شاذَرْوان برآمدگی کوتاه در اطراف دیوار کعبه که جز در بخش حجر اسماعیل، در سه سمت دیگر کعبه وجود دارد. مشهور فقیهان شیعه، این برآمدگی را جزو کعبه دانسته‌اند و برآنند که طواف‌کننده باید خارج از آن طواف کند. امروزه پرده کعبه به میله‌های نصب‌شده در شاذروان وصل می‌گردد.
درباره شکل‌گیری شاذروان گفته شده که در بازسازی کعبه توسط قریش، اندکی از عرض بیرونی دیوار کاسته شد و برآمدگی‌ای در پایین دیوارها به‌وجود آمد. برخی دیگر، شاذروان را بنایی برای تقویت دیوار کعبه دانسته‌اند. گروه دیگری نقل کرده‌اند که قریش در تجدید بنای کعبه، دیوارها را بر آنچه ابراهیم(ع) ساخته بود بنا نهادند، اما به جهت عدم کفایت هزینه تعمیر، ناگزیر ادامه دیوارها را مقداری به سمت داخل بنا نمودند.
معرفی
شاذروان، برآمدگی کوتاه در اطراف دیوار کعبه است[۱] که به استثنای قسمت حجر اسماعیل، در سه سمت دیگر کعبه وجود دارد.[۲] امروزه پرده کعبه به میله‌های نصب شده در شاذروان وصل می‌شود.[۳]
مشهور فقیهان شیعه این برآمدگی را جزو کعبه دانسته‌اند که بر این اساس طواف‌کننده باید خارج از آن طواف کند.[۴] در مقابل، برخی عالمان اهل‌سنت از جمله ابن‌تیمیه شاذروان را بخشی از کعبه نمی‌دانند.[۵] فاضل هندی در کشف اللثام شاذروان را واژه‌ای غیر عربی و مُعَرّب (عربی شده) چادربند می‌داند، زیرا چادرهای (پرده‌های) کعبه را با طناب‌هایی به شاذروان می‌بستند[۶] دهخدا، لغت‌شناس فارسی‌زبان، شاذروان را معرب کلمه شادَروان به‌معنای پرده بزرگی که پیش در خانه و ایوان ملوک و سلاطین می‌کشند دانسته است.[۷] با وجود اختلافی که در حقیقت شاذروان وجود دارد،[۸] اما شاذروان امروزی را باقیمانده از بازسازی در دوران قریش دانسته‌اند.[۹]
حقیقت شاذروان
درباره شکل‌گیری شاذروان در میان مسلمانان اختلافاتی وجود دارد که پاره‌ای از نظرات در این باره عبارتند از:[۱۰]
- در بازسازی کعبه توسط قریش، از یک نقطه -که شاذروان خوانده می‌شود- به بالا، اندکی از عرض بیرونی دیوار کاسته شد و در آن تورفتگی‌ای ایجاد گردید و در نتیجه برآمدگی‌ای در پایین دیوارها به وجود آمد.[۱۱]
- برخی شاذروان را بنایی برای تقویت دیوار کعبه دانسته‌اند؛ همانگونه که در بناهای دیگر پایین یک دیوار بلند را کمی عریض می‌کنند تا موجب تقویت بنای دیوار گردد. گفته شده است که این عمل به‌خصوص برای کعبه ضرورت داشت، زیرا کعبه در سیل‌های مختلف آسیب می‌دید.[۱۲]
- قریش در تجدید بنای کعبه دیوارها را بر آنچه ابراهیم(ع) ساخته بود بنا نهادند، اما به‌دلیل کافی نبودن هزینه تعمیر که از هدایا، نذورات و اموال تأمین می‌شد، ناگزیر ادامه دیوارها مقداری کم‌عرض‌تر ساخته شد.[۱۳]
نگارخانه
-
تعمیر شاذروان
-
-
نصب پرده کعبه بر روی شاذروان
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی ـ مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۳.
- ↑ شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰۵.
- ↑ «الشاذروان تُثبّت به حلقات ثوب الکعبة المشرفة»، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ منتظری، احکام و مناسک حج، ۱۴۲۸ق، ص۱۵۲.
- ↑ «الشاذروان»، سایت بوابة الحرمین الشریفین.
- ↑ .فاضل هندی، كشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحكام، ج۵، ص۴۱۷.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، واژه «شادَروان»
- ↑ «الشاذروان تُثبّت به حلقات ثوب الکعبة المشرفة»، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۵۸۷.
- ↑ «الشاذروان تُثبّت به حلقات ثوب الکعبة المشرفة»، سایت قبلة الدنیا.
- ↑ شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۰۵.
- ↑ «الشاذروان»، سایت بوابة الحرمین الشریفین.
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۵۸۷.
منابع
- دهخدا، لغت‌نامه، «واژه شادَروان»، سایت واژه‌یاب.
- «الشاذروان»، سایت بوابة الحرمین الشریفین، تاریخ بازدید: ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- «الشاذروان تُثبّت به حلقات ثوب الکعبة المشرفة»، سایت قبلة الدنیا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳ق، تاریخ بازدید: ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- شراب، محمد حسین، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، مترجم: محمدرضا نعمتی، حمیدرضا شیخی، تهران، ۱۳۸۳ش.
- منتظری، حسینعلی، احکام و مناسک حج، قم، نشر سایه ۱۴۲۸ق.
- موسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر محمود هاشمی شاهرودی. قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
- موسوی شاهرودی، سید مرتضی، جامع الفتاوی مناسک حج، تهران، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۴۲۸ق.