علیرضا اعرافی (زاده ۱۳۳۸ش) فقیه شیعه و مدیر حوزه‌های علمیه ایران و عضو فقهای شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. وی رئیس سابق جامعة المصطفی العالمیة و هم‌اکنون امام جمعه شهر قم و عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه نیز است.

علیرضا اعرافی
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۱۳۳۸ش
اطلاعات علمی
استادانمرتضی حائری یزدی، محمد فاضل لنکرانی، وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی، عبدالله جوادی آملی
محل تحصیلقم
تألیفاتمکاسب محرمه، فقه تربیتی، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، قواعد فقهیه، روش‌های تربیت و اجتهاد و تقلید
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمدیر حوزه‌های علمیه، عضو فقهای شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، امام جمعه قم.
وبگاه رسمیhttps://arafi.ir/

اعرافی در فقه و اصول، شاگرد اساتیدی همچون محمد فاضل لنکرانی و حسین وحید خراسانی و در فلسفه و عرفان نظری نیز از شاگردان عبدالله جوادی آملی بوده است. وی همچنین تفسیر را نزد علی مشکینی و درس هیئت را نزد حسن حسن‌زاده آملی آموخت و سپس خود به تدریس این علوم و دروس تربیت اسلامی در حوزه و دانشگاه پرداخت.

از اعرافی آثار متعددی منتشر شده است: مکاسب محرمه، فقه تربیتی، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، قواعد فقهیه، اجتهاد و تقلید، و درآمدی بر اجتهاد تمدن‌ساز، از جمله آثار وی است. برخی از آثار او جوایزی در همایش‌ها و جشنواره‌ها به دست آورده‌اند. جایزه جهانی علوم انسانی و اسلامی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی، به‌خاطر ارائه نظریه در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، در سال ۱۳۹۲ش به وی تعلق گرفت.

زندگی‌نامه علمی

علیرضا اعرافی در سال ۱۳۳۸ش در میبد،‌ از شهرهای استان یزد در ایران متولد شد.[۱] پدر وی، محمدابراهیم،‌ از دوستان امام خمینی و از علمای آن منطقه[۲] و مادر او نیز از فرزندان شیخ کاظم ملک‌افضلی اردکانی بود.[۳]

اعرافی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در زادگاه خود، در سال ۱۳۴۹ش[۴] وارد شهر قم شد و یک سال پس از آن دروس حوزوی را آغاز کرد.[۵] از سال ۱۳۵۶ش، در درس خارج فقه و اصول اساتیدی همچون مرتضی حائری یزدی، محمد فاضل لنکرانی، حسین وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی[۶] ناصر مکارم شیرازی و سید موسی شبیری زنجانی[۷] شرکت کرد. وی درس تفسیر را نزد علی مشکینی و هیئت را نزد حسن حسن‌زاده آملی فراگرفت.[۸]

اعرافی در فلسفه و عرفان نیز کتاب‌هایی همچون اسفار، فصول الحکم و تمهید القواعد را از عبدالله جوادی آملی، مرتضی مطهری و محمدتقی مصباح یزدی آموخت.[۹] همزمان با تحصیل در حوزه، به فراگیری زبان عربی و انگلیسی پرداخت و در رشته‌های ریاضی، فلسفه غرب و علوم اجتماعی نیز مطالعاتی داشت.[۱۰] وی کتاب فلسفتنا و اقتصادنای محمدباقر صدر را نیز از سید کاظم حائری درس گرفت.[۱۱]

اعرافی سال‌ها به تدریس دروسی همچون فقه و اصول، فلسفه اسلامی، عرفان، فقه التربیه و تربیت اسلامی در حوزه و دانشگاه اشتغال داشته است.[۱۲] نوآوری و تطبیق مباحث قدیمی با مبانی امروزین علوم، از ویژگی‌های تدریس وی دانسته شده است.[۱۳] در راستای اشتغال وی به مباحث علوم تربیتی و ارائه نظریه در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، در ۲۸ آبان ۱۳۹۲ش،[۱۴] اولین جایزه جهانی علوم انسانی و اسلامی ویژه نوآوری و نظریه‌پردازی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی به او اعطا شد.[۱۵]

او در سال ۱۳۸۶ش مؤسسه اشراق و عرفان را با هدف پاسخگویی به نیازهای معرفتی انسان معاصر و پژوهش در زمینه فقه‌های نو و فلسفه‌های مضاف در راستای نظام‌سازی اسلامی تأسیس کرد.[۱۶]

 
علیرضا اعرافی در حال دریافت جایزه جهانی علوم انسانی و اسلامی از آیت‌الله جوادی آملی

.

مسئولیت‌های علمی و سیاسی

علیرضا اعرافی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ش در ایران، مسئولیت‌های علمی و اجرایی متعددی داشته است که برخی از آنها عبارتند از:

اعرافی مدیر مسئول فصلنامه‌های «حوزه و دانشگاه»، «جستار اقتصادی» و «تربیت اسلامی» است.[۲۳]

آثار

 
کتاب فقه تربیتی.

علیرضا اعرافی آثار متعددی دارد که برخی از آنها تألیف او و بعضی تدوین و گردآوری دروس و سخنرانی‌های وی است.[۲۴] از جمله کتاب‌های اعرافی عبارتند از:

  • فقه تربیتی (۲۹ جلد)
  • مکاسب محرمه (تقریرات درس خارج فقه در ۱۵ جلد)
  • بررسی فقهی فلسفه‌ورزی و فلسفه‌آموزی
  • قواعد فقهیه
  • روش‌های تربیت
  • هرمنوتیک
  • حوزه علمیه؛ چیستی، گذشته، حال و آینده
  • درآمدی بر اجتهاد تمدن‌ساز
  • خورشید عاشورا
  • قلمرو دین و گستره شریعت
  • اندیشه‌های راهبردی قرآنی و حدیثی المصطفی(ص)
  • وحدت و بیداری
  • اجتهاد و تقلید (۴ جلد)
  • فقه امر به معروف و نهی از منکر
  • مجسمه و نقاشی
  • اصول روابط خانوادگی در اسلام
  • تربیت فرزند با رویکرد فقهی
  • درآمدی بر تفسیر تربیتی
  • شاخص‌های تربیت خانوادگی.[۲۵]

جوایز

برخی از آثار اعرافی در جشنواره‌های مختلف برگزیده و حائز رتبه شده است: کتاب «مکاسب محرمه»، برگزیده سی و هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۸ش،[۲۶] کتاب «فقه تربیتی» برگزیده یازدهمین همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۸۸ش[۲۷] و برگزیده پژوهش دینی سال ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ش در جشنواره آیین تجلیل از پژوهشگران برتر حوزه دین،[۲۸] «تربیت فرزند با رویکرد فقهی»، برگزیده هفدهمین همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۹۴ش،[۲۹] «تربیت فرزند‌: سیره تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)»، زیر نظر اعرافی برگزیده سومین کنگره دین‌پژوهان کشور در سال ۱۳۹۰ هجری شمسی[۳۰] و کتاب «آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن (ج۱)» زیر نظر اعرافی کتاب برتر حوزه در سال ۱۳۷۷ش. جلد سوم این کتاب حائز رتبه نخست بیست‌ویکمین کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۲ش شد.[۳۱]

سفر به واتیکان

علیرضا اعرافی در ۸ خرداد سال ۱۴۰۱ش به واتیکان سفر[۳۲] و با پاپ فرانسیس رهبر مسیحیان کاتولیک در واتیکان دیدار کرد.[۳۳]

پانویس

  1. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  2. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  3. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  4. «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  5. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  6. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  7. «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  8. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  9. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
  10. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  11. «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  12. «از تلاش برای وحدت جهان اسلام تا موضع انقلابی مقابل فتنه‌گران»، خبرگزاری مشرق نیوز.
  13. «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  14. «سه برگزیده اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی معرفی شدند»، خبرگزاری رجا نیوز.
  15. «جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی بستری مساعد برای ترغیب پژوهشگران»، وبسایت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی.
  16. «معرفی نامزدهای خبرگان رهبری/ علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  17. «نتیجه انتخابات مجلس خبرگان رهبری در تهران اعلام شد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  18. «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  19. «مراسم معارفه جدید حوزه‌علمیه بعد از ماه رمضان برگزار می‌شود»، خبرگزاری مهر.
  20. «رئیس جدید جامعه المصطفی العالمیه انتخاب شد»، خبرگزای دانشجویان ایران.
  21. «حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب شد»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  22. «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی؛ «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
  23. «معرفی نامزدهای مجلس خبرگان/ علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
  24. نگاه کنید به «آثار منتشره»، وبسایت مؤسه اشراق و عرفان.
  25. نگاه کنید به «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»،‌ وبسایت جامعه المصطفی العالمیه؛ «آثار منتشره»، وبسایت مؤسه اشراق و عرفان.
  26. «برگزیدگان جایزه کتاب سال معرفی شدند»، خبرگزاری ایسنا.
  27. «چهار اثر از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یازدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان آثار برگزیده معرفی شدند»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  28. «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»،‌ وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
  29. «معرفی آثار برگزیده هفدمین همایش کتاب سال حوزه»، وبسایت کتاب سال حوزه.
  30. «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»،‌ وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
  31. «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»،‌ وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
  32. مدیر حوزه‌های علمیه به ایتالیا و واتیکان سفر کرد، خبرگزاری ایسنا.
  33. دیدار آیت‌الله اعرافی و پاپ در واتیکان، سایت عصر ایران.

منابع