه جامعة الزهراء قم، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۱.
- گفتگو با سید محمدرضا طباطبایی، مجله نامه جامعه، شماره ۱، مهر ۱۳۸۳ش.
- سایت جامعه الزهراء.