رکن شامی: تفاوت میان نسخه‌ها
Rezai.mosavi (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
در منابع [[حدیث|حدیثی]] و [[فقه|فقهی]] بر [[استلام]] (لمس و دست کشیدن) و بوسیدن همه [[ارکان کعبه]] از جمله رکن غربی و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] در نزد آن سفارش شده است. | در منابع [[حدیث|حدیثی]] و [[فقه|فقهی]] بر [[استلام]] (لمس و دست کشیدن) و بوسیدن همه [[ارکان کعبه]] از جمله رکن غربی و خواندن [[دعا]] و [[مناجات]] در نزد آن سفارش شده است. | ||
== | ==معرفی و جایگاه== | ||
[[پرونده:Kaaba details map.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:Kaaba details map.jpg|بندانگشتی]] | ||
«رکن» را به معنی پایه و ستون دانسته‌اند و چون در گوشه‌های چهارگانه داخل کعبه، چهار ستون، سقف خانه را نگه داشته است، به هر یک از زوایای کعبه [که ستونی را در بردارد] «رکن» گفته می‌شود.<ref>صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، ۱۳۸۵ش، ص۱۰۴.</ref> | |||
رکن غربی یکی از زوایای [[کعبه]] است که در سمت مغرب واقع شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> و [[طواف|طواف‌کننده]] پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> فاصله بین این رکن و [[رکن یمانی]] حدود ۱۲ متر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> هر چند این رکن، به رکن شامی نیز معروف است،<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> ولی سابقه تاریخی چنین عنوانی برای رکن غربی رد شده و ادعا شده که نام رکن شامی به‌غلط در کتاب‌های معاصر آمده است.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> در بعضی [[روایات]] به‌جای رکن غربی از [[رکن شمالی]] با عنوان رکن شامی یاد شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.</ref> از سوی دیگر گفته شده است که منطقه [[شام]] (شامل [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[اردن]] و [[فلسطین]]) در مقابل این رکن قرار ندارد، بنابراین چنین نامگذاری‌ای بی‌دلیل است.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> | رکن غربی یکی از زوایای [[کعبه]] است که در سمت مغرب واقع شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.</ref> و [[طواف|طواف‌کننده]] پس از [[حجر اسماعیل|حِجر اسماعیل]] به آن می‌رسد.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> فاصله بین این رکن و [[رکن یمانی]] حدود ۱۲ متر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.</ref> هر چند این رکن، به رکن شامی نیز معروف است،<ref>شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.</ref> ولی سابقه تاریخی چنین عنوانی برای رکن غربی رد شده و ادعا شده که نام رکن شامی به‌غلط در کتاب‌های معاصر آمده است.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> در بعضی [[روایات]] به‌جای رکن غربی از [[رکن شمالی]] با عنوان رکن شامی یاد شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.</ref> از سوی دیگر گفته شده است که منطقه [[شام]] (شامل [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[اردن]] و [[فلسطین]]) در مقابل این رکن قرار ندارد، بنابراین چنین نامگذاری‌ای بی‌دلیل است.<ref>[https://hajj.ir/fa/24931 «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، استبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. | * شیخ طوسی، محمد بن حسن، استبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. | ||
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق. | * شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق. | ||
* صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، تهران، مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | |||
* علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | * علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی، تهران، مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵ش. | * قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی، تهران، مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵ش. | ||
نسخهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۵
رُکن غربی از زوایای کعبه که به سمت مغرب واقع شده و طواف‌کننده پس از حِجر اسماعیل به آن می‌رسد. این رکن، به رکن شامی نیز شناخته می‌شود، ولی به گفته برخی محققین این نامگذاری سابقه تاریخی ندارد.
در منابع حدیثی و فقهی بر استلام (لمس و دست کشیدن) و بوسیدن همه ارکان کعبه از جمله رکن غربی و خواندن دعا و مناجات در نزد آن سفارش شده است.
معرفی و جایگاه
«رکن» را به معنی پایه و ستون دانسته‌اند و چون در گوشه‌های چهارگانه داخل کعبه، چهار ستون، سقف خانه را نگه داشته است، به هر یک از زوایای کعبه [که ستونی را در بردارد] «رکن» گفته می‌شود.[۱] رکن غربی یکی از زوایای کعبه است که در سمت مغرب واقع شده[۲] و طواف‌کننده پس از حِجر اسماعیل به آن می‌رسد.[۳] فاصله بین این رکن و رکن یمانی حدود ۱۲ متر است.[۴] هر چند این رکن، به رکن شامی نیز معروف است،[۵] ولی سابقه تاریخی چنین عنوانی برای رکن غربی رد شده و ادعا شده که نام رکن شامی به‌غلط در کتاب‌های معاصر آمده است.[۶] در بعضی روایات به‌جای رکن غربی از رکن شمالی با عنوان رکن شامی یاد شده است.[۷] از سوی دیگر گفته شده است که منطقه شام (شامل سوریه، لبنان، اردن و فلسطین) در مقابل این رکن قرار ندارد، بنابراین چنین نامگذاری‌ای بی‌دلیل است.[۸]
آداب و اعمال
استلام به‌معنای لمس کردن رکن غربی، در حدیثی از امام رضا(ع) توصیه شده است.[۹] همچنین از امام صادق(ع) نقل شده که پیامبر خدا(ص) سوار بر شتر، هنگام طواف کعبه، با عصایش تمام ارکان کعبه را استلام نمود.[۱۰] با این حال، در روایتی دیگر که در منابع شیعه و اهل‌سنت ذکر شده، گفته شده است که پیامبر(ص) فقط دو رکن یمانی و حَجَر را استلام می‌کرد.[۱۱]
علامه حلی با بیان اینکه از دو گونه روایت مذکور، روایات اثبات استلام مقدم است،[۱۲] در راستای توجیه اختلاف این دو حدیث گفته است که ممکن است پیامبر(ص) نزد رکن یمانی و حَجَر توقف بیشتری داشته و راوی گمان کرده که وی فقط این دو رکن را استلام نموده است.[۱۳] از این رو، به نظر مشهور فقیهان شیعه، استلام همه ارکان کعبه مستحب است.[۱۴]
از دیگر آداب درباره رکن غربی، بوسیدن آن[۱۵] و خواندن دعا و مناجات نزد آن است. بنابر روایتی که در کافی نقل شده است، امام صادق(ع) هنگامی که از حِجر اسماعیل گذشت و به رکن غربی رسید، این دعا را خواند: «یا ذَا الْمَنِ وَ الطَّوْل، وَ الْجُودِ وَ الْکَرَم، إِنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضاعِفْهُ لِی، وَ تَقَبَّلْهُ مِنِی، إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیم».[۱۶]
پانویس
منابع
- «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۰ش.
- ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
- بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح بخاری، تحقیق محمد زهیر بن ناصر، دمشق، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- شراب، محمدحسن، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ترجمه حمیدرضا شیخی، تهران، مشعر، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، استبصار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۰ش.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.
- صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، تهران، مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی، تهران، مشعر، چاپ هفتم، ۱۳۸۵ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، ۱۳۷۷ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
| اقسام |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| محرمات احرام | |||||||
| مراحل اعمال |
| ||||||
| زمانها | |||||||
| مکانها |
| ||||||
| مرتبط | حج ناتمام امام حسین(ع) • فاجعه منا (۱۳۹۴) • سوره حج • فهرست کتاب‌های درباره حج • سقایة الحاج • عمرة القضاء • حج خونین • استلام حجر • آیه سقایة الحاج • دانشنامه حج و حرمین شریفین • متعة الحج • روحانی کاروان • امیر الحاج • مراسم برائت از مشرکین • حجة الوداع • تعظیم شعائر • بعثه حج • آیه حج • آیه ۲ سوره مائده | ||||||
- ↑ صادقی اردستانی، احمد، حج از میقات تا میعاد، ۱۳۸۵ش، ص۱۰۴.
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۷ش، ص۲۷۵.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۶۱.
- ↑ شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی، ۱۳۸۳ش، ص۳۶.
- ↑ «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.
- ↑ «آیا رکن غربی، رکن شامی است؟»، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
- ↑ شیخ طوسی، استبصار، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۱۶، ح ۷۴۳.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۲۹، ح۱۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۸، ح۸؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۵۱، ح۱۶۰۹.
- ↑ علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.
- ↑ علامه حلّی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۴۵.
- ↑ شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۳۶؛ ابن‌ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۵۷۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۹، ص۳۵۷.
- ↑ شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۳۲۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۷، ح۶.