امامزاده سید سلطان‌محمد مشهور به پیرچوگان زیارتگاهی در استان هرمزگان است. این امامزاده، به محمد عابد، برادر مادری احمد بن موسی مشهور به شاهچراغ، منسوب است. برخی از پژوهشگران با استناد به گزارش‌های دفن محمد عابد در شیراز، مزار مشهور به او در رودان را متعلق به فردی هم‌نام او می‌دانند.
 نماز عید فطر در امامزاده پیرچوگان | |
| نام | سید سلطان‌محمد |
|---|---|
| کنیه | محمد عابد |
| مدفن | هرمزگان |
| پدر | امام کاظم(ع) |
| مادر | ام‌احمد |
| فرزند(ان) | ابراهیم مجاب |
| امامزادگان مشهور | |
| عباس بن علی • زینب کبری • فاطمه معصومه • سید محمد • شاهچراغ • سیده نفیسه سایر امامزادگان | |
بنای این زیارتگاه در سال ۱۳۷۶ش مورد بازسازی وسیع قرار گرفت و به یک شبستان بزرگ و چند اتاق مجهز شد. برگزاری مراسمات مذهبی در این امامزاده، از جمله فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی آن است. پیرچوگان یکی از قطب‌های گردشگری استان هرمزگان به حساب می‌آید. براساس گزارش‌ها، هر ساله به ویژه در ایام نوروز، بیش از یک و نیم میلیون نفر به زیارت این امامزاده می‌روند.
جایگاه و اهمیت
امامزاده سید سلطان‌محمد مشهور به پیرچوگان یکی از مهمترین زیارت‌گاه‌ها و مشهورترین امامزاده‌های استان هرمزگان در ایران به شمار می‌رود. این امامزاده در دهستان رهدار، روستای زیارت پیرچوگان، بخش مرکزی رودان، با فاصله ۱۲۰ کیلومتری از بندرعباس قرار دارد. براساس گزارش‌های سال ۱۴۰۱ش، هر ساله بیش از یک و نیم میلیون زائر و گردشگر به‌ویژه در تعطیلات نوروز به این امامزاده مراجعه می‌کنند. وجود این امامزاده در روستای پیرچوگان، باعث شده است تا این روستا در سال‌های ۱۳۸۹ش[۱] و ۱۳۹۱ش به عنوان یکی از ۱۰ منطقه بزرگ گردشگری ایران معرفی شود.[۲]
در این امامزاده، مراسمات مذهبی همچون قرائت ادعیه و زیارات، مراسم شب‌های قدر، عزاداری ماه محرم[۳] و جاماندگان اربعین برگزار می‌شود.[۴]
نسب و زندگانی امامزاده
گفته شده سید سلطان‌محمد، فرزند امام کاظم(ع) است. وی برای ملاقات با امام رضا(ع) که در آن زمان در مرو ساکن بود، به مرو عزیمت کرد اما در میانه راه مورد تعقیب نیروهای بنی‌عباس قرار گرفت و سرآخر به روستای رودکان (رودان)، گریخت و در آنجا به شهادت رسید. مردم محلی نام «پیرچوگان» را بر این امامزاده گذاشته‌اند که به معنای «بزرگ منطقه چوگان» است.[۵] بر اساس گزارش محمدمهدی بحرالعلوم در کتاب مزارات فرزندان بلافصل ائمه، محمد بن موسی کاظم مشهور به محمد عابد، برادر مادری احمد بن موسی بود و مادرش ام‌احمد نام داشت. پسر وی ابراهیم مجاب، از امامزادگان مشهور و محترم نزد شیعه است. سید محمد را به سبب عبادت بسیارش، عابد نامیده‌اند. درباره زندگانی او اطلاع زیادی در منابع منعکس نشده است و برخی منابع او را همراه احمد بن موسی گزارش کرده‌اند که دست به قیام زد.[۶] برای محمد عابد، مکان‌های دفن بسیاری گزارش کرده‌اند که مشهورترین آنها در شیراز است.[۷] بر اساس آنچه اجماع مورخان در دفن محمد عابد در شیراز خوانده می‌شود، بحرالعلوم بر این باور است که مزار مشهور در رودان هرمزگان، نمی‌تواند مدفن او باشد و باید شخصی هم‌نام او در آنجا دفن شده باشد.[۸]
تاریخچه بنا و معماری
تجدید بنای امامزاده سید سلطان‌محمد از سال ۱۳۷۶ش آغاز شد. در اواخر سال ۱۳۷۶ش بنای قدیمی امامزاده تخریب و ﺷﺒﺴﺘﺎنی ﺑﻪ ﻣﺘﺮﺍﮊ ۱.۳۵۰ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ طراحی و ساخته شد. برای این بنا، دو گلدسته، چهار سالن و چهار اتاق اداری طراحی شده بود. ارتفاع گلدسته‌های این مجموعه ۳۰ متر است. در کنار این امامزاده، فضای کمپ زائران و گردشگران به مساحت ۱۵.۰۰۰ مترمربع طراحی شده است. در مجموع فضای بقعه در زمینی به مساحت ۴۰ هزار مترمربع قرار گرفته است.[۹]
| نام امامزاده | بقعه | از نسل امام | شهر، استان |
|---|---|---|---|
| هلال بن علی | امامزاده هلال بن علی | امام علی (ع) | اصفهان-آران و بیدگل |
| هاشم بن حسن بن یحیی | امامزاده هاشم | امام علی (ع) امام حسن(ع) |
مازندران-آمل |
| عبدالعظیم حسنی | حرم حضرت عبدالعظیم | امام حسن(ع) | ری |
| شرف‌الدین داود الحسنی | امامزاده داود | امام حسن(ع) | تهران-کوه‌های کن |
| حسن بن حسین بن اسحاق | امام حسن(ع) | لرستان-الیگودرز | |
| جلال الدین اشرف | امامزاده جلال الدین اشرف | امام حسن(ع) | گیلان-آستانه اشرفیه |
| محسن بن علی بن حسین (الاثرم) | امامزاده محسن یا امامزاده کوه | امام حسن(ع) | همدان |
| علی‌اکبر بن ابراهیم بن حسین | امامزاده علی‌اکبر چیذر | امام سجاد(ع) | محله چیذر تهران |
| محمد بن محمد بن زید | امامزاده محروق | امام سجاد(ع) | خراسان رضوی - نیشابور |
| عبدالله بن حسین بن علی اصغر بن زین‌العابدین | امامزاده عبدالله | امام سجاد(ع) | خوزستان-شوشتر |
| محمد بن زید بن علی | امامزاده محمد بن زید | امام سجاد(ع) | خوزستان - شوشتر |
| حسن، حسین، ابراهیم و جعفر | بقعه چهار امامزاده قم | امام سجاد(ع) | قم |
| اظهر بن علی | امامزاده اظهر بن علی | امام سجاد(ع) | روستای درگزین، شهر رزن، همدان |
| احمد بن علی | امامزاده احمد | امام باقر(ع) | اصفهان - حسن آباد |
| علی بن محمد باقر(ع) | مشهد اردهال | امام باقر(ع) | اصفهان - کاشان |
| علی بن جعفر الصادق | سه بقعه منسوب در عُریض (مدینه)، قم و سمنان | امام صادق(ع) | مدینه/قم/ سمنان |
| علی زین العابدین | درب امام | امام صادق(ع) | اصفهان |
| جعفر بن علی | امامزاده جعفر | امام صادق(ع) | یزد |
| خدیجه خاتون | بقعه خدیجه‌خاتون | امام صادق(ع) | قم |
| حمزه بن موسی(ع) | در جوار آستانه حضرت عبدالعظیم | امام کاظم(ع) | تهران - ری |
| حسین بن موسی بن جعفر(ع) | علاءالدین حسین | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| محمد بن موسی بن جعفر(ع) | سید میرمحمد | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| حکیمه دختر امام کاظم(ع) | امام کاظم(ع) | کهکیلویه و بویراحمد - گچساران | |
| اسحاق بن موسی(ع) | مشهدِ نور گرگان | امام کاظم(ع) | شهر گرگان |
| اسحاق بن موسی(ع) | امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر (ساوه) | امام کاظم(ع) | |
| جعفر بن موسی کاظم | امامزاده شاهرضا | امام کاظم(ع) | اصفهان - شهرضا |
| زینب بنت موسی بن جعفر | زینبیه | امام کاظم(ع) | اصفهان |
| آقاعلی عباس | امامزاده آقا علی عباس | امام کاظم(ع) | اصفهان - کاشان |
| صالح بن موسی کاظم | امامزاده صالح | امام کاظم(ع) | تهران - تجریش |
| حسین بن موسی بن جعفر | امام کاظم(ع) | کوفه/ شیراز/ خراسان جنوبی - طبس | |
| محمد بن موسی کاظم | امامزاده سبز قبا | امام کاظم(ع) | خوزستان-دزفول |
| سید بهاءالدین محمد | امامزاده سید بهاء الدین محمد (شیخ شبان) | امام کاظم(ع) | چهارمحال وبختیاری |
| علی بن حمزه | امامزاده شاه میر علی بن حمزه | امام کاظم(ع) | فارس - شیراز |
| محمد بن حسن | آقامشهید | امام کاظم(ع) | فارس - فراشبند |
| یحیی بن موسی کاظم | امامزاده یحیی بن موسی | امام کاظم(ع) | سمنان |
| عبیدالله بن موسی | کوسه هجیج | امام کاظم(ع) | کرمانشاه - روستای هجیج |
| سید سلطان‌محمد | امامزاده سید سلطان‌محمد (پیرچوگان) | امام کاظم(ع) | هرمزگان - رودان |
| عبدالله بن احمد الشعرانی | امامزاده عبدالله | امام کاظم(ع) | همدان |
| حسن بن عبدالله | امامزاده امام حسن | امام کاظم(ع) | شهرستان دیلم، استان بوشهر |
| حبیب بن موسی بن جعفر | زیارتگاه حبیب بن موسی | امام کاظم(ع) | کاشان |
| خدیجه خاتون | بقعه خدیجه‌خاتون | امام کاظم(ع) | قم |
| حسین بن علی | امامزاده حسین | امام رضا(ع) | قزوین |
| جعفر بن علی بن موسی الرضا | امامزاده جعفر بن رضا معروف به امامزاده شاه‌کرم | امام رضا(ع) | اصفهان |
| موسی بن محمد | امامزاده موسی مبرقع - چهل‌اختران | امام جواد(ع) | قم |
| احمد بن موسی مبرقع | امامزاده سلطان میراحمد یا احمد بن موسی مبرقع | امام جواد(ع) | اصفهان - کاشان |
| امامزاده اسماعیل | امام جواد(ع) | فارس - فسا | |
| حسین بن علی النقی | شاهزاده حسین | امام هادی(ع) | همدان |
پانویس
- ↑ «پیرِ چوگان میزبانِ مسافرانِ هرمزگان»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «زیارتگاه امام زاده سید سلطان محمد قطب گردشگری شهرستان رودان»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «پیرِ چوگان میزبانِ مسافرانِ هرمزگان»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «آغاز پیاده روی جاماندگان اربعین در امام زاده سید سلطان محمد»، خبرگزاری برنا.
- ↑ «پیرِ چوگان میزبانِ مسافرانِ هرمزگان»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، مزارات فرزندان بلافصل ائمه در عراق، ۱۳۹۳ش، ص۱۶۰-۱۶۱.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، مزارات فرزندان بلافصل ائمه در عراق، ۱۳۹۳ش، ص۱۶۷.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، مزارات فرزندان بلافصل ائمه در عراق، ۱۳۹۳ش، ص۱۷۴.
- ↑ «پیرِ چوگان میزبانِ مسافرانِ هرمزگان»، خبرگزاری ایرنا.
منابع
- فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، مزارات فرزندان بلافصل ائمه در عراق، قم، مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- «پیرِ چوگان میزبانِ مسافرانِ هرمزگان»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۹ اسفند ۱۴۰۲ش.
- «زیارتگاه امام زاده سید سلطان محمد قطب گردشگری شهرستان رودان»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ فروردین ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۹ اسفند ۱۴۰۲ش.
- «آغاز پیاده روی جاماندگان اربعین در امام زاده سید سلطان محمد»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۹ اسفند ۱۴۰۲ش.