مستجار
مُسْتَجَار بخشی از دیوار پشت کعبه که در نزدیکی رکن یمانی و روبه‌روی در کعبه قرار گرفته است. مساحت مستجار را حدود دو متر دانسته‌اند. دیوار کعبه که برای فاطمه بنت اسد، مادر امام علی(ع) گشوده شد و او برای به دنیا آوردن علی(ع) وارد آن گشت، مستجار دانسته شده است.
روایات متعددی اشاره کرده‌اند که مسلمانان گناهان را به تفصیل نزد مستجار ذکر کرده و توبه نمایند. در روایات سفارش شده، مستجار را استلام کرده و شکم و روی خود را به این بخش از دیوار کعبه بچسبانند و دعاهای وارد شده را بخوانند. مستجار را از مکان‌هایی دانسته‌اند که دعا در آنجا مستجاب می‌شود. از محمد بن عثمان نائب خاص امام زمان در دوران غیبت صغری نقل شده که امام زمان(عج)، در مستجار، پرده‌های کعبه را گرفته و دعا می‌کرد.
معرفی
مستجار، بخشی از دیوار غربی خانه خدا که در دیوار پشت کعبه قرار گرفته است.[۱] مستجار در نزدیکی رکن یمانی[۲] و روبه‌روی در خانه خدا قرار گرفته است.[۳] مساحت مستجار را حدود دو متر (چهار ذراع) دانسته‌اند.[۴]
کعبه در دورانی دارای دو در بود. قریش در تجدید بنایی که برای کعبه داشت، درِ دوم را بست و با سنگ، آن بخش را تبدیل به دیوار کرد.[۵] مستجار را در همین مکان در بسته شده، دانسته‌اند.[۶]
در علت نام مستجار برای این مکان آورده‌اند که طواف‌کنندگان و زائران، بنابر سنت و استحباب به صاحب‌خانه مُستجیر و پناهنده می‌شوند.[۷] موارد دیگری نیز در وجه نامگذاری آن ذکر شده است.[۸]
مستجار و ملتزم
ملتزم را در یک معنا، بخشی از دیوار کعبه بین حجر الاسود و در کعبه دانسته‌اند[۹] که رودرروی مستجار قرار می‌گیرد.[۱۰]
اما گاه مستجار و ملتزم در معنای یکدیگر استفاده شده و فضای حجر الاسود تا در کعبه را مستجار نامیده‌اند.[۱۱] همچنین گاه ملتزم را نام دیگر مستجار دانسته‌اند[۱۲] که در پشت کعبه و در کنار رکن یمانی وجود دارد.[۱۳]
شکافتن کعبه
براساس روایات، دیوار کعبه برای فاطمه بنت اسد، مادر امام علی(ع) گشوده شد و او برای به دنیا آوردن علی(ع) وارد کعبه گشت. او علی(ع) را در درون کعبه به دنیا آورد.[۱۴] در این منابع اشاره شده، که دیوار پشتی کعبه برای فاطمه بنت اسد شکافته شد.[۱۴] محققان مقصود از این تعبیر را همان مستجار دانسته‌اند و معتقدند مستجار برای او باز گردید.[۱۵]
سفارش به دعا
مستجار را از مکان‌هایی دانسته‌اند که دعا در آنجا مستحاب می‌شود.[۳] سفارش شده که افراد نزد مستجار بایستند، دست به پرده کعبه آویخته، بسیار خداوند را بخوانند و نیازهای دنیایی و اخروی خود را بگویند.[۱۶] خواندن دعای «اللَّهُمَ الْبَیتُ بَیتُکَ وَ الْعَبْدُ عَبْدُکَ وَ هَذَا مَکَانُ الْعَائِذِ بِکَ مِنَ النَّارِ»«خدایا خانه خانه تو و بنده بنده تو است! این جایگاه کسی است که از آتش دوزخ به تو پناه می‌برد.» در نزد مستجار توصیه شده است.[۱۷]
از محمد بن عثمان نائب خاص امام زمان در دوران غیبت صغری[۱۸] نقل شده که امام زمان(عج)، در مستجار، پرده‌های کعبه را گرفته و دعا می‌کرد.[۱۹]
روایات متعددی اشاره کرده‌اند که گناهان را به تفصیل نزد مستجار و تنها برای خداوند خود[۲۰] ذکر کرده و توبه نمایند.[۲۱] همچنین توصیه شده مسلمانان این بخش از دیوار کعبه را استلام و لمس کنند.[۱۲] امام صادق(ع) در پاسخ به این سوال که کجای کعبه را استلام کنند، دیوار پشتی کعبه (مستجار) را نام بردند.[۲۲] همچنین توصیه شده، افراد، شکم و روی خود را به این بخش از دیوار کعبه بچسباند و دعاهای وارد شده را بخوانند.[۱۲] فقیهان نیز این امر را در دور آخر طواف، مستحب دانسته‌اند.[۲۳]
پانویس
- ↑ صفری فروشانی، مکه در بستر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۱.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۵۲.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، پاورقی ص۳۵۵.
- ↑ «المستجار؛ موضع یجاب عنده الدعاء»، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین وجزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۱، ص۶۴.
- ↑ غفاری، راهنمای حرمین شریفین، ص۱۹۸.
- ↑ غفاری، راهنمای حرمین شریفین، ۱۳۷۰ش، ص۱۹۸.
- ↑ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۱ش، ص۸۱.
- ↑ مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱۰، ص۱۸۸.
- ↑ «المستجار؛ موضع یجاب عنده الدعاء»، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۳۲.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ عاملی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص۴۰۶.
- ↑ نراقی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، ۱۴۱۵ق، ج۱۲، ص۸۰.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۴۰۰ق، ص۱۳۲.
- ↑ راز ولادت علی علیه‌السلام در درون کعبه»، مجله مبلغان.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۱۹۶.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۶، ص۱۹۱.
- ↑ شیخ طوسی، الغیبة ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۲۰.
- ↑ «بحث تفصیلی حول الکعبة المشرفة»، سایت هدی للمتقین.
- ↑ خوانساری، شرح آقا جمال خوانساری بر غرر الحکم و درر الکلم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۲۸۵.
- ↑ شیخ حرّ عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۱۷.
- ↑ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۱۴۳.
منابع
- «بحث تفصیلی حول الکعبة المشرفة»، سایت هدی للمتقین، تاریخ درج مطلب: ۱۵ شعبان ۱۴۳۵ق، تاریخ بازدید: ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ق.
- خوانساری، آقا جمال محمد، شرح بر غرر الحکم و درر الکلم، محقق و مصحح: حسینی ارموی محدث، جلال‌الدین، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش.
- «راز ولادت علی علیه‌السلام در درون کعبه»، مجله مبلغان، شماره ۵۷، شهریور ۱۳۸۳ش.
- شیخ حر عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- شیخ صدوق، الامالی، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، ۱۴۰۰ق.
- شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، کتاب الغیبة، محقق و مصحح: عبادالله تهرانی، علی‌احمد ناصح، قم، دارالمعارف الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
- صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ترجمه: ماجده معروف، حسین مجیب المصری، عبدالغزیز عوض، قاهره، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۴م.
- صفری فروشانی، نعمت‌الله، مکه در بستر تاریخ، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش.
- طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
- عاملی، سیدمحمدحسین ترحینی، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دارالفقه، ۱۴۲۷ق.
- غفاری، ابراهیم، راهنمای حرمین شریفین، بی‌جا، اسوه، ۱۳۷۰ش.
- قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، الهادی، ۱۳۸۱ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت،دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- «المستجار؛ موضع یجاب عنده الدعاء»، سایت قبلة الدنیا، تاریخ درج مطلب: ۱۴ آگوست، سال ۲۰۱۰م، تاریخ بازدید: ۲۱ فروردین ۱۴۰۱ش.
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
- موسوی شاهرودی، سیدمرتضی، جامع الفتاوی مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۴۲۸ق.
- نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.